Türkiye'yi ihya edecek maden

Dünyadaki toplam rezervin yarısının Türkiye'de bulunduğu pomza, diş macunundan tarıma, savunma sanayinden inşaat sektörüne kadar birçok sektörün hammaddesi.

Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Pomza Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Gündüz, pomzanın cari açığı kapatabileceği görüşünde.

Isparta’da çok geniş rezervlere sahip pomza madeni, daha çok inşaat sektöründe yapı malzemesi olarak kullanılıyor. Bu kapsamda Isparta Belediyesi’nin işletiminde bulunan Isparta Bimsblok Anonim Şirketi (ISBAŞ) bu rezervleri kullanarak Türkiye ve dünya pazarına yapı malzemesi üretiyor.

Hürriyet gazetinde yer alan habere göre SDÜ Pomza Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lütfullah Gündüz, diş macunundan tarıma, savunma sanayinden inşaat sektörüne kadar birçok sektörün hammaddesi olan ponza taşının dünya rezervlerinin yüzde 45’inin Türkiye’de bulunduğunu söyledi.

DİŞ MACUNUNDA BİLE POMZA VAR

Türkiye’de ponzanın yapı sektöründe kullanıldığına dikkati çeken Prof. Dr. Gündüz, pomzanın 250’nin üstünde sektörde kullanıldığını kaydetti. Pomzanın en hassas kullanım yerlerinin başında savunma sanayinin geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Gündüz, şu bilgileri verdi:

"Pomza, kimya sektöründe çok geniş bir alanda kullanılıyor. Bugün kullandığımız diş macunlarının büyük bir çoğunluğunda pomza taşı beyazlatıcı hammadde olarak yer alıyor. Avrupa’da belediyelerin bir kısmı içme sularının arıtılmasında pomzayı ana filitrasyon malzemesi olarak değerlendiriyor. Ziraat sektöründe topraksız tarımın çok önemli olduğu koşullarda seracılıkta, çölleşmiş bölgelerde toprak yerine kullanılıyor."

CARİ AÇIĞI KAPATABİLECEK GÜÇTE

Prof. Dr. Lütfullah Gündüz, pomzanın asıl ekonomik değerinin nanoteknoloji ürünlerin yapılmasında ortaya çıktığını belirtti. Pomzanın gelecekte Türkiye ekonomisinde ve uluslararası ticarette çok önemli yerde olacağını vurgulayan Prof. Dr. Gündüz, "Türkiye’nin en büyük sıkıntılarının başında cari açık geliyor. Pomza, endüstride farklı alanlarda değerlendirildiği takdirde çok önemli bir katma değer sağlayacak ve tek başına cari açığın kapatmasını sağlayacaktır" dedi.

2002 yılında kurulan SDÜ Pomza Araştırma Uygulama Merkezi, Pomza taşı ile ilgili bilimsel araştırmalar yapma, pomza taşının kullanım alanlarının yaygınlaşması amacı ile kuruldu. Merkez, araştırma ve projeleri ile dünya genelindeki 50 merkez arasında yer alıyor.

500 MİLYON DOLARLIK İHRACAT

2011 yılı verilerine göre pomza ihracatı 500 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu ürünün işlenmesi halinde bu rakamın 20-25 milyar dolara çıkarılabileceği hesaplanıyor. Pomzanın ülke içindeki kullanımının ise 1.5 milyar lira seviyesinde oldugu ifade edildi.

ONLARCA SEKTÖRDE KULLANILIYOR

Ana kullanım alanı inşaat sektörü olarak bilinen pomza, 250’nin üzerinde sektörde kullanılıyor. İşte o sektörler arasında öne çıkanlar:

İNŞAAT: Pomza, inşaat sektöründe hafif beton elde edilmesinde agrega olarak kullanılıyor. Pomza, normal kumun ve çakılın üçte biri ile üçte ikisi kadar ağırlığa eşit. Aynı durum pomza ile yapılan betonlarda da görülebiliyor. Pomzadan yapılan betonun normal betondan çok daha hafif olması nedeniyle taşınması ve kullanılmasındaki kolaylıklar, zaman ve işçilikten tasarruf sağlıyor.

TARIM: Bitki yetiştirme ortamı olarak geniş ölçüde kullanılan bir materyal. Fiziksel ve kimyasal özellikleri değişmeyen yapıda. Bu durum defalarca kullanılmasına olanak sağlıyor. Aynı zamanda toprağa göre daha hafif olduğundan işlenmesi, nakliyesi ve yerinde kullanımı da kolay.

TEKSTİL: Pomzanın en önemli kullanım alanlarından biri de tekstil sektörü. Bu sektörde pomza, yaygın olarak kot taşlama olarak bilinen ağartma işleminde bolca kullanılıyor. Bu işlemle kot kumaşların renklerinin açılması, ağartılması ve kumaşın yumuşatılması sağlanıyor.

KİMYA: Tarım ilaçları ve kibrit sanayinde taşıyıcı olarak, suni gübrelerin topaklaşmasının önlenmesinde anti kek maddesi olarak, diş macunlarında ve dişçilikte parlatma keki ve tozu olarak, birçok alanda absorban malzeme olarak, temizlik ve deterjan sanayinde katkı malzemesi olarak kullanılıyor. Ayrıca özel tip boyalarda, akustik ve yalıtımlı boyalarda, pürüzlü duvar kaplamalarında, trafik boyalarında, kaymaz tip boyalarda katkı malzemesi olarak kullanılıyor.

DİĞER SEKTÖRLER: Mücevher işleme, metal, cam ve plastik sanayinde aşındırıcı olarak, televizyon tüpleri, devre ve çiplerinin üretiminde hassas temizleme maddesi olarak, yol tutucu-kaymaz tip oto lastiklerin üretiminde katkı malzemesi olarak, asfalt karayollarında buzlanmaları kontrol altına almada, dekoratif ve yalıtımlı, hafif tavan kaplama malzemelerinin imalinde kullanılıyor.

Su arıtım teknolojisi gibi pek çok alanlarda da çalışmaların sürdürüldüğü bilinmekte.

NERELERDE BULUNUR?

Dünyadaki toplam pomza rezervinin yüzde 45'lik bölümünün Türkiye'de bulunduğu tahmin ediliyor. Rezervler Türkiye'de İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmış durumda. Mevcut yataklar Orta Anadolu’da özellikle Ürgüp Avanos ve Kayseri’nin Talas-Tamarza-Develi bölgesinde yoğunlaşmış. Ayrıca Bitlis, Van, Ağrı, Kars, Ankara, Isparta ve Muğla illerinde de yoğun pomza yatakları bulunuyor.