Teşvikli iller şantiyeye döndü
Abone olÇok değil birkaç yıl öncesine kadar Anadolu'da yatırımı aklına bile getirmeyen sermaye, teşvikle birlikte harekete geçti. Teşvik alan iller birdenbire şantiyeye döndü.
Teşvik Yasası kapsamındaki illere son bir yıl içerisinde yapılan
yatırımlar büyük sermaye gruplarının Anadolu'ya bakışını
değiştirdi. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin her ay farklı bir ilde
ihracat rakamı açıklaması, Türk Sanayicileri ve İşadamları
Derneği'nin toplantıları, İstanbul Sanayi Odası'nın teşvikli
illerdeki ‘yatırım ortamını görme' gezileri işadamlarının avantajlı
illere olan ilgisini artırdı.
Sivas'a 6 Alman şirketinin yatırım yapmasının yanı sıra birçok
yerli yabancı firmanın Malatya, Kütahya, Osmaniye, Düzce ve Uşak'ta
yatırımlarına yenilerini ekleme planları, daha önce bu bölgeleri
görmezden gelen işadamlarının da iştahını kabarttı. Son olarak
İstanbul Sanayi Odası'nın İç Anadolu ve Orta Karadeniz'e
düzenlediği iki günlük gezinin ardından birçok işadamı teşvikli
illere yeni yatırım kararı aldı. Birkaç yıl öncesine kadar bu
bölgelere yatırımı aklından bile geçirmeyen birçok müteşebbis,
şimdi fabrika açmanın hesabını yapıyor.
Sanayicilerin konuyla ilgili ortak kanaati ise "Yerli ve yabancı
firmaların yaptığı milyonlarca dolarlık yatırım Anadolu'nun
çehresini değiştirmiş. Teşvik süresi dolmadan biz de harekete
geçmeliyiz." şeklinde oldu. Sanayiciler şimdi Teşvik Yasası'nın 5
yıl daha uzatılmasını, yeni havaalanları açılmasını ve nitelikli
işgücünün artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmasını istiyor.
İstanbul Sanayi Odası İplik Komitesi Meclis Üyesi Mustafa Damar,
birkaç yıl önce gittiği ve hiçbir yatırım ortamı göremediği
Sivas'ta büyük değişim yaşandığını kaydediyor.
Son bir yılda yapılan 179 milyon Yeni Türk Lirası yatırım teşviki
burayı yatırım için cazip hale getirmiş. Daha önce teşvikli illere
yatırımı düşünmeyen Damar, bu yıldan itibaren yapmayı planladığı
bütün yatırımları bir başka teşvikli il olan Malatya'ya kaydırmayı
planlıyor. Geçen yıl şubat ayından itibaren uygulanan enerji,
vergi, sigorta primi ve arazi tahsislerinde avantajlar sağlayan
5084 sayılı Teşvik Yasası, Anadolu'yu şantiyeye döndürdü. Teşvik
uygulamasından faydalanmak için organize sanayi bölgelerine
başvuran 4 bine yakın müteşebbis, 35 binin üzerinde istihdam
oluşturmak için yatırıma başladı. İstihdamın yeni firmaların da
dahil olmasıyla birlikte bir-iki yıl içerisinde 80 bini geçeceği
belirtiliyor. Konuyla ilgili illerde faaliyet gösteren ticaret ve
sanayi odalarının da çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Sivas
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Yıldırım da büyük yatırımcıyı
ile çekmek için çaba harcayanlardan biri. Yıldırım, yatırımcılara
cazip şartlar sunduklarını, bürokrasiyi kaldırdıklarını
belirtiyor.
İstanbul Sanayi Odası'nın düzenlediği geziye katılanlardan Yelken
Kalıp yetkilisi Bekir Yelken, “Sivas'ta beklediğimin üzerinde
sanayi çıktı. Bu manzaranın yanında Almanların da fabrika yatırımı
beni çok şaşırttı.” sözleriyle bu illerde yaşananları gözler önüne
seriyor. 2001 krizinden önce Anadolu'ya tesis kurmak istediklerini,
ancak ertelediklerini kaydeden Yelken, şimdilerde Kastamonu'ya yeni
fabrika açmanın hesabını yapıyor. Oda Başkanı Tanıl Küçük de
Anadolu'daki yatırım heyecanının İstanbullu sanayiciye moral
verdiğini kaydediyor. Küçük, “Gezdiğimiz illerdeki yatırım heyecanı
bizi de şaşırttı. İstanbul artık bir kültür ve moda merkezi olmalı.
Yatırımlar ise Anadolu'ya kaymalı.” diyor.
Teşvikli illere yeni yatırımlar
Altınbaş Holding İcra Kurulu Başkanı İmam Altınbaş'a göre, teşvikli
iller, arayış içerisinde olan İstanbullu sanayici için yeni yatırım
imkanları sunuyor. Altınbaş, avantajlar sebebiyle bir-iki yıl
içerisinde yeni yatırım yapabileceğini kaydediyor. Türkiye
İhracatçılar Meclisi Başkan Vekili Mehmet Büyükekşi de söz konusu
illere sanayi tesisinin yanı sıra turizm yatırımı da
yapılabileceğini kaydediyor. Firmalar teşvikli illerde yatırımlara
hız verdi. 49 il arasında 600 yatırım başvurusuyla Şanlıurfa ilk
sırada yer alırken, Düzce için 250 firma yatırım kararı aldı. Uşak,
Tokat, Sivas ve Malatya yeni yatırımlarda öne çıkıyor. Sanko
Holding'in Adıyaman Organize Sanayi Bölgesi'nde inşa ettiği
bölgenin en büyük iplik fabrikası temmuzda Başbakan Tayyip Erdoğan
tarafından açılacak. 100 milyon dolara mal olan fabrika günlük
50-65 bin ton üretim kapasiteli. Teşvikli iller kapsamında olan
Tokat’ta da işletmeler yatırmlarını artırıyor. Bunlardan biri de
Türkiye'nin önde gelen meyve suyu ve süt firmalarından Dimes. 10
yıl önce Tokat'ta kurulan ve o tarihlerde 300-500 ton meyve suyu
üretimi gerçekleştiren firma, bugün mevye suyu pazarının yüzde
20'sini elinde bulunduruyor. Pazarın gelişmesi için çiftçiye
şeftali ve vişne fidanı dağıtarak meyve üretimini destekliyor.
Geçen yıl üreticiye 250 bin vişne ve şeftali fidanı veren firma,
fidanla birlikte meyvelerin alım garantisini de sağlıyor. Firma
Genel Müdürü Erol Diren, geçen yıl yüzde 40 büyüme
gerçekleştirdiklerini belirtiyor. “Pazarda Coca Cola'ya ait Cappy
meyve suları ile çekişiyoruz.” diyen Diren, amaçlarının pazardan
pay kapmak değil, meyve suyu pazarının büyümesini sağlamak olduğunu
vurguluyor.
Anadolu'da teşvik almadığı halde sanayileşmesini hızla sürdüren
iller de var. Kayseri bu illerin başında geliyor. Geçen yıl temmuz
ayında Kayseri'de aynı anda temeli atılan 139 fabrikadan 25'i
üretime başladı. Faaliyete geçen tesislerde işe alınan personel
sayısı bini geçti. İstikrarın etkisiyle geçen süre içinde Kayseri
sanayi bölgesinde 41 yeni yatırım kararı daha alındı ve atılan
temel sayısı 180'e ulaştı. İşadamları, güven ortamının devam etmesi
halinde kısa sürede sayının 220'ye çıkacağını ifade ediyor. Temeli
atıldıktan sonra yaklaşık iki yılda üretime başlaması beklenen
fabrikaların bir kısmı 8 ayda, bir kısmı 10 ayda inşaat
çalışmalarını tamamlayarak personel alımına başladı.
Haber: Ercan Baysal
Kaynak: