TL rekor kırmaya başladı

Merkez Bankası, Türkiye'nin ve en çok dış ticaret yaptığı ülkelerin enflasyon oranlarını da dikkate alarak oluşturduğu tüketici fiyatları (TÜFE) bazlı reel kur endeksinin 1995'te (100) kabul edilen değeri, bu yılın mart ayı sonunda 154.1'e, toptan eşya (TEFE) bazlı reel kur endeksinin değeri de 143.2'ye kadar yükseldi. Diğer bir deyişle TL, anılan yıldan bu yana TÜFE bazlı reel kur endeksine göre yüzde 54.1, TEFE bazlı endekse göre de yüzde 43.2 değerlendi.

REEL KURUN SEYRİ

Anılan dönemde TL, dalgalı kura geçişle hızlı devalüasyon yaşanan 2001 dışındaki tüm yıllarda dövize karşı değerlendi. 1996 yılında dövize karşı değerinde önemli bir değişim olmayan TL; 1997 yılında TÜFE bazlı endekse göre yüzde 13.9, TEFE bazlı endekse göre yüzde 10.6 değerlendi. 1998 yılında ise TL, TÜFE bazlı endekse göre yüzde 4.3 değerlenirken, TEFE bazlı endekse göre yüzde 2.5 değer yitirdi. TL 1999'da sırasıyla yüzde 5.3 ve yüzde 0.8, 2000'de de yüzde 15.9 ve yüzde 8.7 değer kazandı.

2001'DEKİ GELİŞME

TÜFE bazlı endeksin 2000 sonunda 147.6 olan değeri, dalgalı kur rejimine geçişle hızlı bir devalüasyon yaşanan 2001 yılında kurlarda yaşanan hızlı yükseliş sürecinde gerileyerek ağustostan itibaren 100'ün altına indi. Ancak kurların görece istikrar kazanmasıyla endeksin değeri kasımda yeniden 100'ün üzerine çıktı.

Yıl boyunca 100'ün altında seyreden TÜFE bazlı endeks de kurdaki seyrin tersine dönmesiyle aralık ayında yeniden bu düzeyin üzerinde oluştu. Böylece 2001'in tümünde TL, TÜFE'li endekse göre yüzde 21.2, TEFE'li endekse göre yüzde 9.3 değer yitirdi.

Seçim, hükümet değişikliği gibi önemli siyasi gelişmeler ve ekonomide dalgalanmaların gerçekleştiği 2002 yılında TL, dövize karşı TÜFE bazlı endekse göre yüzde 7.8, TEFE bazlı endekse göre yüzde 9, Irak savaşının yaşandığı 2003 yılında da sırasıyla yüzde 12.1 ve yüzde 7.8 oranında değerlendi.

Bu yılın ilk üç ayında da TL, döviz karşısında TÜFE bazlı endekse göre yüzde 9.6, TEFE bazlı endekse göre yüzde 13.5 değer kazandı.