Türk malı buzul ayısı

Kutupta yaşayan bir balıktan alınan genlerin nakli yoluyla elde edilen fareye "Türk malı buzul ayısı" adı verildi. Yeni fare, artı 4 derecede yaşayabiliyor.

TÜRKİYE Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)bünyesinde yer alan Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü, dünyanın ilk donmaya dirençli fare türünü üretti. Doç. Dr. Haydar Bağış başkanlığındaki ekibin 7 yıllık çalışması sonucunda elde edilen ve ismine "Türk malı buzul ayısı" denilen yeni fare türü, bilim dünyasında büyük bir devrim olarak kabul ediliyor.

TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi’nin kasım sayısında yer alan habere göre, araştırmanın çıkış noktasını, kutup bölgesi buzullarla kaplandığında bütün balıklar yok olduğu halde yaşamaya devam eden bir balık türü oluşturdu. Bilim dünyasının "biyolojik antifriz proteinleri" adını verdiği bir direnç sistemi geliştiren bu balık türü, araştırmacıların dikkatini çekmekte gecikmedi. Yapılan araştırmalar sonucunda, "Notothenioid" denilen bu balıkların hayatiyetini devam ettirebilmek için "antifiriz molekülleri" ürettiği tespit edildi.

BALIKTAN FAREYE GEN

Doç. Dr. Haydar Bağış başkanlığındaki ekip, buradan hareket ederek düşük ısılı ortamlarda yaşama becerisi gösterebilecek bir canlı türü üzerinde çalışmaya başladı. Fare embriyolarına, mikroenjeksiyon tekniği ile bu balıkların geni transfer edildi. Dünyada ilk kez Türk bilim adamları tarafından yapılan ve başarılı olan çalışma, uluslararası dergilerde yayımlandı ve büyük ilgi çekti. Doç. Bağış, "Yaklaşık yedi yıl süren projede üretilen transgenik fareye "Buzul Ayısı" adı verildi. Bu fareler, soğuğa dirençli olan dünyanın ilk transgenikleri. TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü, Transgen ve Deney Hayvanları Laboratuvarı’nda yapılan bu çalışmayla embriyo dondurma ve saklama konusunda yeni bir çığır açılmış oldu" diyor.

Normal bir deney faresi 22-24 derecelik bir ortamda yani normal oda koşullarında yaşayabilirken, gen transferi yoluyla elde edilen yeni tür fareler, artı 4 derece gibi insanı bile zorlayan hava koşullarına dayanabiliyorlar. Doç. Bağış, üretilen yüzlerce farenin hayatlarından son derece memnun olduğunu ve hiçbirinde morfolojik bir bozukluğa rastlanmadığını belirtiyor.

Balık geninin memeli bir hayvan olan fare genine dönüştürülmesi de, araştırma ekibinin bir başka büyük başarısı olarak kabul ediliyor. Aynı ekip, şimdi aynı deneyi koçlar ve tekeler üzerinde yapıyor.