Türkiye onu ilk kez bu fotoğrafla gördü

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Esenkaya, Atatürk’ün Çanakkale Savaşları sırasında medyada ilk kez yer alan fotoğrafına ulaştığını bildirdi.

Esenkaya, "Çanakkale Savaşları Sırasında Türk Basınında Mustafa Kemal" adlı araştırmasını tamamladığını söyledi.

Atatürk’ün, dönemin Donanma Mecmuası adlı derginin 27 Ekim 1915 tarihli sayısında, cephede Anafartalar Komutanı olduktan sonra kendisine tahsis edilen bir otomobilin içinde görülen ilk fotoğrafının yer aldığını belirten Esenkaya, ancak fotoğrafın altında ismine yer verilmediğini ifade etti.

Ahmet Esenkaya, 29 Ekim 1915 tarihli dönemin saygın gazetelerinden Tasvir-i Efkar’da da Atatürk’ün bir fotoğrafına yer verildiğini, fotoğrafın altında ise şu ifadelerin bulunduğunu kaydetti: "Çanakkale Deniz Savaşları’nda olağanüstü yararlılık gösteren, olağanüstü şeref ve şanlı muharebe yapan, boğazları, halifelik makamı olan İstanbul’u kurtaran komutanlarımızdan güçlü, hamiyetli, saygın Albay Mustafa Kemal Beyefendi." Esenkaya, bu fotoğrafın yayımlanmasının ardından Enver Paşa’nın son derece kızdığını, gazetenin sahibi Yunus Nadi’ye, milletvekili olduğu için bir şey diyemediğini, ancak bazı gazete görevlilerini hapsettirdiğini ve birkaç gün gazeteyi kapattırdığını anlattı.

Donanma Dergisi’nin "Şen Satırlar" adlı 9 Aralık 1915 tarihli sayısında İstanbul’dan Gelibolu Yarımadası’na gelen ayan ve milletvekilleri heyetinin Atatürk ile birlikte çekilmiş 4 fotoğrafının kullanıldığını, ancak Atatürk’ün adından hiç bahsedilmediğini anlatan Esenkaya, şu bilgileri verdi: "Bu olay, dönemin politik düşüncesini yansıtıyor. Ama konu Harp Mecmuası’na gelince iş değişiyor. Propaganda amaçlı, Enver Paşa’nın emriyle çıkarılmış Harp Mecmuası’nın 1915 yılı aralık ayı sayısında 3’te 1 boyutta ’Anafartalar Kumandanı Miralay Mustafa Kemal’ altyazılı temiz bir fotoğraf yayımlanıyor." Esenkaya, yine Harp Mecmuası’nın 4’ncü sayısının kapağında, Gelibolu Yarımadası’ndaki Kireçtepe’de gazi askerlerin mermilerle yaptığı anıtın önünde Atatürk’ün yer aldığı fotoğrafın altında ise "Çanakkale’de Kireçtepe’de büyüklüğüne söz bulunmayan, her an canlarını feda eden o mübarek şehitler yatar" diye bir ibarenin yer aldığını, Atatürk’ün isminden hiç bahsedilmediğini söyledi.

Bu çalışmasıyla ilk kez Mustafa Kemal Atatürk’ün medyadaki görünümünü ve şöhretini ortaya koyduğuna işaret eden Esenkaya, Enver Paşa’ya rağmen Atatürk’ün Çanakkale’de yakaladığı şöhrete ve medyada yer almasına kimsenin engel olamadığını sözlerine ekledi.