Türkiye, 'beynini kaybediyor'

Osmangazi Üniversitesi Teknoloji Araştırma Merkezi (TEKAM) Müdürü Prof. Dr. Muammer Kaya, profesyonel zenginlik ve çalışma şartlarının, gelişmiş ülkeleri daima çekici yapması sebebiyle, Türkiye'de beyin göçünün her geçen gün arttığını ve kötüleştiğini söyledi. Bakteriolog, biokimyacı, mühendis, sistem analisti, kimyacı ve fizikçilerin bu grupta çoğunlukta olduğunu ifade eden Prof. Kaya, 'Türkiye'nin 3 milyar doları, gelişmiş ülkelere karşılıksız hibe ettiğini' savundu. Prof. Dr. Muammer Kaya, yaptığı açıklamada, beyin göçünün, 'İyi eğitim görmüş, düşünen, üreten, kalifiye, nitelikli, seçkin, profesyonel iş gücünün, araştırma yapmak veya çalışmak amacıyla en verimli oldukları dönemde bir başka ülkeye gidip geri dönmemeleri' olduğunu bildirdi. Bir toplumun refah düzeyinin, bilim ve teknoloji üretmesiyle arttığını vurgulayan Prof. Kaya, "Bilim ve teknoloji ise ancak seçkin beyinlerle gerçekleştirilebilir. Beyin gücü yüksek olan toplumlar, refah seviyesine ulaşabilirler" dedi. Prof. Dr. Muammer Kaya, Türkiye'nin, en fazla beyin göçü veren 34 ülke içinde 24. sırada olduğunu kaydederek, iyi yetişmiş beyinlerin yaklaşık yüzde 60'ının kaybedildiğine dikkat çekti. TÜBİTAK bursiyerlerinin dönmeme oranının yüzde 21 olduğunu belirten Prof. Kaya, "Yurt dışında 50 bin öğrencimiz bulunuyor. Üniversite öğrencilerinin yüzde 80'i, geleceğini yurt dışında görüyor. Yurt dışına gitmek isteyen öğrencilerin yüzde 20'si ise geri dönmek istemiyor. Yurt dışından vatana dönenler mutlu değiller" diye konuştu. TEKAM Müdürü Prof. Dr. Muammer Kaya, yurt dışında ortalama yıllık üniversite maliyetinin 20 bin dolar olduğunu da bildirerek, "Yurt dışındaki 50 bin öğrencinin 30 bininin, 5 yıllık eğitim sonunda (Doktora veya Lisans+Master) dönmemesinin (beyin göçünün) maliyeti 3 milyar dolardır. Bu para, gelişmiş ülkelere karşılıksız hibe edilmektedir" dedi. Beyin göçünün sebepleri Prof. Kaya, beyin göçünün sebeplerini de 'Politik, ekonomik, psiko-sosyal, akademik ve eğitimle ilgili problemler, kişisel motivasyon, hayat ve çalışma şartları' olarak sıraladı. Tüm beyin gücü alan ülkelerin gelişmiş, insan hakları, sosyal adalet, entelektüel özellik ve birikime sahip ülkeler olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Muammer Kaya, "Göçmenlere iyi davranan, tam vatandaşlık hakları veren, ekonomik ve politik haklar sağlayan ülkelerde hayat ve kariyer kurmak, 3. Dünya vatandaşları için çok önemli bir çekimdir" diye konuştu. Prof. Kaya, gerçekte eğitimli işsiz gençlik probleminin, gelişmekte olan tüm ülkelerin sorunu olduğunun da altını çizerek, beyin bolluğunun kaynağı olarak özellikle Kolombiya, Çin, Hindistan, İran, Nijerya, Pakistan, Filipinler, Güney Kore ve Türkiye'nin görüldüğünü bildirdi. Değer verilmemeli Yurt dışındaki profesyonelle devletin ilişkisi arttıkça, geri dönmenin o derece arttığına dikkat çeken Prof. Dr. Muammer Kaya, "Yurt dışındaki öğrenci ve çalışanlarla sıkı temas ve değişim programları, bunların vatanlarıyla olan bağlarını artıracaktır. Bu kişilerin orada, vatanları için lobi faaliyetlerinde bulunmalarına yardımcı olacaktır. Yurt dışındaki öğrenci ve çalışan profesyonellerin iş gücü kaydı mutlaka elçilikler, ataşelikler tarafından tutulup bunlara yılda en az birkaç kez mektup veya internet ile ulaşılmalıdır. Ülkenin potansiyeli ve durumu hakkında bilgiler ulaştırılmalıdır ve onlara değer verildiği hissettirilmelidir. Geri dönüşü gönüllü hale getirmek için, politikacı ve yöneticilerin performansının, ülkenin gelişmesi yönünde olması gerekir" dedi. Prof. Dr. Kaya, yurt dışı eğitimli profesyonellerin geri döndüklerinde, en önemli sıkıntılarının çalışma şartları olduğunu vurgulayarak, "Daha iyi imkanlar, daha fazla araştırma fırsatı, denizaşırı gelişmelerle daha yakın temas, daha fazla yardım, yurt dışında eğitim gören profesyonellerin moral ve verimliliğini artıracaktır. Eğer vatanı, bu kişiler ve aileleri için ümit verici tedbirler almaz ise ülkenin kaybı çok büyük olacaktır. Yabancı ile evli olanların eşlerine misafirperverlik gösterilip kabullenilmeli ve çalışma izni verilmelidir" diye konuştu. Beyin göçü ülkesi Prof. Dr. Muammer Kaya, çeşitli verilerden yararlanarak elde ettiği bulguları da şöyle açıkladı: "2000 sonrası ABD, 3. Dünya ülkelerinden beyin göçünün yüzde 54'ünü alıyor. Hintli ve Çinli kolej mezunlarının yüzde 3'ü ABD'ye gidiyor. ABD'de bilim adamı ve mühendislerin yüzde 12'si, doktorların yüzde 23'ü ve bilgisayarcıların yüzde 40'dan fazlası yabancı ülke doğumlu. Nijeryalı ve Afrikalılar, ABD'de en fazla eğitimli etnik grup. Afrika üniversitelerindeki 3 kişiden biri, dünyaya ihraç ediliyor. ABD'nin, Asya'dan son aldığı 1.5 milyon göçmenin hemen hemen tamamı yüksek okul veya en iyi kolej mezunları. Kolombiya'nın beyin göçünden yıllık kaybı 2.37, Hindistan'ın 2 milyar dolar civarında. Meksika'dan yurt dışına gönderilenlerin yüzde 79'u geri dönmüyor. Nijerya'dan ABD'ye 100 bin kişi göç ediyor. Her yıl 100 bin Hintli ABD'ye gidiyor. ABD Silikon Vadisi'nde 30 bin Hintli profesyonel var."