Toplu mezarda Türk soykırımı

Ermenilerin Birinci Dünya Savaşı sonrasında Türklere yaptıkları katliamların en belirgin kanıtları olan toplu mezarlardan birinin de Ağrı dağı eteklerinde olduğu tespit edildi. Iğdır'ın Tuzluca İlçesi'ne bağlı Gedikli Köyü'nde, 24 Ocak 1919'da Ermeniler tarafından katledilen 96 Türk'e ait toplu mezarın ortaya çıkarılması için başlatılan kazı çalışmalarına yağmur nedeniyle ara verildi. Kazıda, çıkartılan kemikler arasında bir kafatasında yarık bulunması dikkat çekti. Bilimadamları söz konusu kafatasındaki yarığın, bu kişinin balta ile katledilmesinin göstergesi olduğunu belirttiler. Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, "Ermeniler, köyde katledilen 156 Türk'ün 96'sını Kelbayı Celil'in evi olarak bilinen evde toplayarak kılıçlarla öldürüyorlar. Bu köyde katliam olduğunu duyan Hamit Bey adlı Aşiret Reisi'nin köye gelmesi üzerine Ermeniler kaçıyorlar. Katliamdan kurtulan köylüler, köylerine dönerek, katliama uğrayanların bir kısmını mezarlara gömerken, bu evde bulunan ve koktuğu için çıkarılamayan cesetler ise ev çökertilerek mezar haline getirilmiş" dedi. 1917-1918 yılları arasında Iğdır ve Kars yöresinde Ermenilerin birçok katliam gerçekleştirdiğini ve bu katliamlara ait toplu mezar yerleri bulunduğunu anlatan Halaçoğlu, bu bölgede 100'e yakın toplu mezarın bulunduğunu kaydetti. 1. Dünya Savaşı'nda ölen Ermenilerin büyük çoğunluğunun, Milletler Cemiyeti belgelerine göre, müttefik ordular içinde asker olarak savaşan Ermeniler olduğuna dikkat çeken Halaçoğlu, "Müttefik ordular içinde savaşan Ermenilerden ölenler olmuştur. Bu rakam da yaklaşık 200 bindir" diye konuştu. Atatürk Üniversitesi Türk-Ermeni İlişkileri Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, bölgede Ermeniler tarafından katledilen Türklere ait 200'e yakın toplu mezar yeri tespit ettiklerini belirterek, "Türklere ait toplu mezarlardan sadece 8'i yapılan çalışmalarla ortaya çıkarıldı" dedi. Kürkçüoğlu, diğer mezarlarla ilgili de şu bilgileri verdi: "17 Haziran 1988 yılında Van'ın Erciş İlçesi'nde Çavuşoğlu Samanlığı Katliamı'na ait 60 Türk'e ait toplu mezar ortaya çıkarıldı. 7 Ekim 1988 yılında da Erzurum'un Yeşilyayla Köyü'nde 95, 4 Nisan 1990 da Van Zeve'de 550'ye yakın, 20 Haziran 1991 de Kars Subatan'da 250'ye yakın Türk'e ait toplu mezarlar ortaya çıkarılmıştı. 7 Temmuz 1993 de yine Erzurum'un Tımar Köyü'nde 350, son olarak da 7 Ekim 1999'da Iğdır Hakmehmet Köyü'nde 80 Türk'e ait toplu mezarlar ortaya çıkarıldı."