Türk vatandaşı iyimser

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Adaman, İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Şenatalar ve Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Çarkoğlu’nun hazırladığı “Türkiye’de Yerel ve Merkezi Yönetimlerde Hizmetlerden Tatmin, Patronaj İlişkileri ve Reform Araştırması” kapsamında, 20 il merkezi ve bağlı ilçelerinde, 18 yaş ve üzerinde toplam bin 220 kişiyle görüşüldü. Saha çalışması 17 Şubat ile 3 Mart tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırma, TESEV’in 2000 yılında başlattığı Türkiye’de yolsuzluk araştırma dizisinin 3. ayağını oluşturuyor. ENFLASYON VE İŞSİZLİK TESEV İcra Kurulu Başkanı Can Paker tarafından ana hatları açıklanan araştırmada, Türkiye’nin çözülmesi gereken en önemli sorunu sıralamasında, 2000 yılında yüzde 34 ile önde gelen enflasyon ve hayat pahalılığı, 2004’de yüzde 21 ile ikinciliğe geriledi. Yüzde 26’dan yüzde 37’ye çıkan işsizlik ise ilk sırayı aldı. RÜŞVET GERİLEDİ Rüşvet ve yolsuzluk yüzde 14’den yüzde 10’a gerilerken, diğer sorunlar ekonomik istikrarsızlık, kriz, eğitim, sağlık/sosyal güvenlik, ahlaki yozlaşma, demokrasi/fikir özgürlüğü, AB ile ilişkiler ve Kıbrıs’taki gelişmeler şeklinde sıralandı. PKK SIRALAMADA YOK 2000’de yüzde 6’lık pay alan PKK/Güneydoğu sorununun, son araştırmada sorun olarak yüzdesel değer bulmaması dikkat çekti. EN GÜVENİLİR KURUM TSK 2004 yılı itibariyle kurumlara duyulan güvenin de ele alındığı araştırmada, 10 üzerinden yapılan değerlendirmede Silahlı Kuvvetler, 2000 yılındaki 7.70 puanlık birinciliğini, bu yıl 8.2 puana yükselterek sürdürdü. Güven sıralaması, ilk/orta öğretim kurumları, üniversiteler, valiler, mahkemeler/hukuk sistemi, merkezi yönetim/hükümet, polis, TBMM, muhtarlar, belediyeler/yerel yönetimler, gazeteler sendikalar, TV kanalları şeklinde sıralanırken, siyasi partiler 3.8 puan ve politikacılar 3.4 puan ile son iki sırayı oluşturdu. SİYASİLELERE GÜVEN YÜKSELDİ Bu dönemde sıralamaya giren tüm kurumlara duyulan güvendeki artış dikkat çekerken, güven derecesi, merkezi yönetim/hükümette 3.9’dan 6.1’e, TBMM’de 3.2’den 6.1’e, mahkemeler/hukuk sisteminde 5’den 6.4’e, siyasi partilerde yüzde 2.1’den yüzde 3.8’e yükseldi. HÜKÜMETTEN MEMNUNİYET YÜKSELDİ Araştırmanın 1999-2004 döneminin karşılaştırıldığı genel memnuniyet bölümünde, merkezi yönetim/hükümetten memnunluk oranı 2.8’den 5.8’e yükseldi. Yerel yönetimden memnuniyet düşük oranlı da olsa 5.1’den 5.3’e çıktı. 2000-2004 döneminde merkezi hizmet kurumlarının hizmet memnuniyetin ölçüldüğü bölümde Silahlı Kuvvetler, 7.5’den 8’e yükselen puanla yine ilk sırayı aldı. Memnuniyet derecelerine göre diğer kurumlar ilk/orta öğretim, hukuk sistemi, polis, trafik polisi, tapu daireleri, devlet hastaneleri maliye/vergi daireleri ve gümrük olarak sıralanırken, 2000 yılına göre tümünde görülen yükselme dikkat çekti. YEREL HİZMETLERDEN MEMNUNİYET Yerel hizmetlerden memnuniyet sıralamasında ise itfaiye ve su işleri ilk iki sırayı paylaştı. 1999 yılına göre çöp toplama, sokakların aydınlatılması ve sokakların temizliği hizmetlerinde memnuniyetin azaldığı ortaya çıktı. Bu bölümde sonda yer alan inşaatların denetimi konusunda 2.8’lik puanın 4.3’e yükseldiği de göze çarpan sonuçlar arasında yer aldı. “GAYRET ARTTI” İZLENİMİ VAR Araştırmada, vatandaşların sorunlarını çözmek için gösterilen gayretin araştırıldığı bölümde, merkezi yönetimin puanı 1999’a göre yaklaşık iki kat artarak 10 üzerinden 5.4 aldı, belediyelerde ise az bir artış ile 5’e yükseldi. EKONOMİK BAKIŞTA DA İYİMSERLİK Araştırmadaki ekonomik durum değerlendirmelerinde, geçmiş 1 yıllık ekonomi politikalarının ailenin ekonomik durumuna etkisi de soruldu. 1999’da yüzde 3, 2000’de yüzde 4 orana sahip olan “İyi bir etki yaptı” görüşü, yüzde 21’e çıktı. “Pek bir etkisi olmadı” diyenlerin 1999’da yüzde 28, 2000’de yüzde 45 olan oranı ise bu yıl yüzde 66’ya yükseldi. 1999’da yüzde 69, 2000’de yüzde 51 olarak çıkan “Kötü bir etkisi oldu” değerlendirmesi ise yüzde 13’e geriledi. “Ailenin içinde bulunduğu ekonomik durum önümüzdeki 1 yıl içinde nasıl bir gelişme gösterecek?” sorusuna verilen yanıtlar içinde “Çok daha iyi” yanıtı yüzde 1.5 düzeyinden yüzde 14’e ulaşırken, “Biraz daha iyi” yanıtı yüzde 41 ile en yüksek orana sahip oldu. 2000’de yüzde 38.7 olan “Hemen hemen aynı” cevabı yüzde 26’ya 1999’da yüzde 37.9 olan “Biraz daha kötü” cevabı yüzde 12’ye, 1999’da yüzde 17.1 olan “Çok daha kötü” cevabı yüzde 5’e geriledi. Araştırmada “Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik durum önümüzdeki 3 yıl içinde nasıl bir gelişme gösterecek?” sorusuna verilen yanıtlarda da iyimserlik ön plana çıktı. 1999’da yüzde 1.5 olan “Çok daha iyi olacak” değerlendirmesi bu yıl yüzde 17’ye, yüzde 14.8 olan “Biraz daha iyi olacak” değerlendirmesi yüzde 46’ya çıkarken, “Aynı olacak” görüşü yüzde 21.6’dan yüzde 20’ye, “Biraz daha kötü olacak” görüşü yüzde 35.5’den yüzde 9’a, “Çok daha kötü olacak” görüşü yüzde 25.2’den yüzde 5’e düştü.