TMO'da kökten uygulamalar

Görev zararı 14 yılda 7 milyar dolara ulaşan Toprak Mahsulleri Ofisi, son çare olarak küçülme stratejisini uygulamaya koydu. Büroda oturan 800 personeli araziye çıkaran kurum, Tarım Bakanı Sami Güçlü’nün memleketi Konya Çeşmeli’deki ofisi de atıl olduğu gerekçesi ile kapattı. En çok görev zararı alan KİT’lerin başında gelen Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), son bir yıl içinde yüzde 60 küçülürken, verimini 5 kat artırdı. Ofis küçülme stratejisi çerçevesinde Tarım Bakanı Sami Güçlü’nün memleketindeki şubesini bile kapattı. Yeniden yapılanma çerçevesinde bin kişiyi emekli eden ve bürolarda atıl vaziyette bekleyen 800 personeli araziye çıkaran ofis yönetimi, 17 trilyon lira tasarruf etti. Ofis, uluslararası piyasaların çok üzerinde olan hububat ve bakliyat fiyatlarını düzenlemek için ithalat ve ihracatın yanı sıra iç piyasadan ürün alımı yapıyor. Bu işlemler esnasında pahalıya aldığı mahsulü daha ucuza veriyor. Aradaki fark ise Hazine tarafından ‘görev zararı’ olarak karşılanıyor. 1990-2004 yılları arasında geçen 14 yılda ofisin aldığı görev zararı miktarı 7 milyar doları aşıyor. Atıl durumdaki yatırımları gözden geçirerek verimli hale getiren ofis, Hazine’nin üstlendiği görev zararını azalttı. İdari yapı ve personel rejimi konusunda ‘riskli’ kararlar alan ofis, önce 11 bölge müdürlüğü ve 158 işyerini (satış büfesi, büro, ajans) kapattı. Ofisin kapattığı yerlerin içinde Tarım Bakanı Sami Güçlü’nün memleketi olan Konya’nın Sarayönü ilçesine bağlı Çeşmeli Sebil beldesindeki ajans da bulunuyor. Ofis yönetimi, atıl durumda olduğu gerekçesiyle 4 personeli bulunan büroyu feshetti. Bakanın, gelen tepkilere rağmen yönetime herhangi bir soru sormadığı gibi destek verdiği öğrenildi. Verimlilik çerçevesinde geçen yıl 580 kişi emekli edilirken, bu yıl emekliye ayrılanların sayısı 500’ü aştı. Kurumun atıl durumda 150’ye yakın gayrimenkulü olduğu tespit edildi. Yaklaşık değeri 60 trilyon lira olan bu varlıklardan satış ve kiralama seçenekleriyle 9 trilyon lira gelir elde edildi. Yeni satış ve kiralamadan ise 20 trilyon lira gelir hedefleniyor. Yeniden yapılanma ile ofis, bir yılda yüzde 60 küçülürken, elde edilen tasarruf 17 trilyon lirayı buldu. Elindeki 173 aracı da satılığa çıkaran ofis, ulaşım işini özel sektöre ihaleyle devredecek. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin geçtiğimiz yıla kadar 6 yıllık stoku ve 650 bin ton da toprak altında kalmış buğdayı olduğunu bildiren Genel Müdür Yardımcısı İsmail Kemaloğlu, “Sadece bunları ortalama olarak 50 km taşısanız 11 trilyon lira maliyeti oluyor. Mesela Fransa’nın ofis eşdeğeri kurumunun kendine ait deposu yok. İhtiyaç duyarsa özel sektörden kiralıyor. Mevcut durumuyla ofisin yıllık işletme maliyeti 250 trilyon lirayı buluyor.” dedi. Kemaloğlu, çalışmaları sonucu Tarım Kredi Kooperatifleri’nin ilk kez 100 bin ton hububat satın aldığını, ayrıca 25 borsa ile anlaşma yaptıklarını ve çiftçiyi öncelikle buralara yönlendirdiklerini anlattı. Kemaloğlu, “Fiyatlar piyasada oluşacak. Spekülasyon tespit edersek veya fiyatlar tespit ettiğimiz marjları geçerse müdahale edeceğiz.” diye konuştu. Çalışmaların işgücünde bir gerileme meydana getirmediğini vurgulayan Kemaloğlu, örnek olarak geçen yıl günde ortalama 10 bin ton alım yapılırken, bu yıl günlük alım miktarının 50 bin tona çıkartılmasını gösterdi. Kemaloğlu, toplam alımın geçen yıl 543 bin ton iken, bu yıl 1 milyon 840 bin tona çıkartıldığını bildirdi. KAYNAK:ZAMAN