Turgay Ciner hayali zengin mi?

Ciner Grubu'nun çıkardığı Forbes Dergisi’nin Türkiye versiyonu 100 Türk zengini sıralaması yaptı. Liste dün Sabah'ta sürmanşetten verilince Vatan gazetesi ekonomi müdürü zenginlerin servetini analiz etti...

Listeyi değerlendiren iş dünyası “Yeni kavram. Kağıt üstünde zengin olmak. Eğer bir de derginiz varsa, kuşe kağıt üstünde zengin olma imkanınız da var.

Darısı her işadamının başına” derken, liste inandırıcı bulunmadı Dünkü SABAH gazetesinin sürmanşeti Türk iş dünyasında yeni ve epeyce absürd bir tartışma başlattı. Gazetenin sürmanşetindeki haber “En zengin 100 Türk” başlığını taşıyordu. Bu “zahmetli çalışma” Forbes Türkiye dergisi tarafından yapılmıştı.

Habere göre, geçen yıl Finansbank’ın çoğunluk hissesini Yunan NBG’ye satan Hüsnü Özyeğin 3.5 milyar dolarlık kişisel servetle Türkiye’nin en zengin insanıydı. Özyeğin’i 2.4 milyar dolarla Mehmet Emin Karamehmet, 2.1’er milyar dolarla Şevket ve Erol Sabancı kardeşler izliyordu. Şarık Tara 2 milyar dolarla beşinci, Denizbank’ı Dexia’ya satan Ahmet Nazif Zorlu 1.8 milyar dolarla altıncı, Aydın Doğan 1.6 milyar dolarla yedinci sıradaydı.

1.5 milyar dolarla sekizinci sırada yer alan Turgay Ciner’i 1.4’er milyar dolarla Semahat Arsel ile kardeşi Rahmi Koç izliyordu. İlk 10’u hızlıca okuyanlar, Türkiye’nin en büyük sanayi ve ticaret grubu Koç Holding’in sahiplerini 9 ve 10’uncu sıralarda görünce gözlerine inanamadılar. Tamam, bankalarını gerçekten de çok iyi fiyata satan Hüsnü Özyeğin ve Ahmet Zorlu milyar dolarlar mertebesinde nakit varlığa sahip. Son olarak Akbank’ın yüzde 20’sini 3.1 milyar dolara satan Sabancı kardeşlerin de durumu tartışma götürmez. Dışbank’ı Fortis’e, Petrol Ofisi’nin yarı yönetim hissesini OMV’ye satan Aydın Doğan’a da kimsenin “Hadi canım, bu kadar parası yoktur” diyecek hali yok. Peki nasıl oluyor da, Rahmi Koç, ablası Semahat Arsel, ilk 10’a dahi giremeyen Suna Kıraç, Turgay Ciner’den aşağı sıralarda yer alıyor? Ciner nasıl oluyor da, Doğuş Grubu’nun patronu Ferit Şahenk’i, Bülent Eczacıbaşı’nı, Coca-Cola ve Efes’in patronlarından Tuncay Özilhan’ı, Murat Ülker’i, Akmerkez’in sahiplerinden Ali Dinçkök’ü geride bırakabiliyor?

DERGİN VARSA ZENGİNSİN...

“Turgay Ciner zengin midir, zenginse ne kadar zengindir?” Bunun ipuçlarına bakmadan önce önemli bir hatırlatma yapalım. Forbes Türkiye dergisini Turgay Ciner’e ait Merkez Dergi Grubu yayınlıyor. Şimdi bakalım Rahmi Koç mu daha zengin, Turgay Ciner mi? Soruyu sorarken bile insana absürd geliyor ama...

Koç Grubu’nun hisse senetleri borsada işlem gören 20 şirketi var. Önceki gün itibariyle bu şirketlerin toplam piyasa değerleri 26.9 milyar dolar. Koç Grubu’nun irili ufaklı onlarca şirketi halka açık değil. Dolayısıyla bunlar hakkında bir değer tahmini yapmak kolay değil.

Rahmi Koç’un halka açık Koç şirketlerinde genellikle yüzde 5’in altında hissesi bulunuyor. En ciddi hissesi yüzde 5.23 ile Koç Holding’de. Holding’deki payının değeri 258.7 milyon dolar seviyesinde. Rahmi Koç’un Koç Grubu’nun halka açık şirketlerindeki hisselerinin değeri yaklaşık 835 milyon dolar.

Koç Ailesi’nin holding konumunda halka kapalı bir şirketi daha var: Temel Ticaret AŞ. Bu şirketin hisselerinin büyük bölümü Koç Ailesi’ne ait. Temel Ticaret’in en önemli iştirak portföyü Koç Holding’deki yüzde 41.8’lik hissesi. Bu hisselerin değeri 2 milyar doları aşıyor. Diğer iştirakleriyle birlikte Temel Ticaret’in net aktif değerinin 2 milyar doların epey üzerinde olduğu söyleniyor. Rahmi Koç’un Temel Ticaret’teki payı da hesaba katılırsa kişisel servetinin, halka açık şirketlerdeki hisselerinin değerinin oldukça üzerine çıktığı söylenebilir.

Ortağı olduğu şirketlerden yıllardır aldığı temettüler, şahsi finansal yatırımları ve sahip olduğu gayrimenkuller de gözönüne alınırsa Rahmi Koç’un sıralamadaki yerinin Turgay Ciner için bir temenni olmaktan öteye gitmediği ortaya çıkıyor. Ya da şöyle diyelim: ikisinin serveti arasındaki parite absürd. Turgay Ciner’in 1.5 milyar doları varsa, Rahmi Koç’un dergide iddia edilen 1.4 milyar dolarlık servetini birkaç kez katlamak gerekir. Veya Rahmi Koç’un 1.4 milyar doları varsa, Turgay Ciner’e biçilen 1.5 milyar doları çift haneli bir sayıya bölüp ilan etmek daha doğru olurdu diyebiliriz.

CİNER’İN SERVETİ NE KADAR?

Derginin yaptığı çalışmadan anlaşıldığına göre, gerçek zenginlerin serveti halka açık şirketlerdeki hisse oranları ve son yapılan satışlardan elde edilen nakitlerle ölçülmüş. Güzel, bu da bir yöntemdir. Peki aynı kriter Turgay Ciner’e uygulanmış mı? Hiç öyle görünmüyor.

Ciner’in halka açık şirketlerine bakalım. İMKB’de gruba ait iki şirket var: Park Elektrik Madencilik ve Ceytaş Madencilik. Her ikisi de tekstil şirketinden devşirilip madencilik sektörüne yönelen işletmeler. Park Elektrik’in piyasa değeri 229 milyon dolar, Ceytaş’ınki ise 60.5 milyon dolar. Ciner’in Ceytaş’taki şahsi hissesi yüzde 31.3. Bunun değeri 18.9 milyon dolar. Ciner’in Park Elektrik’teki şahsi hissesi ise yüzde 0.84. Bunun değeri de 1.9 milyon dolar. İkisinin toplamı 33.2 milyon dolar ediyor.

Bu iki holdingin yüzde 100 hissesinin de Ciner’e ait olduğunu varsayarak, ortaya çıkan değeri Ciner’in servet hanesine yazalım. Park Elekrtik’te Ciner ve grubun toplam payı yüzde 71.2. Bunun değeri 163 milyon dolar. Ceytaş’ta Ciner ve grubun toplam payı yüzde 62.6. Bunun değeri de 37.8 milyon dolar.Toplayınca ortaya 200.9 milyon dolar çıkıyor.

Ciner’in önemli varlıklarından biri de SABAH ve atv’yi de çatısı altında bulunduran Merkez Yayın Holding. Ciner, bu şirketi birkaç ay önce halka açmaya çalışmıştı. Ancak başta atv’nin sahipliği konusundaki davalar ve bu şirketlere ait markaların daha önce başka isimlerle halka açılmış olması nedeniyle bu plan suya düşmüştü.

Halka açık olmayan bu şirketlerin değeri üzerine konuşmak spekülasyon olur. O zaman rakamlara bir bakalım. Merkez Yayın’ın sermayesi 30 milyon YTL: 31 Aralık 2005’te 132.4 milyon YTL olan özsermaye yani defter değeri 30 Haziran 2006’da 68.9 milyon YTL’ye gerilemiş. 30 Haziran 2005’te 41.4 milyon YTL olan net dönem kârı da 30 Haziran 2006’da 63.6 milyon YTL zarara dönüşmüş. Ciner Grubu’nun bu saydıklarımız dışında yine KOBİ ölçülerinde turizm ve madencilik sektörlerinde yatırımları bulunuyor. Bunların bazıları proje aşamasında, bazıları ise taşeron işler. Bir Koç’a, bir de Ciner’a ait Park Grubu’na bakınca ortaya bunlar çıkıyor.

Bir de yeni kavram. Kağıt üstünde zengin olmak. Eğer bir de derginiz varsa, kuşe kağıt üstünde zengin olma imkanınız var demektir. Darısı her işadamının başına. Ciner’in başka halka açık şirketi var mı? Yok. Son zamanlarda sattığı büyük bir varlık var mı? Yok. O zaman, Forbes Türkiye’nin yöntemine göre Ciner’in servetinin 200 milyon dolar olarak ilan edilmesi gerekiyordu. Sabah’ta yayınlanan listenin son sırasında 500 milyon dolarlık servetle Kemal Şahin yer alıyor. Gelin bu yönteme göre Ciner’in sıralamadaki yerini siz hesaplayın.

Ciner’in şirketleri orta ölçekli KOBİ İŞİN ilginç yanı, toplam piyasa değerleri 290 milyon doları bulan, Ciner’in halka açık iki şirketinin de orta ölçekli birer KOBİ olmaları.

Piyasa değeri 229 milyon dolar olan Park Elektrik’in 9 aylık bilançosuna göre net satış gelirleri 25.2 milyon YTL. Yani yaklaşık 17.5 milyon dolar. Kabaca üçe bölüp dörtle çarpın, yılsonu tahmini çıka çıka 23.5 milyon doları buluyor. Yani şirketin piyasa değeri, toplam satışlarının yaklaşık 10 katı.

İster İMKB’deki diğer şirketlere bakın, isterseniz Fortune 500’e, ne Türkiye’de ne dünyada bir başka örnek bulamazsınız. Bir zamanlar Microsoft’un buna yakın bir çarpanı vardı. Son yıllarda o da satışlarının 5 katına indi. Ki Microsoft, beyin gücüyle ürettiği bilgisayar yazılımı satıyor, dünyada satılan her bilgisayarda onların programı bulunuyor. Park Elektrik ise düne kadar taşeron kömür çıkartıcısı ve yıkayıcısıydı, birkaç aydır da konsantre bakır üreticisi.
Peki bu şirket kârlı mı? 9 aylık esas faaliyet karı 2.2 milyon YTL, yani yaklaşık 1.5 milyon dolar. Tufanbeyli Elektrik’in satışından gelen olağanüstü gelirle 9 aylık net karı 32 trilyona çıkıyor. Bir defalık bu satış nedeniyle şirketin net kârı toplam satış gelirinin bile üstünde. 60.5 milyon dolarlık Ceytaş’ın 9 aylık satış geliri ise 31.8 milyon YTL.

Kabaca 22.5 milyon dolar ediyor. Bu da dünyada eşine az rastlanır piyasa değeri/satış rasyolarından biri. Özellikle de iplik, ham bez gibi katma değeri düşük malları üreten bir şirket için.

Ciner’in halka açık olmayan şirketleri de var. En önemlilerinden biri Park Termik, yani Çayırhan’daki 630 MW’lik santral. İSO 500’e göre 2005’te bu şirket 309.6 milyon YTL satış gerçekleştirmiş, 22.7 milyon YTL zarar etmiş.

Forbes Türkiye’nin en zenginler listesi
1. Hüsnü Özyeğin 3.5 milyar $
2. M. E.Karamehmet 2.4 milyar $
3. Şevket Sabancı 2.1 milyar $
4. Erol Sabancı 2.1 milyar $
5. Şarık Tara 2.0 milyar $
6. Ahmet Zorlu 1.8 milyar $
7. Aydın Doğan 1.6 milyar $
8. Turgay Ciner 1.5 milyar $
9. Semahat Arsel 1.4 milyar $
10. Rahmi Koç 1.4 milyar $
11. Ferit Şahenk 1.3 milyar $
12. Bülent Eczacıbaşı 1.2 milyar $
13. Suna Kıraç 1.2 milyar $
14. Olgun Zorlu 1.2 milyar $
15. Murat Vargı 1.2 milyar $
16. Tuncay Özilhan 1.2 milyar $
17. Suat Günsel 1.1 milyar $
18. Yalçın Sabancı 1.1 milyar $
19. Kamil Yazıcı 1.1 milyar $
20. Filiz Şahenk 1.1 milyar $