Türkiye fakirlikte eşitleniyor

DİE'nin araştırmasına göre, üst gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay 8 yılda yüzde 54.8'ten yüzde 50.1'e indi. En düşük ile en yüksek gelir grubu arasındaki uçurum azaldı. Türkiye'de gelir dağılımındaki uçurum üst gelir grubunun gelirlerden aldığı payın düşmesiyle daralmaya başladı. Üst üste yaşanan krizlerle Türkiye'de üst gelir grubunun toplam gelirden aldığı pay yüzde 54,9'dan yüzde 50,1'e geriledi. Buna karşın toplam gelirlerden en az pay alan ilk yüzde 20'lik dilimin payı yüzde 4,9'dan yüzde 5,3'e yükseldi. Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) tarafından yapılan, 2002 hane halkı bütçe anketi gelir dağılımı sonuçları açıklandı. Buna göre birinci yüzde 20'lik hane halkı diliminin toplam kullanılabilir gelirden aldığı pay, 1994 yılında yüzde 4.9'dan, 2002 yılında yüzde 5.3'e, ikinci dilimin aldığı pay yüzde 8.6'dan yüzde 9.8'e, üçüncü diliminin aldığı pay yüzde 12.6'dan yüzde 14'e ve dördüncü dilimin aldığı pay yüzde 19'dan yüzde 20.8'e yükseldi. Beşinci yüzde 20'lik hane halkı diliminin ise 1994 yılında aldığı pay yüzde 54.8 iken, 2002 yılında azalarak yüzde 50.1'e düştü. 1994 yılında beşinci yüzde 20'lik dilimde yer alan hane halkları, birinci yüzde 20'lik dilimde yer alan hane halklarının yaklaşık 11.3 katı gelir elde ederken, 2002'de 9.5 kata düştü. Açıklamada, gelir eşitsizliğinin önemli bir göstergesi olan "Gini katsayısı'' incelendiğinde, 1994 hane halkı gelir dağılımı araştırmasında Türkiye geneli için 0.49 olan katsayının, 2002 yılında 0.44'e düşmesinin, gelir eşitsizliğinde bir düzelme eğilimi anlamına geldiği değerlendirmesi yapıldı. DİE'nin anket sonuçlarına göre, Türkiye'de 'çalışan fert' başına düşen ortalama yıllık faaliyet geliri, 3 milyar 838 milyon lira olarak belirlendi. Çalışan hane halkı fertlerinin esas işteki durumlarına göre ortalama yıllık gelirleri incelendiğinde, ücretli, maaşlı olarak çalışan fert başına düşen ortalama yıllık faaliyet geliri 5 milyar 26 milyon lira iken, yevmiyeli çalışanların ortalama yıllık faaliyet gelirinin 1 milyar 655 milyon lira ile bunun yaklaşık üçte biri olduğu bildirildi. Açıklamada işverenlerin fert başına ortalama yıllık faaliyet gelirinin, 15 milyar 465 milyon lira ile kendi hesabına çalışanların yaklaşık 3 katı olduğu belirtildi. 2002'de kendi hesabına çalışanların fert başına ortalama yıllık faaliyet geliri de, 4 milyar 254 milyon lira ile fert başına ortalama ücret gelirinden daha düşük oldu. 2002 yılında gerek ücretli, maaşlı olarak çalışan fert sayısında, gerekse ücretli ve maaş gelirlerinin toplam gelirden aldığı payda 1994'e göre bir artış söz konusu olurken, 1994 yılında çalışan fertlerin yüzde 27.8'i ücretli, maaşlı iken, 2002 yılında bu pay yüzde 38.2'e yükseldi. Buna bağlı ücretli ve maaşlı çalışan fertler, istihdamın yarattığı gelirden 1994 yılında yüzde 35.1 oranında pay alırken, 2002 yılında payını yüzde 50.1'e çıkarttı. Sabah'a konuşan DİE Başkanı: Üst gruplar krizde gelir kaybına uğradı Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) Başkanı Ömer Demir, ekonomik krizler sonrasında gelir dağılımı kompozisyonunda önemli değişimler meydana geldiğini ve gelir grupları arasındaki makasın daraldığını söyledi. Demir, DİE'nin dün açıkladığı, "Hane Halkı Bütçe Anketi" sonuçlarını SABAH'a değerlendirdi. Demir, gelir dağılımında, nüfusun yüzde 20'lik dilimlerine göre yapılan analizde, "nispi iyileşme" görülmesini şöyle yorumladı "Hani sorarlar ya... Düzeltmeyi nasıl yaptın? Tepeleri mi törpüledin, çukurları mı doldurdun? Son veriler bize, arka arkaya yaşanan ekonomik krizlerin özellikle üst gelir gruplarının kazançlarında veya varlıklarında erime olduğunu gösteriyor. Bu nedenle alt ve üst gelir grupları arasındaki makas kapanmış gibi görünüyor. Esasen, alt gelir gruplarında, gelir uçurumunu kapatan bir iyileşme gözlenmiyor." Kendi işinden elde edilen gelir düşüyor DİE'nin gerçekleştirdiği ankette maaş ve ücret gelirleri ve ücret gelirlerinin toplam gelirden aldığı pay artarken, müteşebbis gelirlerin aldığı pay geriledi. Ticaret gelirlerinin toplam gelir içindeki payı gerilerken, hizmet gelirlerinin payı yükseldi. Araştırmanın, belirli bir sürede yaratılan gelirin, haneler veya kişiler arasında nasıl bölüşüldüğünün ortaya konulması, hanelerin sosyal ve ekonomik yapısında zaman içinde meydana gelen değişikliklerin belirlenmesinde kullanılan önemli bir kaynak olduğu belirtildi. 1994 yılında maaş, ücret ve yevmiye gelirlerinin toplam gelir içindeki yüzde 28.3 olan payı, 2002 yılında önemli bir artış göstererek yüzde 38.7 olarak gerçekleşti. Ücret ve maaş gelirlerindeki bu artışın, ücretli ve maaşlı çalışan sayısındaki artıştan kaynaklandığı belirtiliyor. Çalışmaya göre müteşebbis gelirlerinin, toplam gelir payları incelendiğinde, araştırma yılları itibariyle önemli bir azalmanın olduğu gözleniyor. Müteşebbis olarak çalışanların toplam yıllık kullanılabilir net gelirden aldığı pay 1994'de yüzde 42.4 iken, 2002'de yüzde 34.5'e geriledi.