Türkiye'nin tavrı ABD'yi bölgede sildi

Newsweek, tanınmış ABD’li gazeteci ve yazar Stephen Kinzer imzası ile yayımladığı analizde ABD’nin, Ortadoğu’da yanlış bir stratejiyi sürdürdüğü, bölgede meydana gelen gelişmeleri kenardan izlediğini, olayları etkileyemediği öne sürüldü.

Washington’un, Ortadoğu’daki çeşitli yerel ve ulusal ihtilafları, ABD ile İran arasında bölgesel hakimiyet için sürdürülen mücadelenin bir parçası olarak gördüğünü savunan Kinzer, İran’ın Hizbullah, Hamas ve Irak’taki Şii partiler gibi seçimleri kazanan popüler güçlerin yanında yer alırken, ABD’nin bu yükselen güçlere karşı koymak için Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek gibi her zamanki dostlarına dayandığına dikkat çekti. Stephen Kinzer, ABD’nin, İslamcı rejimlerin ortaya çıkmasına yol açacağı korkusuyla Arap dünyasında demokrasiyi bloke etmeyi amaçladığı savına da yer verdiği analizinde şu görüşleri de dile getirdi:

 

“Arapların kendi liderlerini seçme haklarının olduğunu kabul etmek, Amerika’nın İsrail yanlısı militanca tutumunu paylaşmayan hükümetlerin yükselişini kabul etmek demektir. Bu, Washington’un karşı karşı bulunduğu ikilemdir. ABD’nin uzun vadeli Ortadoğu stratejisini gözden geçirme ihtiyacının olduğu gerektiği hiçbir zaman o kadar açık olmamıştı. Yeni yaklaşımlara ve yeni ortaklara ihtiyacı var. Müslüman Ortadoğu’daki en yakın ABD müttefiki olan Türkiye’ye daha dikkatli dinlemek iyi bir başlangıç olur. Akıllıca bir ikinci adım, İran’a yönelik politikayı, konfrontasyondan samimi bir uzlaşı arayışına değişterek, tersine çevirmektir.” 

Ortadoğu’daki gelişmeler, İsrail’de ciddi bir kaygıyla izleniyor. Haaretz gazetesi, ABD yönetimi için “Barak Obama, Türkiye, Lübnan ve Mısır’ı ‘kaybeden’ başkan olarak anılacak” dedi. Mısır’daki yeni iktidarın “belki Türk Başbakanı Erdoğan’a benzemeye çalışacağı”nı yazan gazetede “Erdoğan, hiç kimsenin cebinde olmadan, siyasi istikrar ve ekonomik büyümeden yaralanan Türkiye için birçok şey sağladı” yorumu da yapıldı. Jerusalem Post ise, bu yılın İsrail için kritik bir yıl haline geldiğini belirterek “Türkiye gitti, Mısır da gidiyor gibi” ifadesini kullandı.

Haaretz gazetesince Aluf Benn imzasıyla yayımlanan yorumda Jimmy Carter’in tarihe “İran’ı kaybeden başkan” olarak geçerken “Barak Obama, Türkiye, Lübnan ve Mısır’ı ‘kaybeden’, görev süresi sırasında Amerika’nın Ortadoğu’daki ittiklarının çöktüğü başkan olarak anılacak” görüşü öne sürüldü.

Amerika’nın “genel zayıflığının açıkça dostlarını da etkilediği” savına da yer verildiği yorumda Obama’nın görevine, Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan ziyaretleriyle başladığı, Ankara ve Kaire’deki konuşmlarıyla ABD ile Müslüman dünyası arasında bağladı oluşturmaya çalıştığı anımsatılarak “Obama öyle görünüyor ki Ortadoğu’daki başlıca sorun İsrailli işgal olduğuna inanıyordu” denildi.

Yorumda “Tunus ve Mısır’daki sokak ayaklamaları, ABD’nin, dostlarını, vatandaşlarının öfkesinden kurtarmak için pek az şey yapabileceğini gösteriyor” değerlendirmesinden sonra Obama’nın bölgedeki yeni liderleriyle bağları tesis etmeye çalışacağı savulundu.

Mısır’ın yeni liderlerinin İran liderlerinin bir kopyası olup ABD karşıtı politikalarını izleme eğilimli olacaklarının varsayılamayacağı da belirtilen yorumda şöyle devam edildi:

“Belki, ülkesinin NATO üyeliğinden ve ABD ile savunma bağlarından vazgeçmeden bloklar ve süper güçler arasında seyreden Türk Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’a benzemeye çalışacaklar. Erdoğan, hiç kimsenin cebinde olmadan siyasi istikrar ve ekonomik büyümeden yararlanan Türkiye için birçok şey sağladı. Bu da Mısır için sonuç verebilir.”

JPOST: TÜRKİYE GİTTİ, MISIR DA GİDİYOR GİBİ

Jerusalem Post ise, Mısır’da “Müslüman Kardeşler”in iktidarı devralması halinde, İsrail için etkilerin hemen hissedileceğini, İsrail ordusunun güçlü bir düşman ile karşı karşıya kalacağını öne sürdüğü yorumda Mısır konusunda asıl meselenin Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in halefinin kim olacağı olduğu vurgulandı.

İsrail’in kaygılarının Mısır ile sınırlı olmadığı belirtilen yorumda İsrail istihbarat örgütü eski bir üst düzey yetkilisinin İsrail’in, Batı Şeria üzerinden doğrudan İsrail’i tehdit edebilecek çok büyük bir Filistin nüfusu olan Ürdün’de potansiyel bir devrim olasılığından daha çok kaygılanması gerektiği uyarısına da yer verildi. Yorumda son verilirken de şu ifadeler kullanıldı:

“Bu yıl, Ortadoğu’da giderek daha tecrit edilmiş hale gelen İsrail için kritik bir yıla dönüşülmektedir. Türkiye gitti, Mısır da gidiyor gibi.”