Türkiye Somali'de 'prestij peşinde'

Türkiye'de AKP hükümeti, dış politika girişimlerini Afrika kıtasına yayarak Somali'deki insani ve siyasi krizi uluslararası kamuoyunun gündemine taşıyor.

Uzmanlara göre, Türkiye'nin Somali'deki siyasi geleceği masaya yatırdığı iki günlük konferans da bu girişimin bir işareti. Ancak hedef yalnızca bölgesel istikrar sağlamak değil, aynı zamanda Türkiye'nin küresel rolünü güçlendirmek.

Birleşmiş Milletler ile işbirliği içinde 31 Mayıs-1 Haziran 2012 tarihleri arasında düzenlenen ve Türkiye'nin ev sahipliği yaptığı II. İstanbul Somali Konferansı Somali'nin siyasi geleceğini belirlemeyi amaçlıyor.

Ortadoğu Stratejik Araştırma Merkezi (ORSAM) Ortadoğu ve Somali uzmanı Doç. Dr. Veysel Ayhan, "Somali'nin Geleceğini Hazırlamak: 2015 Hedefleri" adlı konferans ve yardım girişimleriyle Türkiye'nin uluslararası alanda 'prestij' kazandığını dile getiriyor.

Somali, milyonlarca kişinin hayatını tehdit eden kuraklığın yanı sıra siyasi istikrarsızlığın yol açtığı iktidar boşluğu ile de boğuşuyor.

BM destekli geçici hükümet, Ağustos ayında iktidarı Somali halkı tarafından seçilen yeni bir hükümete bırakmaya hazırlanıyor.

Türkiye de konferans aracılığıyla kendi bir araya getirdiği kanaat önderleriyle sorunların çözümünü Somali halkına bırakmak için geri sayıyor.

'Türkiye'nin beklentisi yok'

ORSAM uzmanı Ayhan, geçen yıl kuraklığın getirdiği açlıkla boğuşan Somali'ye ilk yardım eden ülkelerden birinin Türkiye olduğunu hatırlatıp, "Türkiye, Somali'ye yardımları sayesinde uluslararası alanda moral değer kazandı" diyor.

Ayhan, "Türkiye'nin ekonomik bir beklentisi yok. İnsani yardımlarla siyasi anlamda moral değerler üzerinden küresel kazanım elde ediyor. Ortada insani sorun var, Türkiye de insani yardım ulaştırıyor" yorumunu yapıyor.

Türkiye, 'komşularla sıfır sorun' dış politika açılımı ile Ortadoğu'da başlattığı girişimleri Afrika'daki varlığı ile güçlendirme hedefinde.

BBC Türkçe'ye konuşan Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Türkiye'nin Afrika üzerinde 'belirli çıkarları olduğu' iddiasını reddedip "Somali'den ne beklediğimizle değil Somali'nin bizden ne beklediği ile ilgileniyoruz" diyor.

'Afrika açılımı gecikti'

Türkiye'nin 'Afrika açılımının gecikmiş bir açılım' olduğunu savunan yetkili Afrika'daki büyükelçilik sayısını 30'un üzerine çıkardıklarını, 'Türkiye'nin kıtayla ilişkilerini geliştirmeyi amaçladığını' söylüyor.

Türkiye, insani yardımlar üzerinden yürüttüğü Afrika açılımına destek olarak, İngiltere merkezli insani yardım kuruluşu Yeryüzü Doktorları'nın Genel Koordinatörü Dr. Kani Torun'u geçen yıl Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçisi olarak atadı.

Dışarıdan atanan nadir büyükelçilerden olan Torun, birçok yerel Afrika dillerini de anlayıp konuşabiliyor.

Somali'deki istikrarsızlığın kendi sınırlarında kalmayıp bölgeyi de istikrarsızlığa sürükleyeceğini savunan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, "Somali'yi dünyaya tekrar bağlayabilmeyi hedefliyoruz" diyor.

Türkiye'nin Somali politikasının uluslararası arenada rolünü güçlendirdiğine inanan ORSAM uzmanı Ayhan da 'Afrika açılımı' ile Türkiye'nin 'merkez ülke' konumunu pekiştirdiğini belirtiyor.

'Türkiye'nin rolü dikkate alınacak'

"Küresel aktörler bölge sorunlarına yaklaşımlarında, düzen kurucu ülke olarak Türkiye'nin rolünü göz önünde bulundurmak zorunda kalacak. İngiltere ve ABD Türkiye'nin rolünü dikkate almak durumunda olacak."

Ayhan'a göre Türkiye'nin Somali üzerinden yürüttüğü Afrika politikası 'soft power' yani 'yumuşak güç' etkisi yaratıyor.

BBC Türkçe'ye konuşan Somalili bir uzmana göre de Türkiye'nin mevcut durumda Somali'den herhangi bir çıkarı yok. Ancak Somali politikasında Türkiye'nin istediği doğrultuda olumlu bir gelişme olursa 'Ankara da bu durumdan kazançlı' çıkacak.

Somalili uzman, halkın birçok yabancı ülkeye 'şüpheyle' yaklaştığını ancak 'Müslüman Türkiye'ye daha sıcak baktığını belirtiyor.

Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilisi ve bazı uzmanlar, Türkiye'nin din üzerinden bir çıkar güttüğü iddialarına karşı çıkıyor.