Türkiye'de 'ev genci' sayısı artıyor: Ne okuyor ne çalışıyor! MEB harekete geçti Mahmut Özer konuştu

Dünyanın sorunu olan ‘NEET gençliği’ virüsün patlak vermesi sonucu salgının iş gücü piyasalarında oluşturduğu tahribattan daha fazla etkilendi. OECD'ye göre Türkiye’deki rakamlarda bir düşüş olsa da oranlar hayli yüksek. MEB bu konuda peş peşe önemli adımlar atıyor. Bakan Mahmut Özer “Oran giderek düşecek” dedi.

Son zamanlarda etrafımızda çok sık duyduğumuz bir kavram var: Ev genci... İngilizce NEET (Not in education, employment or training) olarak adlandırılan terime, Türkçe çalışmalarda “ne eğitimde ne istihdamda” olarak denk gelmek mümkün. Bunlar kim mi? İş, eğitim, sosyal hayattan kendini soyutlayan hayallerinin peşinden koşmayan hatta hayal bile kurmayan gençler... Dizinin bir sezonunu 24 saatte bitiren gençlerden bahsediyoruz. Aile harçlıklarıyla geçiniyorlar. ‘Babam sağ olsun’ modundalar. Dünyanın problemi olan NEET gençliği, koronavirüsün patlak vermesi ve salgınının iş gücü piyasalarında oluşturduğu tahribattan daha fazla etkilenir oldu. 2019 yılı sonu itibarıyla küresel düzeyde genç işsizliği (15-24 yaş) yüzde 13,6 seviyesindeydi. Ancak korona sebebiyle dünya genelinde her altı gençten biri işsiz kaldı.

Yapılan araştırmalarda OECD ülkelerindeki NEET oranlarına bakıldığında Türkiye birinci sırada yer alıyor. Ülkemizde bu oran yüzde 25 civarında. OECD ortalaması yüzde 12,8... Lüksemburg, İzlanda, Hollanda, İsviçre, İsveç, Norveç, Almanya, Slovenya ve Çekya, OECD ülkeleri arasında genç işsizliğinin en düşük olduğu ülkeler. Buralarda NEET oranı yüzde 10’un altında. Ülkemizde bir diğer problem ise üniversiteden yeni mezunların istihdama katılım süreleri uzaması. OECD verilerine göre Türkiye’de yükseköğretim mezunlarının %75’i 4-5 yıl içerisinde istihdama katılıyor.

Ne yapılmalı?
OECD verilerine göre son on yılda Türkiye’deki NEET olan genç nüfusun oranlarında bir düşüş gerçekleşmiş olsa da hâlâ OECD içinde zirvedeyiz. Kayıt dışı istihdamın engellenmesi ve uzun süreli kalıcı işsizlik için geliştirilebilecek tedbirler NEET oranlarının düşürülmesine katkı sağlayacak. Bu açığı kapatmak için ülkeler iş piyasası ve eğitim dünyası arasındaki iş birlikleri kurup piyasanın talep ve ihtiyaçlarını gözeten eğitim programları ile gençlerin becerileri geliştirmeye gidiyorlar.
 Bunun farkında olan Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), mesleki eğitimi güçlendirmek ve iş gücü piyasasının aradığı insan kaynağını yetiştirmek için bir süredir büyük çaba sarf ediyor. MEB, bu doğrultuda piyasanın çırak, kalfa ve usta ihtiyacını gideren mesleki eğitim merkezlerine ağırlık verdi. Buralardan lise diplomasının alınabilmesi için esnek bir yapı kuran MEB, öğrenci sayısını 87 binden 159 bine çıkardı. İkinci adım olarak buraların güçlendirilmesi için 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda önemli değişikler yaptı. Maddi düzenlemelerle işveren üzerindeki bazı yükleri hafifletti. 159 bin olan öğrenci sayısı 430 bine çıktı. Üç ay gibi kısa sürede öğrenci sayısında %170 oranında bir artış gerçekleşti.

Yeni hedef ise yıl sonuna kadar bir milyon çırak. Bakanlık, bunu genç işsizliğini düşürmek için aktif bir enstrüman olarak kullanmak istiyor. MEB, bunların yanı sıra lise ve üstü eğitimi olan gençlerin 6-8 ay gibi kısa sürede mesleki eğitim merkezi programlarını tamamlama programını hayata geçirdi. Böylece, o öğrenciler istemeleri durumunda kısa süreli eğitim alarak ustalık belgesine ve tüm haklarına sahip olarak iş gücü piyasasına entegre olabiliyor.

NEET oranı düşecek
Türkiye gazetesinin sorularını cevaplayan Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer "Atılan adımlarla ülkemizdeki NEET oranı giderek düşecektir" dedi. Bakan Özer şunları söyledi: Bütün dünyada iş gücü piyasasında beceri transferleri ve yeni beceriler kazanma mekanizmaları yükselmeye başladı. Lise ve üstü eğitimleri gençler, zamanla kariyerlerinde değişiklikler yapmak ve yeni beceriler elde etmek istiyorlar. Ülkemizde maalesef bu tip geçişkenliklere imkân veren mekanizmalar çok az. Bu program ile gençlere bu imkânı sağlıyoruz. Kısa sürede yaklaşık 75 bin gencimiz yeni beceriler elde etmek için bu programa başvurdular. Altı ay gibi kısa sürede bu eğitimlerini tamamlayarak iş gücü piyasasında yeni bir kariyer rotası çizebilecekler. Ayrıca bu eğitimleri boyunca da asgari ücretin %30’u kadar da ücret alabilecekler. Bütün bu adımlarla iş gücü piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağı hızla karşılanabilecek ve beceri transferleri kolaylaşacak. Diğer taraftan bildiğiniz gibi ülkemizde ne eğitimde ne istihdamda (NEET) olan genç oranı OECD ülkelerine göre yüksek. Bu adımlarla ülkemizdeki NEET oranı da giderek düşecektir.