TRT alarm veriyor

TRT Genel Müdürü Şenol Demiröz, kurumun Anayasa ile kendisine verilen kamusal görevini yerine getirebilmek amacıyla bütün dünyada artık işlevini yitiren ve terk edilen anlayıştan ve özel çıkar gruplarının baskılarından uzak, yalnızca kamu yararını gözeten çağdaş bir yayıncılığı mümkün kılacak özerk ve esnek bir yapılanma içinde olmasının kaçınılmaz hale geldiğini bildirdi. TBMM KİT Komisyonu’nda, TRT’nin 2001, 2002 ve 2003 yılları hesaplarının görüşülmesine başlandı. TRT Genel Müdürü Demiröz, komisyonda yaptığı konuşmada, kurumun çalışmaları ve sorunlar hakkında bilgi verdi. Kurumun yaptığı organizasyon ve çalışmalardan örnekler veren Demiröz, açık kanaldan Süper Lig maçlarını izlemesine olanak sağlamak amacıyla Digitürk ile yapılan anlaşmayı anlattı. Daha önce sadece 3 dakikalık özet görüntüler için 3 milyon 600 bin ABD Doları ödendiğini belirten Demiröz, 10 milyon ABD Doları karşılığında 34 maçın naklen yayın hakkı, 3 maçın 48 saat sonraki tekrarı, her hafta 3 maçın 45 dakikalık geniş özeti, diğer maçların 20 dakikalık özeti ve maç öncesi ve maç sonrası canlı röportaj olanağı elde ettiklerini bildirdi. "İSTANBUL’DA DİGİTAL VERİCİLER..." Vericilerin çok eski teknolojiler olması nedeniyle bakım ve onarımlarının büyük harcamaları gerektirdiğini belirten Demiröz, bunun, kuruma yıllık maliyetinin yaklaşık 80 trilyon lira dolayında olduğunu söyledi. Demiröz, harcamaların azaltılması yanında ülkede bütünlük sağlanması bakımından, vericilerin bir şirket altında toplanmasının hem tasarruf, hem de çevre ve görüntü kirliliğinin önlenmesini sağlayacağını kaydetti. Dünyada ve Avrupa’da radyo ve televizyon yayıncılığında analog sistemlerden dijital sistemlere doğru hızlı bir geçiş yaşandığını, kurumda da stüdyo ve donanımlarında gerekli modernizasyonun yapıldığını bildiren Demiröz, "Bu kapsamda, Ankara’da dijital radyo ve tv vericileri hizmete verilmiş olup, yakın bir gelecekte İstanbul’da da hizmete girecektir" dedi. "KURUM ZARARDA" Kurumun personel sayısına ilişkin bilgi veren Demiröz, 1997 yılında 5 bin 857 olan personel sayısının 1841 verici personelinin kuruma devri ile 2000 yılında 8 bin 171’e ulaştığını, bu rakamın Şubat 2005 ayı sonu itibariyle 7 bin 545’e düştüğünü söyledi. Kurumun 2001 yılının karının 113 trilyon TL, 2002 yılı karının da 109 trilyon TL olduğunu ifade eden Genel Müdür Demiröz, 2003 yılında elektrikten alınan yüzde 3,5 payın Bakanlar Kurulu kararı ile yüzde 2’ye düşürülmesi sonucu kaynaklarının yaklaşık 160 trilyon lira kayba uğradığını ve 2003 yılı hesaplarının zararla kapatıldığını bildirdi. Demiröz, 2004 yılında da bu zararın sürdüğünü ifade etti. "YASA YETERSİZ" Demiröz, kurumun şu andaki idari yapılanmasının temelini, tek yayın kuruluşu olarak TRT’nin bulunduğu dönemde yürürlüğe konulan ve radyo-televizyon yayıncılığını tek elden yürütülmesi esasına dayandıran yasanın oluşturduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi: "Kanun, gerek ülkemizde, gerekse uluslararası alanda yaşanan gelişmeler karşısında bugün için kamu hizmet yayıncılığı görevinin sağlıklı ve etkin bir şekilde yürütülmesinde yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla, merkezi bir yapı içinde haber, yayın ve program hizmetlerinin yürütülmesi, TRT yayınlarının izlenirliğinin artırılması ve bunun sonucu da özellikle reklam gelirlerinin artırılması mümkün olamamaktadır. Bu nedenle, TRT Kurumu Kanunu’nun, özel televizyon ve radyo kurulmasına izin verilmesi sonrasında kuruluş yapısının ve verdiği hizmetler çerçevesinde yeniden düzenlenmesi yanında, kurumun başta yapım hizmetleri olmak üzere bazı alanlarda piyasa şartları içinde sektörde rekabet edebilir hale gelebilmesi amacıyla yasal düzenleme yapılması uygun olacaktır." YENİ YASA ÇALIŞMALARI Genel Müdür Demiröz, konuşmasında TRT-3’ün sadece TBMM faaliyetlerine, bir diğer kanalın da açık öğretim yayınlarına ayrılmasının iki kanalı kullanamamaları sonucunu doğurduğunu belirterek, bu yayınların iki kanal yerine tek kanaldan yapılmasının uygun olacağını söyledi. Bu yayınlar için yaptıkları harcamaların kuruma ödenmediğini, kurumdaki personel sayısının da gerekenin çok üzerinde olduğunu bildiren Demiröz, kurumun mali yapısının gün geçtikçe bozulduğunu ifade etti. Kurumun yeniden yapılandırılması ve TRT’nin hem izlenebilir olması hem de rekabet edebilmesi amacıyla yasal düzenlemelere ilişkin çalışmaların tamamlandığını da kaydeden Demiröz, bunun en kısa zamanda Başbakanlığa sunulacağını söyledi. Demiröz, TRT’nin finansman sıkıntısının giderilmesi yönünde DPT, Hazine, Maliye ve TRT yetkililerinden oluşturulan bir komisyon tarafından yürütülen çalışmaların da tamamlandığını bildirdi. Demiröz, günümüzde teknolojik gelişmelerin, ses ve görüntülerin çok çeşitli olanaklarla dağıtılmasını daha kolay hale getirdiğine de işaret ederek, şu görüşleri dile getirdi: "Birçok ülkede devlet denetiminde tekel konumundaki şirketler tarafından başlatılan yayıncılık, bugün yerini kamu hukuku ya da özel hukuk ortaklıklarına bırakmıştır. Kurumun Anayasa ile kendisine verilen kamusal görevini yerine getirebilmek amacıyla bütün dünyada artık işlevini yitiren ve terk edilen anlayıştan ve özel çıkar gruplarının baskılarından uzak, yalnızca kamu yararını gözeten çağdaş bir yayıncılığı mümkün kılacak özerk ve esnek bir yapılanma içinde olması, kaçınılmaz hale gelmiştir." "KAZANMAK VE HARCAMAK ZORUNDA" Konuşmasını, "TRT de tüm diğer kuruluşlar gibi kazanmak ve harcamak zorunda olan bir kurumdur" diye sürdüren Demiröz, diğer kurum ve kuruluşlar gibi, gelir ve gider dengesini rasyonel planlamak ve uygulamak zorunda olduklarını belirtti. TRT’nin gelirlerinin, 2003 yılından itibaren giderlerini karşılayamaz hale geldiğini bildiren Genel Müdür Demiröz, şunları söyledi: "Ana gider kalemlerinden personel gideri, enerji payından gelen gelirin 2000 yılında yüzde 72, 2001 yılında yüzde 56, 2002 yılında yüzde 47, 2003 yılında yüzde 85 ile karşılanırken, 2004 yılında bu oran tersine dönerek personel gideri toplam enerji payı ile karşılanamadığı gibi yüzde 6 ilave kaynağa ihtiyaç duyulmuştur. Dolayısıyla, kurumun enerji payı geliri dahi personel giderini karşılayamayacak duruma gelmiştir." Bu nedenle kurumun elindeki arsa ve araziler ile lojmanların satılması yönünde çalışma başlattığını bildiren Demiröz, kurum araçları başta olmak üzere atıl durumdaki bütün kaynakların değerlendirilmesi yönünde çalışmaların da hızla yürütüldüğünü ifade etti. Demiröz, çoğu Avrupa ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de yayıncılığın, kamu idaresinin denetimi altında başladığını, tarihsel gelişim sonucunda da yeni bir endüstri, bağımsız bir yatırım alanı, rekabetin çok yüksek düzeyde olduğu bir "Pazar" olarak biçimlendiğini belirtti. Ancak bu pazar ortamında, TRT’nin kamu hizmeti yayın kuruluşu olarak sektördeki biçimlendirici olma işlevini gider kalemlerini azaltarak yapamayacağını vurgulayan Demiröz, "TRT, seyircinin seçeneklerini artıracak kaliteli programlar üretmek mecburiyetindedir. Kaliteyi sağlamanın yolu ise yeterli gelir kaynaklarından geçmektedir. Ayrıca, Kurum kuruluş kanununun günün şartlarına uygun olarak yeniden düzenlenmesi ve Kurumun da piyasa şartlarında rekabet edebilir hale getirilmesi gerekmektedir" sözleriyle konuşmasını tamamladı. Komisyon Başkanı Nurettin Canikli, TRT’nin önemi hiçbir zaman azalmayacak bir kurum olduğunu, bu nedenle de zaman zaman tartışmaların odağında yer aldığını söyledi. Canikli, TRT’nin öncü ve yönlendirici olma fonksiyonunu gereği gibi yerine getirip getirmediğinin irdelenmesi gerektiğini ifade etti. Yüksek Denetleme Kurulu temsilcisi de kurumun sorunlarından söz etti; ancak TRT için bir soruşturma ya da inceleme talepleri bulunmadığını kaydetti. ESKİ GENEL MÜDÜR YENER’E ELEŞTİRİ Toplantıda, eski Genel Müdür Yücel Yener’in şehir dışında bulunduğu gerekçesiyle mazeret bildirerek görüşmelere katılmaması eleştirildi. AK Parti İstanbul Milletvekili Ünal Kacır, incelemesi yapılacak dönemin tamamına yakın bölümünün Yücel Yener’in genel müdürlüğü dönemini kapsadığını belirterek, "Komisyona daha saygılı olmasını beklerdik" dedi. Komisyon toplantısı, milletvekillerinin konuşmaları ile sürüyor.