Türkiye'ye hem havuç, hem sopa

Avrupa Komisyonu'nun raporu ardından Avrupa basını bugün Türkiye yorumlarına geniş yer verdi. Guardian gazetesi ise "Türkiye'nin Irak'a asker göndermesi pazarlıklarının askıya alındığını" yazdı. Avrupa basınında bugün bütün gazeteler, Avrupa Komisyonu'nun dün açıkladığı ilerleme raporlarına geniş yer verdi. En fazla ilgi çeken raporlardan biri Türkiye'ninki oldu. Paris'te yayımlanan International Herald Tribune, Ankara'ya klasik bir "havuç ve sopa" mesajı verildiğini yazdı. Gazete, "Türkiye'yi cesaretlendirecek 'havuç', üyelik kriterlerini yerine getirmekte gösterdiği büyük kararlılığın övülmesi. 'Sopa' ise Kıbrıs görüşmelerinin adaylık umutlarına ciddi bir engel olabileceği uyarısı. Tabii nihai kararı gelecek yılın sonuna doğru siyasi liderler verecek, ama komisyonun raporu da onların fikirlerini şekillendirmekte önemli rol oynayacaktır" diye yazdı. "TÜRKİYE'YE HAYIR" Avusturya'da yayımlanan Die Presse'deki bir makalenin başlığı, gazetenin bu konudaki kesin görüşünü ortaya koydu. Gazete başlığında, "Türkiye'ye açık bir yanıt verilmeli: Hayır!" ifadesini kullandı. Makalede, olumsuz bir yanıtın ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyebileceği endişesi dile getirildi. Buna karşılık 'pazarlıkları gönülsüzce sürdürmenin' yalnızca Türkiye'de değil, Avrupa Birliği'nde de dengeleri bozacağı öne sürüldü ve "İşte bu yüzden bir an önce hayır demeliyiz" denildi. İngiltere'de yayımlanan Financial Times, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'den son anda gelen telefona rağmen, Brüksel'deki komisyonun Kıbrıs uyarısından vazgeçmediğini yazdı. Gazete, "Türkiye raporunda kullanılan sert dil, Kıbrıs'ın gelecek sene birliğe 'kısmi işgal altında' katılacağı konusunda giderek büyüyen endişelerden kaynaklanıyor. Bakan Gül meseleyi 1 Mayıs 2004'e kadar çözme konusunda büyük gayret göstereceklerini söyledi" diye yazdı. Financial Times gibi Guardian da Abdullah Gül'ün bu sözlerini vurguladı. Gazete, "Türkiye'ye yapılan uyarı, Kıbrıs'ı bir güvenlik sorunu olarak görmekten vazgeçip, Kıbrıslı Türkler üzerindeki nüfuzunu kullanması amacıyla Ankara'ya baskıyı artırdı. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül hemen bir açıklama yaparak konuyu çözmek için 'büyük çaba' göstereceklerini söyledi" diye yazdı. Guardian ayrıca komisyonun genişlemeden sorumlu üyesi Günter Verheugen'in "Bu yeni bir koşul değil, gerçeklere dayanan bir açıklama. Çözüm olmadan, üyelik müzakereleri için olumlu yanıt almakta zorlanacaklar" sözlerini de aktardı. Independent gazetesiyse bu yoruma Brüksel'deki diğer diplomatların da katıldığını yazdı. Gazete, "Diplomatlar bu uyarıyı 'siyasi bir gerçeğin kabulü' olarak değerlendirdi. Adanın Rum kesimi birliğe mayıs ayında katılacak. Ve gelecek yılın aralık ayında, Ankara'yla müzakerelerin başlayıp başlamamasını kararlaştıracak ülkelerden biri olacaklar" diye yazdı. Öte yandan, Times gazetesi raporun tümünü "Türkiye için bir darbe" diye niteledi. Ankara mahreçli bir haberde, Kıbrıs'ın gündeme getirilmesinin Türkiye'de "hayret ve yılgınlıkla" karşılandığı belirtildi. Yazıda, "Sonuç olarak Türkiye'nin hayallerinin gerçekleşmesi, reformcu hükümetin milliyetçi ve askeri kanatlardaki şahinler karşısında en ilerleme sağlayamadığı alana dayandırıldı. Abdullah Gül, dün bu konuda çaba göstereceklerini, ama uzlaşmanın sadece Türk tarafından beklenmemesi gerektiğini söyledi. Bu savunma pozisyonu, AK Parti hükümetinin bundan bir sene önce göreve geldiği dönemle tezat oluşturuyor. O dönemde Parti, pazarlıklar yoluyla çözüme istekliydi. Erdoğan, AB'ye üyelik için Kıbrıs sorununun çözülmesinin şart olduğunu söylüyordu. Türk lider Rauf Denktaş'a baskı yaptı. Ama Denktaş ve Ankara'daki taraftarlarının direnişiyle, Annan planında ilerleme kaydedilemedi. Türkiye şimdi Kuzey Kıbrıs'taki seçimlerin sonucunu bekliyor" denildi. "TÜRKİYE'NİN KIYMETİNİ BİLİN" Times gazetesi, başmakalelerinden birini de bugün Türkiye'ye ayırdı. Yazıda Avrupa Komisyonu'nun geçen yıl boyunca Türkiye'de kaydedilen ilerlemelere vurgu yapması ve Ankara'nın rapora verdiği ilk tepkiler övgüyle karşılandı. Ancak çok büyük stratejik öneme sahip bu ülke karşısında "Avrupalıların fazlasıyla uzun bir süredir miyopça davrandığı" belirtildi. Makale, "Avrupa Komisyonu 40 senedir, bazı üyelerinin önyargıları yüzünden her seferinde yeni itirazlar sürüyor Türkiye'nin önüne: Önce, ekonomisi zayıf dendi. Sonra, insan hakları sicili beğenilmedi. Şimdi de AB'nin diğer problemini, bölünmüş bir Kıbrıs'ın birliğe alınması sorununu çözmek için yeterince uğraşmadıkları için dışarıda kalacaklar. Türkiye'deki yetkililer, gerçek sebebin kültürel ve siyasi olduğunu düşünüyor, ki bunda da bir haklılık payı var. Bazı AB siyasetçileri egemenliklerini Müslüman bir ülkeyle paylaşmak istemiyor. Bu isabetsiz görüşü kabul etmek mümkün değil. AB'nin Türkiye'nin değerini anlamasının zamanı geldi" sözleri ile sürdü. Times'da, yine Türkiye'nin adının geçtiği bir haberde, Avustralya hükümetinin, kuzey sınırındaki bir adaya bir grup Kürt mültecinin daha ulaşması üzerine artık iltica düzenlemelerini değiştirmeye karar verdiği belirtildi. Ve bundan sonra bu adaya ayak basanların mültecilik başvurusu yapamayacağını bildirdi. Yazıda, "Karara yol açan olay şöyle gerçekleşti. Endonezya bandıralı bir balıkçı gemisine binen 14 Kürt ve 4 mürettebat salı günü öğleden sonra Melville adasına ulaştı. Yerel görgü tanıklarının verdiği ifadeye göre karaya çıkıp 'Burası Avustralya mı?' diye sordular. Sonra da 'Türkiye, Türkiye, Türkiye'den' dediler" denildi. Gazeteye göre deniz yoluyla gelen mültecileri engellemek için her yıl milyonlarca dolar harcayan, ama başarılı olamayan Avustralya hükümeti çareyi, anakaradan kilometrelerce uzağa yayılan adalarının bir kısmını 'göç bölgesi'nden çıkarmakta buldu. Muhalefet partileriyse "insanların hak ve özgürlüklerinin coğrafyadaki konumlarına göre değişemeyeceğini" söyledi. Kararı yarın Senato'da iptal ettirmeye çalışacakları ifade edildi. IRAK'A TÜRK ASKERİ TARTIŞMASI Guardian gazetesindeki "Amerika'nın Türkleri getirme planı çöktü" başlıklı habere göre, kimliği açıklanmayan kaynaklar Guardian'a, Türkiye ile ABD arasındaki Irak'a asker gönderme konulu görüşmelerin şu anda tamamen durduğunu bildirdi. İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw'un da "Türk askerlerini Irak'a şu yakınlarda gitmesi sözkonusu değil" dediğini belirten Guardian, engelleri aşmak için önerilen formülleri Türkiye'nin reddettiğini yazdı. Gazeteye göre Ankara'ya Türk askerlerinin cepheden uzak ve mümkünse üniformasız olarak görev yapması ve sayılarının da 4 bine kadar indirilmesi önerildi. Guardian, Türkiye'nin işgale yardımcı olmak üzere Irak'a asker göndermesinin hala mümkün olabileceğini ama bunun bu sene olmayacağını yazdı.