Türkiye'nin başını ağrıtacak 1915 kararı

ABD'nin San Fransisco kentindeki federal mahkeme 1915 olaylarında yaşamlarını yitiren Ermenilerin mirasçılarının, sigorta şirketlerinden tazminat talep edebileceklerine hükmetti.

ABD Federal Temyiz Mahkemesi, geçen yıl kendi verdiği kararı bozarak, 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarının, kendilerine ödeme yapılması için sigorta şirketlerine dava açabileceğine hükmetti.

TAZMİNAT DAVALARINA İZİN

San Francisco 9. Temyiz Mahkemesi, geçen yıl, California eyaletinde 9 yıl önce kabul edilen ve 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarına, sigorta şirketlerine karşı dava açma yetkisini veren yasayı iptal etmişti. Aynı mahkeme, önceki kararını bozarak, 1915 olaylarında ölen Ermenilerin mirasçılarının, kendilerine ödeme yapılması için sigorta şirketlerine dava açabileceğine karar verdi.

Mahkeme, önceki karar gerekçesinin aksine, "ABD dış politikasının bu konuda (1915 yılı olayları) kesin bir tutum sergilemediği gerekçesiyle söz konusu yasanın federal dış politikayla çelişmediğini" bildirdi.

Mahkeme, daha önceki kararında, "California eyaleti yasasını, ABD'nin resmi dış politikasına 'anayasa dışı bir müdahale' olarak görmüş, Amerikan dış politikasına federal devletin karar verdiğini, eyalet yasalarının bu ilkeyi ihlal edemeyeceğini" vurgulamıştı.

Mahkeme, sigorta şirketlerinin, mahkemeden duruşmanın tekrar yapılmasını isteyebileceğini, ayrıca ABD Yüksek Mahkemesi'ne de gidebileceğini belirtti.

Bu kararın ardından Ermeni mirasçıların, Munich Re AG şirketi dahil olmak üzere 3 Alman sigorta şirketine yönelik tekrar dava açabileceği ifade ediliyor.

Mahkemede, geçen yılki karar, yargıç Harry Pregerson'a karşı, yargıçlar Dorothy Nelson ve David Thompson'un yasayı iptal oyuyla karara bağlanmıştı. Aynı şekilde yeni karar da 1'e karşı 2 oyla alındı. Kararın değişmesine, Nelson'un Pregerson'un tarafına geçmesi neden oldu. Pregerson, kararına gerekçe olarak, "eyaletlere 1915 yılı olayları için 'soykırım' ifadesi kullanmalarını yasaklayan net bir federal politika olmadığı" görüşünü öne sürdü.

Geçen yıl kararı kaleme alan yargıç David Thompson ise ABD'nin eski başkanlarından Bill Clinton ve George W.Bush'un Kongre'deki Ermeni tasarılarına karşı çıkmasının, ABD'nin 1915 olaylarını "soykırım" olarak görmediğine dair net bir dış politikası bulunduğunu gösterdiğini söyledi. Pregerson ve Nelson ise ABD Başkanlarının bu çabalarının "resmi politika olmadığını" ileri sürdü.

ERMENİ HALKI İÇİN BÜYÜK ZAFER
Davada Ermeni mirasçıları temsil eden avukat Brian Kabateck, "durumun tamamen beklenmedik bir gelişme olduğunu" iddia ederek, "Ermeni halkı için büyük bir zafer" ifadesini kullandı.

Davada Alman sigorta şirketlerini temsil eden avukat Neil Michael Soltman ise ilk karar ile şimdiki karar arasında değişikliğe neden olabilecek yeni bir gelişme bulunmadığına dikkati çekerek, kararın değişmesinden büyük şaşkınlık duyduğunu dile getirdi. Soltman, temyize gidilmesi konusunda henüz karar verilmediğini kaydetti.

ABD basınında da mahkemenin bu kararı geri çevirmesinin, nadir karşılaşılan ve şaşırtıcı bir durum olduğu yorumları yapıldı.

California Kongresi tarafından 2000'de kabul edilen yasa, ana hatlarıyla hayat sigortası yaptırdıktan sonra 1915 olaylarında yaşamlarını yitiren Ermenilerin mirasçılarına, sigorta bedellerini almak için sigorta şirketlerine dava açma hakkını tanıyordu.