Türkiye şartlarında Mortgage gerçeği
Abone olMortgage sistemi, konut sorununu çözecek mi? Dimyat'a pirince giderken evdeki bulgurdan olmayın. Çizilen pembe tabloların ne kadarı gerçekçi? İşte cevapları..
Uzun yıllardan bu yana dünyanın gelişmiş ülkelerinde
uygulanmakta olan, önümüzdeki 2-3 yıl içinde Türkiye'de de hayata
geçirilmesi planlanan Mortgage (ipoteğe dayalı gayrimenkul
finansman modeli) sistemi, konut sorununa çözüm olabilecek mi? AA
muhabirine konu ile ilgili açıklama yapan İzmir Ticaret Odası
Yönetim Kurulu Başkan Vekili Akın Kazançoğlu, Türkiye'de bundan
önce uygulanan konut edindirme sistemlerinin başarısız olmalarının
ardında, ekonomik istikrarsızlık, döviz kurundaki istikrarsızlık ve
ev sahibi olmak isteyenlerin gelirlerinin enflasyon karşısında
eriyip taksitlerini ödeyemeyez duruma gelmesinin bulunduğunu
söyledi. Mortgage sisteminde bir teminat havuzu oluşturulduğu,
buradan tüketiciye ucuz, fiks veya değişken faizli, uzun vadeli
konut kredisi verildiğini belirten Kazançoğlu, şöyle konuştu: ''Bu
sistemde risk, neredeyse sıfırdır. ABD'deki Mortgage sisteminin
işlerliğini kolaylaştıran en önemli prensip, ipotek senetlerinin
kolay el değiştirmeleri oluşturmaktadır. Türkiye'nin bağlı
bulunduğu Roma-Germen hukukunda senetlerin el değiştirmesi o kadar
kolay değildir, bu da Mortgage sisteminin işleyişi konusunda
birtakım zorluklara yol açmaktadır. Mortgage sisteminin başarılı,
sürdürülebilir ve sorunsuz işlemesi için Türkiye'de kurumsallaşma
gerçekleştirilememiştir. Türk insanı hiçbir zaman uzun vadede kira
öder gibi ev sahibi olma olanağına sahip olmamıştır. Türkiye'de
başarılı bir Mortgage uygulaması için gerekli iktisadi, mali,
hukuki ve teknik şartlar oluşturulması gerekir.'' Kaliteli ve
dayanıklı gayrimenkul için daha fazla kaynak gerekiyorsa, mutlaka
uzun vadeli gayrimenkul finansman modelinin oluşturulması
gerektiğini ifade eden Akın Kazançoğlu, ''Bunun hayata geçebilmesi
için önemli noktalardan birisi enflasyonun yüzde 15'in altına
çekilmesi olarak gösterilmektedir. Bu nedenle ipoteğe dayalı
finansman modelleri ile vergi avantajı yaratılmalı ve yatırım
olarak teşvik edilmelidir'' diye konuştu. -MORTGAGE, GAYRİMENKUL
YATIRIMLARINI CANLANDIRIR- Kazançoğlu, Türkiye'deki Bankalar Kanunu
ve uygulamasının, mortgage konusunda bir engel olarak görüldüğünü,
ipoteğe dayalı finansman modelinde bu tür kredi problemi
yaşanmaması için, bir kredinin sigorta ettirilmesinin ve reasüre
edilmesi gerektiğini kaydetti. Türkiye'de henüz mortgage sisteminin
bir hükümet stratejisi olmadığını, ipoteğe dayalı gayrimenkul
finansman modelinin önümüzdeki 2-3 yıllık dönem içinde Türkiye'de
hayata geçirilebilmesi ihtimalinin yüksek olduğunu vurgulayan
Kazançoğlu, sözlerini şöyle tamamladı: ''Mortgage sisteminin
gayrimenkul ile ilgili yatırımları canlandıracaktır. Bu sistemin
sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için uzun vadeli fonların
yaratılması, ipoteklerin alınıp-satıldığı bir ikinci el piyasasının
oluşturulması ve bu suretle de nakit akışının sağlanması gerekir.''
-MORTGAGE YERİNE KONUT SEFERBERLİĞİ- Egekent Konut Üretim Yapı
Kooperatifleri Birliği (Ege Koop) Genel Başkanı Hüseyin Aslan da
Mortgage sisteminde uygulamaya ne zaman ve hangi şartlarda
geçileceğinin belli olmamasının konut ve kira fiyatlarını
artırdığını söyledi. Aslan, şunları kaydetti: ''Bu sistem, konut
edinmek isteyen dar ve orta gelirli vatandaşların konut sahibi
olmasında herhangi bir kolaylık getirmeyecektir. Ekonomik krizle
birlikte geliri sürekli düşen orta gelir grubundaki vatandaşlara
yönelik konut seferberliğinin başlatılması daha uygun olacaktır.''
Özellikle bazı kooperatiflerin, mortgage sistemi henüz uygulanmaya
başlamadan, sanki bu kredi devam eden inşaatlarda kullanılacakmış
gibi daha şimdiden kamuoyunu yanılttıklarını ifade eden Hüseyin
Aslan, ''Oysa Mortgage sistemi, oturma raporu ve tapusu olan bitmiş
konutlara verilecek olan kredidir'' diye konuştu. -''EMLAKÇILIK
GÖZDE MESLEK OLACAK''- İzmir Emlakçılar ve Emlak Müşavirleri
Derneği Genel Müdürü Rıdvan Akgün, hükümetin yıl sonuna kadar banka
faizlerini yüzde 1'in altına çekecek tedbirleri almaya ve buna
uygun gerekli düzenlemeleri yapmaya çalışması gerektiğini söyledi.
Konut satışlarının artmasıyla emlakçılığın son yılların en gözde
mesleği haline geleceğini belirten Akgün, ''Emlakçılar için 2005
yılı gümüş ise 2006 yılı altın yıl olacaktır'' dedi. Mortgage
sisteminde hiç konutu olmayanların konut ediniminde birinci sıraya
alınmasına dikkat edilmesi gerektiğini ifade etti.