Türk basını sınıfta kaldı

Bahçeşehir Üniversitesi'nden Doç. Dr. Melih Zafer Arıcan'ın günlük gazetelerde fotoğraf kullanımıyla ilgili olarak yaptığı araştırma, ilginç sonuçlar ortaya koydu. Türkiye'deki tirajı 250 binin üzerinde 7 gazete izlenerek yapılan araştırmada elde edilen veriler, ABD'de yayınlanan ve tirajı 2 milyon 154 bini aşan USA Today International ile karşılaştırıldı.

Araştırmaya konu olan ve tirajları 283 bin ile 644 bin arasında değişen 7 gazetede, bir hafta süren inceleme sonucu gazetelerin günde ortalama 100'er fotoğraf, tirajı 2 milyon 154 bini aşan USA Today'de ise 50 fotoğraf kullanıldığına dikkat çekildi. Fotoğraf sayısıyla bağlantılı olarak ''Türk insanının kelimeler yerine görsel iletişimi tercih ettiği'' görüşüne yer verilen araştırmada, günümüzde internet kullanımının yaygınlaşmasıyla ''izinsiz fotoğraf kopyalamak ve yayınlamanın çok popüler hale geldiği'' saptaması yapıldı.

KAYNAK BELİRTİLMİYOR

Araştırmada, gazetelerde kullanılan fotoğrafların kaynağıyla ilgili değerlendirmelerin sonuçlarına da yer verildi. Söz konusu gazetelerde bir hafta süreyle kullanılan toplam 5 bin 551 fotoğraf, kaynak belirtme kriteri açısından incelendiğinde çarpıcı bir sonuca varıldı. USA Today'in hemen hemen tüm fotoğraflarında kaynak belirttiği görülürken, Türkiye'de izlenen 7 gazetenin biri hariç diğerlerinde bu oranın yüzde 15'in altında olduğu görüldü. USA Today'de yayınlanan fotoğrafların yüzde 97.99'unun kaynağının belirtildiği, Türkiye'de ise incelenen 7 gazeteden sadece birinde bu oranın yüzde 54 olduğu vurgulandı.

Bu gazeteyi yüzde 13 ile 11 oranıyla izleyen iki gazetenin ardından diğer 4 gazetede kaynak kullanımı oranı 10'un altında kalırken, 290 bini aşkın tirajı bulunan bir gazete ise 0.07 oranı ile en alt sırada yer aldı. USA Today'de bir hafta süreyle 348 fotoğraf yayınlanırken bunların 341'inde kaynak belirtildi. Türkiye'de ise izlenen 7 gazete arasında 644 bin ile tirajı en yüksek olan gazetede aynı sürede kullanılan bin 31 fotoğrafın sadece 32'sinde, ikinci sırada yer alan 518 bin tirajlı gazetede yer alan 716 fotoğrafın ise 57'sinde kaynak gösterildiği görüldü.

Araştırmaya konu olan 7 gazete arasında tiraj sıralamasında 440 bin ile dördüncü sırada yer alan gazetede bir haftada kullanılan 734 fotoğrafın 66'sında, beşinci sırada yer alan 323 bin tirajlı gazetede kullanılan 767 fotoğrafın 100'ünde kaynak belirtildi. Listede tiraj açısından sondan ikinci sırada yer alan 290 bin tirajlı gazetede bir haftada kullanılan 718 fotoğraftan sadece 5'inde, 283 bin tirajla son sırada bulunan gazetede ise kullanılan 795 fotoğraftan 92'sinde kaynak gösterildi. Tiraj sıralamasında 493 bin ile üçüncü sırada yer alan gazete ise en az fotoğraf kullanan ve en çok kaynak belirten gazete olarak diğerlerinden farklı bir tablo ortaya koydu. Bu gazetede bir haftada 402 fotoğraf kullanılırken, bunların 220'sinde kaynağın açıklanması dikkati çekti.