Türkçe Temel Söz Varlığı projesi

Doğan Hızlan Türk Dil Kurumu'nun 600.000 kelimelik Türkçe Sözlük çalışmasını "Altı yüz bin kelimelik sözlük 2007’de hazır" başlıklı yazısıyla anlattı...


TÜRK DİL KURUMU Başkanı Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, Hürriyet’teydi.

Yemekte kurum üzerine sorular yönelttik, çalışmaları konusunda bilgiler aldık.

Dil gibi önemli bir kavramın en üst tepesindeki Kurum’un çalışmaları hakkında edindiğimiz bilgileri okurlarımla paylaşmayı uygun buldum.

En azından günlük dilden, konuşma dilinden yazı diline kadar birçok konuda yapılan çalışmalar hepimizi ilgilendiriyor.

TDK Başkanı’nı beklerken biz de Oktay Ekşi ile birlikte kelimelerin üzerine konulan şapkalardan söz ettik, şapkasızlığın anlamı, okumayı nasıl değiştirdiği konusunda oy birliğine vardık.

Konuğumuza hoş geldin dedikten sonra da, şapka konusunu gündeme getirdik.

Başkan nelere şapka konulduğunu, nelere konulmadığını gerekçesiyle anlattı.

Dil yanlışlarının çoğu, sözlüğe ve yazım kılavuzuna bakmamamızdan kaynaklanıyor.

Çünkü yazarken, konuşurken sözlüğe bakma alışkanlığımız yok.
* * *
TDK’nın en çok satılan yayını Türkçe Sözlük, yeni baskısı 2005’te çıkacak, bu basımda yanlışlar da düzeltildi.

Akalın’a göre, en önemli, etkin ve işlevsel çalışmaları, internette yayınlanan Güncel Türkçe Sözlük, dilin yaşayan bir organizma olduğu düşünüldüğünde, bütün gelişimleri, değişimleri, yeni katılan kelimeleri yansıtan bir çalışma.

Akalın, bu sözlükte bütün yabancı kelimelerin Türkçe karşılığının kullanılmasını amaçladığını, söz gelimi metroseksüel kelimesine bakan birinin bunun karşılığının bakımlı erkek olduğunu göreceğini, bakımlı erkek maddesinde de bunun açıklamasını bulabileceğini ifade ediyor.

Güncel Türkçe Sözlük’ün bir başka özelliği de imece usulüyle hazırlanması. Vatandaşların ilettiği bazı kelimeler eklenmiş, unutulan birtakım kelimelerin hatırlatılması üzerine onlar da konmuş. Bu sitede kelimenin söylenişleri de yer alıyor.

Türkçe Sözlük’ün onuncu baskısı bu veri tabanına dayanılarak gerçekleştirildi.

Önemli bir çalışma da Türkçe’nin Temel Söz Varlığı. İnternette gerçekleştirilen çalışmalar daha sonra basım aşamasına geçirilecek. Sözlükte 600.000 kelime yer alacak. Bunların içinde Türkçe’de hangi kavramlar var, hangi deyimler var, onları da bulabileceğiz.

Güncel Türkçe Sözlük’ün bir başka özelliği de; bir kelimeye baktığınızda, kavram taraması yaptığınızda, söz gelimi gelmek yerine kullanabileceğiniz yakın anlamlı sözcükleri de bulabileceksiniz.

Bu, dilin daha zengin kullanılması, konuşulması, yazılması konusunda gerçekten iyi bir kaynak oluşturuyor.

Güncel Türkçe Sözlük için aşağıdaki siteye girebilirsiniz:

tdk.org.tr
* * *
TDK’nın ulusal ve uluslararası çalışmalarından yarın söz edeceğiz.

YAZI:Doğan HIZLAN