Trafo patlaması imkansız! Ya yalan söylüyorlar ya da...

Soma'daki madenden gelen son bilgiler yürek yıkıcı. 200'den fazla ölü, onlarca yaralı, sayısı bilinmeyen mahsur işçiler...

Peki Soma'daki madende böyle bir facianın yaşanmasına neden olan ne? Resmi kaynakların yaptığı açıklamalara göre facianın nedeni madendeki "trafo patlaması" ve sonrasında çıkan yangın.

Ancak işin uzmanlarına göre trafonun patlaması imkansız. Nedeni ise madenlerde yangına ve patlamaya dayanıklı "ex-proof" denilen özel malzemeden üretilmiş trafo sistemlerinin kullanılıyor olması.

Peki dayanıklı malzemeden yapılmış trafonun patlaması mümkün mü? İşin uzmanlarının yanıt ise çok net:

“Ya gerçek neden saklanıyor yada ex-proof dediğimiz ampulünden kablosuna tamamıyla patlama ve yanmaya dayanıklı malzemeler yerine kalitesiz malzeme kullanılmıştır madende."

Radikal'in haberine göre, elektrik mühendisi, çok sayıda trafo inşa eden uzmanların Soma maden faciasıyla ilgili değerlendirmeleri.

YANGIN VE PATLAMAYA NE NEDEN OLMUŞ OLABİLİR?

İsmini vermek istemeyen bir uzmanın açıklamaları şöyle:

“Maden ocaklarında kullanılan trafolarda yangın çıkması ve patlama yaşanması ihtimali yok, sıfırdır. Çünkü bu trafolar ex - proof malzemelerdir. Trafolar da panolarda tüm ekipmanları her şey dahil olmak üzere ex-proof, yani, patlamaya ve yanmaya dayanıklı malzemelerden üretilir. Ama bu maden ocaklarının sahiplerine bağlı. Bu kurallara ne kadar riayet edildi? Ne tür bir trafo satın aldıkları önemli. Piyasada normal yerlerde satılan direk tepesine konulan trafolardan alıp da oraya koydularsa bir facia. Bu trafolar bir olay yada patlama olduğunda hemen yangın çıkarmaya ve hatta yangını körüklemeye müsait. İşverenin bu kurallara ne kadar riayet ettiği konusunda bilgimiz yok. Ama kural olarak maden ocaklarında kullanılacak trafolar ve tüm elektrik ekipmanları, ez-proof yani patlamaya karşı dayanıklı malzeme olması lazım. Malzemelerin tamamının bu özellikte olması şart. Malzemelerin tamamının ex-ploof özellikli olması halinde bu malzemelerden kaynaklı bir olayın, yangının veya patlamanın meydana gelmesi mümkün değildir.”

UCUZ MALZEME KULLANILMIŞ OLABİLİR Mİ?

“Burada hedef saptırılıyor olabilir. Ama kuralına uygun olmamışsa malzeme, trafodan, elektrik panosundan dolayı böyle bir olay yaşanmış olabilir. Ama yönetmeliklere, şartnamelere uygun malzeme kullanılmışsa bunun olma ihtimali yoktur, sıfır.”

TRAFOLARIN MADENİN İÇİNDE OLMASI ŞART MI?

“Maalesef maden ocaklarındaki galerilerin derinliği ve mesafeler nedeniyle enerjinin kayıpsız bir şekilde kullanım noktasına ulaşması için maalesef maden ocaklarının içerisinde kullanılıyor. Ama ex-proof malzeme kullanılması durumunda trafoların maden ocakları içesinde yer almalarının herhangi bir sakıncası yok.”

BÖYLE BİR ŞEY İMKÂNSIZ

Patlayıcı Ortamlar ve Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Elektrik Aygıtlar kitabının yazarı ve birçok madende elektrik tesisatı ve trafolarla ilgili eğtim semineri veren Elektrik Mühendisi Kemal Sarı da trafoların patlamasıyla yangın çıkması ihtimalinin neredeyse yok denecek kadar az olduğunu söyledi.

Sarı, “Türkiye’de madenlerde kullanılan trafo üretilmiyor. Tamamını yurtdışından alıyoruz. Bunlar da çok özel üretimdir. Kullanılan kablolar vs özeldir. Bir trafo patlayabilir, kısa devre yapabilir ama kesinlikle yangın çıkartmaz. Böyle bir şey imkansız. Soma’daki kazanın da trafodan meydana gelmesi mümkün görünmüyor. Uzmanların incelemesinden sonra yangının nedeni ortaya çıkacaktır ancak şöyle bir durum var. Soma madenlerindeki kömür içten içe yanar. Zonguldak’tan farklıdır. Belki bir yerde küçük bir yangın çıkmıştır. Kontrol altına alınamamış ve büyümüştür. Yani bir dikkatsizlik, ihmal olabilir” diye konuştu.