Titan'da su yok, sıvı metan var

Titan'da meydana gelen doğal olaylar fazlasıyla Dünya'dakilere benziyor. Yağmur yağıyor, dereler taşıyor, nehirler besleniyor, göller oluşturuyor. Tek bir farkla, tüm bunları sıvı metan yapıyor. Satürn’ün uydusu Titan yüzeyinde bol miktarda sıvı metan bulunduğu kanıtlandı. Yüzeydeki Huygens’ten gelen bilgiler, metan yağmurlarının Titan’da nehirler ve göller oluşturduğu ve erozyona neden olduğunu gösteriyor. Bilim dünyası Titan’ın metan ağırlıklı doğasını önceden biliyordu. Ancak, kayaların aşınması, nehirlerin göllere dönüşmesi gibi Dünya’daki doğal oluşumların benzerlerinin Titan’da da meydana geldiği ilk defa kanıtlanmış oldu. Titan’ı Dünya’dan ayıran özelliği ise, yeryüzünde gaz halinde olan metanın uyduda sıvı halde bulunması. Huygens’ten gelen siyah-beyaz fotoğraflar pütürlü bir yüzeyi yarıp geçen, damara benzer kanallar ve bunların ucunda kurumuş göl yataklarını olduğunu gösteriyor. Karbon tabanlı organik bir bileşen olan metan, Dünya şartlarında gaz olmasına karşın, Titan’daki şiddetli basınç ve soğuk (-170 derece) nedeniyle sıvı halde bulunuyor. Sonuçta bilim adamlarının çizdiği Titan manazarı şöyle: Uydunun yüzeyinde sıvı var, ancak su değil, sıvı metan. Ve sıvı metan Titan için, su kadar önemli. Sıvı metanın Titan’da, suyun Dünya’da bıraktığı etkiye benzer etkileri yaptığı gözlemleniyor. YÜZEYDE EROZYON KANITLARI Bilim adamları yüzeydeki kanalların metan yağmurlarının en güzel kanıtı olduğunu düşünüyor. Bu kanallar kimi noktalarda nehir sistemleri ve deltalar da oluşturuyor. Metan nehirleri yakınındaki taşların yuvarlaklığı da dikkatlerden kaçmadı, zira bir taşın yuvarlaklaşması, ya da köşelerinin erimesi için, bir çeşit erozyona maruz kalması gerekiyor. Titan yüzeyinde bunu yapan sıvı metan. Sıvı metan yüzeyde birkaç santimetre’lik bir derinlik oluşturuyor. MEVSİMSEL METAN YAĞMURLARI ESA uzmanları Huygens’in iniş yaptığı bölgenin zaman zaman yağmur aldığını, ancak bunun yılın hangi döneminde ve ne sıklıkta olduğu şimdilik soru işareti. Bilim adamları Titan’ın genelini bir bozkıra benzeterek yağmurun mevsimsel olduğunu tahmin ediyor. Bu çıkarıma göre, Titan’ın yılın genelinde kuru olan toprağı, yağmur yağdığında şişiyor, nehir yatakları taşıyor ve önce havuzlar sonra da göller oluşturuyor. Zamanla sıvısını yitiren yüzeyde göller kuruyor, nehirler çekiliyor ve toprak sıvıyı emiyor. Bu döngü belli mevsimsel bir çerçevede tekrarlanıyor. Veriler bu oluşumların bugün de sürdüğüne işaret ediyor. YER ISLAK KUM GİBİ Titan’ın atmosferine hakim koyu sis, yüzey üstünde bir tabaka oluşturuyor. Kalın partiküllü bu tabakanın Titan tepelerinde bıraktığı örtü ise metan yağmurları tarafından ‘yıkanarak’ nehirlere karışıyor. Huygens’in bulunduğu bölgede şimdilik bir yağmur gözükmüyor. Fakat bilim adamları kısa bir süre önce yağmurun yağdığı konusunda emin, zira Huygens’in üzerinde bulunduğu toprak biraz nemli ve deniz kıyılarındaki ıslak kumu andıran bir yoğunluğa sahip. METAN NEREDEN GELİYOR? Huygens’i bekleyen bir soru da metanın kaynağı. Bilim adamları Titan’ın bir noktasında bir kaynağın metanı uydunun yüzeyine saldığını düşünüyor. Söz konusu metan kaynağının, sürekli yenileniyor olduğu konusunda tüm araştırmacılar hemfikir, aksi takdirde metanın belli bir süre içinde yokolması gerektiği tahmin ediliyor. Bilim adamları gelecekte Titan’a mutlaka, Mars’taki Spirit ve Opportunity gibi yürüyebilen robotların gönderilmesi gerektiğinin altını çiziyor. NTV-MSNBC VE AJANSLAR