Türk dil profesöründen uyarı şapka hala kalkmadı

Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı öğretim üyesi ve Rektör Danışmanı Prof. Dr. Recep Toparlı Türkçe'de yazım ve okuma konusunda önemli yanlışlar yapıldığını ve özellikle yeni neslin Türkçe konusunda gerekli hassasiyeti göstermediğini söyledi.

Daha önce Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurulu'nun çeşitli kademelerinde görev alan ve özellikle Türkçe sözlük ve yazım kılavuzu üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen Prof.Dr. Toparlı, Türkçe içinde bulunan bazı kelimelerin İngilizce diline göre okunduğunu belirterek daha çok gençlerin kelimeleri yanlış telaffuz ettiğini söyledi.

Prof.Dr. Toparlı, Türkçe'ye sahip çıkılması gerektiğini anlatırken, şöyle konuştu: "Türkçe bizim her şeyimiz. Türkçe bizim sevdamız. Türkçe bizim ağzımızda annemizin ak sürü gibi helaldir. Türkçe'ye sahip çıkmak, onu korumak, onun güzellikleriyle donanmak hepimizin görevidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk 'Türk dili dillerin en zenginlerindendir. Yeter ki bu şuurla işlensin' diyor. 2017 yılı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın himayelerinde 'Türk Dili Yılı' ilan edildi. Biz Cumhuriyet Üniversitesi olarak bu uygulamanın tam içinde yer alıyoruz. Konferanslar, paneller ve slayt gösterileriyle Türkçe'nin ne kadar zengin olduğunu, Türkçe'nin tarihini, Türkçe'yi konuşanların sayısının dünyada yapılan sıralamada 5'inci derecede olduğunu her tarafta anlatıyoruz. Türkçe hepimizin konusu olmalı. Yalnız sizin ve benim değil. Türkçe konuşan herkes Türkçe'nin güzelliğini bilerek konuşmalı."

'GENÇLERİMİZ TÜRKÇE'Yİ DÜZGÜN TELAFFUZ ETSİN'

Gençlere kelimelerin telaffuzu konusunda uyarılarda bulunan Prof. Dr. Toparlı şöyle konuştu:

"Atatürk'ün 'Şuur' kelimesinden hareketle ben gençlerimize bazı önerilerde bulunmak istiyorum. Lütfen konuşurken kelimeleri düzgün telaffuz etsinler. Gençlerimiz 'Bye' kelimesini kullanmaktan kaçınsınlar. Biz geleneğimizden de gelen alışkanlıklarımızla birbirimizden ayrılırken, veda ederken 200'ün üzerinde söz söylüyoruz. 'Allah'a ısmarladık, hoşçakal, yine görüşürüz' vb. Biz gençlerimizin bu kelimeleri unutup eline sadece İngilizce 'Good bye' kelimesinin 'Bye' kısmının alınarak söylemesini Türkçe açısından sakıncalı buluyoruz. Çünkü bizim burada yapmak istediğimiz gençlerimizin kelime hazinesini artırmaktır. Son zamanlar da bir 'Kuzen' modası aldı gitti. Kuzen kelimesi amca oğlu, hala kızı, teyze kızı gibi 15'in üzerindeki kelimenin yok olmasına sebep oluyor. Aslında kuzen kelimesinin kullanılması da yanlış. Onun yerine bayan için 'Kuzin' kullanılması gerek ki bizim güzel yerleşmiş kelimelerimiz varken 'yiğen' kelimemiz varken bunların kullanılmasının hiçbir amacı ve gereği yoktur. Diğer yandan gençler arasında moda haline gelen 'yani' ve 'aynen' kelimesi var. Bu iki kelime Arapça kökenlidir. Gençlerimizin bunlardan kaçınmaları gerekiyor. Gençlerimiz birbirlerine mesaj atarken Türkçe'nin sesli harflerini kullanmaları gerekiyor. 'Selam' kelimesi 'Slm' diye yazarsak yarın bu kelime 'Salim' diye okunur. Ben özellikle gençlerden rica ediyorum. Kelimelerimizi doğru düzgün yazsınlar. Sessiz harfleri söylerken yanlarına 'e' harfi getirerek söylesinler. 'Tivi' (TV) demeye gerek yoktur, onun aslı 'Teve'dir. İngiliz aksanına göre söylemenin gereği yoktur. Atatürk'ün bize emanet ettiği Türkçe'de biz sessiz harflerin yanına 'e' getirerek söyleriz."

'TÜRKÇE'DE 'ŞAPKA' KALDIRILMADI'

Prof.Dr. Toparlı yazım konusunda da önemli bilgi eksikliklerinin bulunduğunu ifade ederek, şapkalı harf kullanımı konusunda da yanlışlık yapıldığını ifade ette. Prof. Dr. Toparlı şöyle dedi:

"Son zamanlarda benim dikkatimi çeken bir şey daha var. Bu şapka meselesi. Yani harflere konulan şapka. Aslında bu şapka değildir. Türk Dil Kurumu'nun hiçbir zaman kaldırmadığı ve her zaman kullanılmasını istediği bir işarettir ve düzeltme ile inceltme işaretidir. Her yerde ve herkes tarafından 'Türk Dil Kurumu şapka işaretini kaldırdı' diye yanlış bir bilgi var. Ben buradan 10 yıl Türk Dil Kurumu'nda çalışmış bir insan olarak söylüyorum ki şapka işareti hiçbir zaman kaldırılmamıştır. Şapka işaretini kullanmazsanız metnin içinde 'kar' kelimesi ile 'kâr' kelimesini 'hala' ile 'hâlâ' kelimesini birbiriyle karıştırırsınız. Onun için bu şapkalı kelimelerin listesi Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu'nda vardır."

Prof. Dr. Toparlı ayrıca bilgisayar klavyeleri ile ilgili de önerilerde bulundu. Prof. Dr. Toparlı, "Klavyelerde 'x,q,w' harfleri bulunuyor. Onlar bizim alfabemizde olmadığı için kullanmıyoruz. Onların yerine şapkalı 'u', şapkalı 'a' ve şapkalı 'i' konulması gerçekten yerinde bir hareket olur." dedi.