Türkiye'de yasak ama peynir-ekmek gibi satılıyor

İstanbul'da 19 Eylül’deki elektronik sigara partisine yapılan polis operasyonunu ‘Likit baskını’ başlığıyla gündeme gelen aslında yasak olan bu ‘sigara’nın devasa piyasası mercek altına alındı. Sigarayı bırakmak isteyenler için “Daha az zararlı” denilerek pazarlanıp hayatımıza sokulan elektronik sigaranın fiyatı 250 TL ile 350 TL arasında değişiyor. ‘Çakma’ları da daha ucuza da bulunabilirken, 600 TL’ye satılanı bile var.

Habertürk'ün haberine göre satışı yasak olan ürünleri satanlar hakkında 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında işlem yapılmasına rağmen internette elektronik sigara satan onlarca site bulunuyor. Özellikle Doğubank ve Tahtakale’de tezgaâhlarda, Şişli gibi ilçelerdeki çeşitli dükkânlarda, kimi de tezgah altında satışı yapılıyor.

‘TABİİ Kİ YASAK’

Elektronik sigara temin etmek için girdiğimiz bir telefon mağazasının sahibinin söyledikleri adeta itiraf niteliğinde. 3 farklı elektronik sigara satışı yapan esnaf, ürünün yasak olduğunu itiraf ederken, tezgâhtaki ürünleri Çin’den getirttiklerini söylüyor: “Tabii ki satışı yasak. Ne yapalım? Kullanana bir sıkıntı olmadığı için biz de satıyoruz. Yakında bir tane gelecek Çin’den. O çok kaliteli. Ben de onu kullanıyorum zaten. Patlamalar kalitesiz ürün kaynaklı. Bozuk parayla aynı yere koyunca patlıyor. Pille temas etmemesi gerek.”

HER TEZGHÂTA VAR

Müşteri gibi gittiğimiz Tahtakale ve Doğubank’ta da elektronik sigara aradık. En az 10 işyerine girdik ve hepsinden aldığımız cevap aynı: “Yasal değil ama satıyoruz.” Elektronik eşya satan hemen hemen her dükkânda bulunan e-sigaralar kadar beraberinde satılan likitler de ilgi görüyor. Yaklaşık 50 çeşit aromadan oluşan likitler, hem açık dolduruluyor hem de paketli satılıyor. Tıpkı parfüm alır gibi demoları koklayarak e-sigaranın aromasına karar veriliyor. Başka bir esnaf ise şunları söylüyor: “Size yasal, bize değil. Yani satmamız yasak. Ama ne yapalım? Tansiyon aleti de satıyorum ama kimse almıyor. Ben de bunu satıyorum.”

‘TÜRKİYE YETKİLİ BAYİSİYİZ’

İnternette ise elektronik sigara satan onlarca site var. Buralardaki tanıtımlar ise akıllara durgunluk verecek cinsten. Bir sitede “Elektronik sigara Türkiye yetkili bayisi” ibaresi yer alırken, bir başkası da “Misyonumuz elektronik sigara ile sigarayı bıraktırmak, daha sağlıklı bir nesil için yaşamak”, “Sigara kullanan bir ekibin sigarayı bırakması ile ortaya çıkan bir projenin sonucudur” diyor.

HANUTÇUSU BİLE VAR

Tahtakale’de dolaşırken yanımıza gelen bir kişi “Ne lazım? Elektronik sigara, tütün, CD var” diyerek bizi pasajın içine çekmeye çalışıyor. E-sigara aradığımızı söyleyince de “Size öyle bir ürün vereceğim ki bana dua edeceksiniz. Bu ürün sayesinde 4 günde bırakacaksınız sigarayı. Her şey dahil 250 lira. Alın ve bana da yeni müşteriler getirin” diyor.

‘AKCİĞER HASARINA BİLE NEDEN OLUR’

Sağlık Bakanlığı’nın havanikoru.org.tr adlı sitesinde, elektronik sigaraların zararlarının anlatıldığı bir sayfa bulunuyor. Sitedeki uyarılar şöyle: “Elektronik sigara, nikotin içeren sıvıyı buharlaştıran mekanizmaya sahip. Söylendiği gibi zararsız olmayıp insan sağlığı için tehlikeli maddeler ihtiva etmektedir. E-sigarada, sigara benzeri kimyasallar var.”

Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı ise elektronik sigarının daha az zararlı olduğu yönündeki bilgilerin doğru olmadığını söylüyor: “Elektronik sigara içinde su, nikotin, propilen glikol, gliserol, tatlandırıcılar ve aromalar bulunmaktadır. Çalışmalar elektronik sigara dumanına maruz kalan farelerde akciğer hasarı oluştuğunu göstermiştir. KOAH’ta sigaraya bağlı uzun sürede ortaya çıkan tomografi değişikliklerinin elektronik sigara kullanıcılarında erken dönemde başladığı gösterilmiştir. Elektronik sigara içeriklerinin akciğerde iltihaplanma ve hasara yol açabilir.”

YILLIK 93 MİLYAR TL

Türkiye Sigarayla Savaş Derneği’ne göre, elektronik sigara da dahil Türkiye’de her yıl sigaraya ortalama 93 milyar TL harcanıyor. Bunun 56 milyar TL’si doğrudan sigaraya, 37 milyar TL’si ise sigara kaynaklı hastalıklara harcanıyor.