Türkiye çelik üretiminde yükseldi

Türkiye'nin ham çelik üretimi, geçen yıl yüzde 11.9 artarak 20.5 milyonu buldu. Bu rakamla payı yüzde 2'ye ulaşan Türkiye, Dünya çelik üretiminde 12. sırada yer alıyor. Demir Çelik Üreticileri Derneği'nin ''2004 Yılı Raporu''na göre, 2004 yılında dünya çelik üretimi yüzde 8.9 artışla, 1.05 milyar ton seviyesine yükseldi. Çin'den sonra üretimini en fazla artıran ülkeler arasında yer alan Türkiye'nin ham çelik üretimi ise yüzde 11.9 oranında artarak, 20.5 milyon tona ulaştı. Türk demir çelik sektörü, 2004 yılında, her birinin yıllık kapasitesi 1-3 milyon ton arasında değişen üç adet entegre tesis ve kapasiteleri 60 bin ton ile 2 milyon ton arasında değişen 16 adet Elektrik Ark Ocaklı (EAO) tesiste gerçekleştirdiği ham çelik üretimi ile dünya çelik üretiminde 12. sırada yer alıyor. KAPASİTE VE YASSI ÜRÜN İHTİYACI Bu arada, 23.5 milyon tonluk ülke ham çelik üretim kapasitesinin yüzde 27'sine karşılık gelen 6.3 milyon tonu entegre tesislere, yüzde 73'üne karşılık gelen 17.2 milyon tonu ise 16 adet EAO'lu tesise ait bulunuyor. Ülke ham çelik üretim kapasitesinin 20 milyon tonluk bölümü (yüzde 85) uzun ürün üretimine, 3 milyon tonluk bölümü (yüzde 13) yassı ürün üretimine, geriye kalan 492 bin tonluk bölümü ise (yüzde 2) vasıflı çeliğe yönelik bulunuyor. Rapora göre, yurtiçi ihtiyaca yetecek ölçüde kapasitenin bulunmaması sebebiyle yassı ürünlerde kapasite kullanım oranı yüzde 101'e ulaşırken, ihtiyaç fazlası kapasite sebebiyle bu oran uzun ürünlerde yüzde 85 seviyesinde kaldı. Üretim açısından 2004 yılında toplam üretimin yüzde 72'si EAO'lu tesisler tarafından, geriye kalan yüzde 28'i ise entegre tesisler tarafından gerçekleştirildi. Çelik ürünlerinin toplam ülke ihracatındaki payı 1981 yılında yüzde 1.9 iken, 2004 yılında yüzde 11.9'a çıkarken, 1980 yılında yüzde 0.6 olan Türkiye'nin dünya çelik üretimi içindeki payı ise geçen yıl yüzde 2 seviyesine ulaştı. Nihai çelik tüketimi de geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 12.1 civarında bir artış gösterdi. ÜRETİM DAHA DA ARTACAK Rapora göre, Türk demir çelik endüstrisi, hem kalite hem de kapasite açısından, son 15 yılda büyük gelişme gösterdi. Mevcut durumu itibariyle Türkiye, dünyadaki 62 çelik üreten ülke arasında 12. sırada, Avrupa'daki çelik üreticileri arasında ise 4. sırada yer alırken, halen Türk çelik ürünleri, 130'dan fazla ülkeye ihraç ediliyor. Geçen yıl yapılan yaklaşık 12 milyon tonluk toplam demir çelik ürünleri ihracatında, Ortadoğu/Körfez ülkelerinin payı yüzde 32.3, AB ülkelerinin payı yüzde 25.6, ABD'nin payı ise yüzde 15.3 olarak gerçekleşti. Yurtiçi ve yurtdışı piyasalardaki gelişmelere paralel, 2005 yılında Türkiye'nin ham çelik üretiminin 22 milyon ton, demir çelik ürünleri ihracatının ise 13 milyon ton seviyesine yükseleceği tahmin ediliyor. İSDEMİR OPERASYONU İSABETLİ Raporda, özellikle uzun ürünlerde, ihtiyaç fazlası üretimin ihraç edilmesi gereğinin, sektör üzerinde ağır bir baskı yarattığı da vurgulandı. Söz konusu baskının ortadan kaldırılabilmesi için, bir taraftan kişi başına tüketim oranlarının artırılması, diğer taraftan da sektördeki üretim tüketim dengesizliğinden kaynaklanan yapısal bozukluğun giderilmesine ihtiyaç duyulduğu vurgulanan raporda, bu açıdan İSDEMİR'in ''yassı ürüne dönüştürülmesi'' kaydıyla ERDEMİR'e devir işlemlerinin tamamlanmış olması, sektör açısından son yılların en kayda değer gelişmesi olarak değerlendirildi. Söz konusu dönüştürme çalışmasının, 2007 yılına kadar tamamlanmasıyla, sektörün Türkiye'nin dış ticaret açığının kapatılmasına olan katkısının önemli ölçüde artmasının beklendiğine dikkat çekilen raporda, ''sektördeki son kamu kuruluşu olan İSDEMİR'in özelleştirilmesi, Türk demir-çelik sektörüne tümü ile özel kesimin faaliyet gösterdiği bir sektör hüviyetini kazandırmış olması açısından da önem taşımaktadır'' denildi. ÇİN FAKTÖRÜ Rapora göre, Dünya çelik üretimindeki artışın büyük bölümü, üretimini 49 milyon ton artıran ve dünya ham çelik üretimi içerisinde payını yüzde 26.3 seviyesine yükselten Çin Halk Cumhuriyeti'nden kaynaklandı. 2003 yılının son çeyreğinden itibaren dünya çelik piyasalarını önemli ölçüde etkileyen Çin'in üretim ve tüketimindeki yüksek oranlı artış, 2004 yılında da etkisini sürdürdü. Çelik talebindeki artışa paralel, artan girdi talebine yeterince cevap verilememesi, girdi ve navlun fiyatlarının önemli ölçüde artmasına neden oldu. Girdi fiyatlarındaki artış ise kısmen nihai ürün fiyatlarına da yansırken, yıl içerisinde çelik fiyatlarının oldukça dalgalı bir seyir izlemesi üreticileri zor durumda bıraktı. 2004 yılının son çeyreğinden itibaren Çin'in uzun ürünlerde net ihracatçı konumuna geçmesi, global piyasalarda dengeleri sarsıcı bir etki yarattı. Önümüzdeki birkaç yıl içerisinde, Çin'in uzun ürünlerin yanı sıra yassı ve vasıflı çelikte de net ihracatçı konumuna geçmesi ihtimali de güçlenmeye başladı.