Tercihte ALTIN ÖNERİLER

Tercih listenizi hazırlamadan önce meslek gruplarının çalışma koşullarını, gerektirdiği nitelikleri, gelecekteki durumunu araştırın. Kişisel özelliklerinizi, seçeceğiniz üniversitelerin eğitim programı ve koşullarını dikkate alın

 
Öğrencilerin tercih yapabilmeleri için ön koşul nedir?
Üniversiteye yerleştirilebilmek için öğrencinin 2006 ÖSS'ye girmiş olması gereklidir. 2006 ÖSS'ye giren ve herhangi bir puan türünde 160.000 puan barajını aşan öğrenci 2006 ÖSS'yi kazanmış sayılmaktadır. ÖSS – SÖZ 1, ÖSS SAY 1, ÖSS EA 1, ÖSS Dil puanlarından 160.000 altında kalan adaylar için Y-ÖSS puanı hesaplanmayacaktır. 2. bölümdeki testlerin puanlarından 185.000 üstünde olan adaylar için Y-ÖSS puanı hesaplanacaktır.

Adaylar kaç tercih yapma hakkına sahiptirler?
Üniversite adayları tercih yapma hakkı bulunan tablolardan toplam 24 tercih yapabileceklerdir. ( Tercih alanlarının tamamının doldurulması gerekmemektedir. Öğrenci tercih listesinde sadece yerleşmek istediği yükseköğretim programlarına yer vermektedir. )

Kendinize soracağınız sorular
Adaylar tercih listelerini hangi kriterlere göre düzenlemelidirler?
Tercih listenizi hazırlamadan önce şu soruları mutlaka kendinize sorun :
- Tercih listemde yer vermek istediğim meslek gruplarının çalışma koşulları, gerektirdiği nitelikler, gelecekteki durumu gibi bilgilere sahip miyim?
- Kişisel özelliklerimin, hangi alanlara eğilimim olduğunun yeterince farkında mıyım?
- Tercih listemde vakıf üniversitelerine , ikinci öğretim programlarına yer verecek miyim?
- Tercih listemde yer vermeyi planladığım üniversitelerin eğitim programı, sosyal koşulları, kampus koşulları gibi olanakları hakkında yeterli bilgiye sahip miyim?

Meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Hangi kişilik yapısına hangi mesleğin uygun olduğu nasıl anlaşılır?
Gençler meslek seçimlerini çoğu zaman moda akımlara ve çevreden aldıkları duyumlara göre şekillendirmektedirler.. Elbette ailelerin de yönlendirmesi söz konusu olmaktadır ki bu durum her sosyo – ekonomik ve eğitim düzeyindeki aile için de geçerli olmaktadır. Öğrenciler üniversite sınavı sonrası tercihlerini yaparken göz önünde bulundurmaları gereken en önemli nokta, yaptıkları tercihin tüm yaşamlarını etkileyecek bir seçim olduğu gerçeğidir. Dolayısıyla bu kadar önemli bir süreci eksik ya da yanlış bilgiler ışığında tamamlamak ilerleyen yıllarda gençlerin mutsuz çalışanlar olmasına yol açacaktır.

Kişilik yapısı takip edilir
Ülkemizde mesleğe yönelme, Avrupa ve Amerika ile kıyaslandığında oldukça geç yaşlarda yapılmaktadır. Sözünü ettiğimiz ülkelerde kişinin hangi kişilik yapısına sahip olduğu, eğilimleri ve ilgileri daha okul öncesi eğitimden başlayarak takip edilir. Bir çok test ve envanter uygulaması yapılır ve bu uygulamaların sonucuna göre gençlere kendi kişilik yapılarına uygun meslek grupları önerilir. Bu konuda tüm dünyada en çok uygulanan envanter RIASEC kuramına dayanan Kariyer Eğilim Testi ( KET©)'dir. Kariyer Eğilimi Testi 25 ülkede 27 milyon kişiye uygulanmıştır ve Türkiye;'deki kullanım hakkı sadece Uğur Kariyer Merkezi'ne aittir.
2006 ÖSS'ye girmiş olan gençler 24 Temmuz- 9 Ağustos tarihleri arasında yüksek öğretim programlarına resmi başvurularını gerçekleştirmeden önce mutlaka kişisel yetenek ve isteklerini net kriterler doğrultusunda belirlemelidirler. Gerekirse bu konuda eğitim uzmanları ve kariyer danışmanlarından da yardım almalıdırlar.

Tercih listenizi oluşturmadan önce bilmeniz gerekenler nelerdir ?
Gençler tercih listelerini düzenlemeden önce mutlaka bilmeleri, bilmedikleri takdirde de öğrenmeleri gereken bir takım hususlar vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

Mezun olduğum lise türü, hangi mesleğe yönlendirmektedir?
Meslek liseleri, fen liseleri, sosyal bilimler lisesi, Anadolu öğretmen liseleri gibi bazı lise türlerinin öğrencinin seçtiği programa göre avantaj ya da dezavantaj yaratacak durumları söz konusudur. Örneğin herhangi bir Anadolu öğretmen lisesi'nin Sayısal alanından mezun olan bir öğrencinin Tıp Fakültesi'ni tercih etmesi durumunda Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı ( AOBP ) 0,8 katsayısı ile çarpılarak işlem görecektir. Oysa aynı öğrenci Fizik Öğretmenliği programını tercih ettiği takdirde AOBP'nin 0,24 ile çarpılmasından elde edilecek olan ek puandan da yararlanabilecektir.

Lisedeki mezuniyet alanım hangi meslek gruplarına yönlendirmektedir?
Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi, gencin lisede eğitim gördüğü alanlar üzerine kurulu olan bir sistemdir. Dolayısıyla lisede alan seçimi aşamasında doğru, gerçekçi bir seçim yaparak alana yönelen öğrenci, ÖSS sonrasındaki tercihlerde avantajlı duruma geçmektedir. Gençler tercih listelerini oluşturmadan önce mutlaka 2006 ÖSYS Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu'nda öngörülen tabloları incelemelidirler.

Taban puanlar kayma gösterir
Tercih etmeyi planladığım yükseköğretim programına ilişkin bir önceki yılın verileri hangi doğrultudadır?
Öğrenci, seçmeyi düşündüğü programın ya da programların daha önceki yıllara ilişkin verilerini ne kadar iyi incelerse, o kadar net bir tercih listesi düzenlemiş olacaktır. Bunun olabilmesi için ÖSS'nin bir sıralama sınavı olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Yani hangi programa kaçıncı sırada bulunan öğrencinin yerleştiği bilgisi ve yüzdelik dilim bilgisi de
En az taban puanları bilgisi kadar, hatta daha çok kullanılması gereken bilgilerdir. Unutulmamalıdır ki taban puanlar, sınavın güçlük derecesi, o yılın soru çözüm ortalaması gibi nedenlerle kayma göstermektedir.Sıralama ise öğrencinin genel talebini ve yönelişini çok daha net anlatmaktadır.

Seçmeyi düşündüğüm mesleğin gelecekteki durumu ne olacak ?
Gençler yapacakları tercih listesi ile gelecekteki yaşam koşullarını belirleyeceklerdir. Dolayısıyla seçmeyi düşündükleri mesleklerin gelecekte ülkemiz ve dünyadaki durumu hakkında da bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Gelecekte istihdama en açık olan meslek grupları aşağıda belirtilmektedir:
Geleceğin meslekleri daha çok teknoloji (bilişim), iletişim, hizmet sektöründe yoğunlaşmaktadır. Her sektörde teknoloji ve bilişim önemli bir yer tutmaktadır. Sürekli gelişim ve değişimler yaşanmaktadır. Bu yüzden her sektör, teknoloji ile ilgili istihdama önem vermektedir. Bilgisayar Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği, Veri Analistliği, Malzeme Mühendisliği, Mikro Elektrik Uzmanlığı, Çevre Mühendisliği, Lojistik Uzmanlığı, Yazılım Mühendisliği,Bilgi Yönetimi Uzmanlığı, Endüstri Ürünleri Tasarımı, Seramik Mühendisliği, E-learning Uzmanlığı, Haberleşme Mühendisliği bu alanda öne çıkan mesleklerdir.
Çağımızda iletişim şirketler için öne çıkmış ikinci önemli alandır. Müşteriye ulaşmak, tanıtım, benzer şirketlerle iletişim halinde olmak rekabetin ön plana çıktığı çağımızda şirketler için büyümek ve farklı olmak adına önemli yer tutmaktadır. Avrupa Birliği Uzmanlığı, Reklamcılık, Sinema/TV, Halkla İlişkiler gibi mesleklerdeki kişiler her sektörde istihdam imkanı bulabilmektedir.

En sık yapılan yanlışlar
Gençlerin okul/meslek/kariyer seçimi sürecinde ailelerin en fazla yaptığı yanlışlar neler?
Müdahaleci olmak, onlar için en iyisini kendilerinin bildiğini düşünmek, baskıcı olmak, çocuğuyla yeteri kadar iletişim kurmadığından onu iyi tanımamak ve bunun farkında olmamak gibi durumlar ailelerin en fazla tutunduğu tavırlar arasında yer alıyor. Bazen de öğrencinin beklentisi ve yaşamsal öncelikleri, ailenin beklenti ve öncelik sırasıyla uyuşmuyor. Öğrenci " Benim meslek ve iş yaşamından beklentim statü ve liderliktir " derken, aile " Meslek ve iş yaşamından beklenti maddi doyum olmalıdır" diyebilmektedir. Problem en fazla genç ve aile arasındaki bu algılama ve yorum farkında oluşmaktadır.

Tercihlerde en fazla yapılan hatalar nelerdir?
Yükseköğretim programı tercihlerinde en sıklıkla düşülen hatalar şunlardır:
- Kişinin seçmek istediği üniversite hakkında detaylı bilgi sahibi olmaması,
- Öğrencinin kendi yetenek ve isteklerini bilmeden mesleki tercih yapması,
- Seçilen yükseköğretim programının özel koşullarının gözden geçirilmemesi, ( ÖSYM tarafından hazırlanan Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları çok Kılavuzu'nda, programların özel koşulları bulunmaktadır. Bu bölge yeterince incelenmeden yapılan tercihler sonrasında bir çok öğrenci yerleştirildiği halde kayıt yaptıramamaktadır.)
- "Puanım kaybolmasın " anlayışı ile öğrencinin girmek istediği değil, puanının yettiği daha yüksek puanla öğrenci alan bir programı tercih etmesi,
- Öğrencinin, programların puan türleri ile kendi puanlarını dikkate almaksızın tercih yapması , ( Lisede Türkçe - Matematik alanından mezun olan bir öğrenci, EA -2 puanı ile Reklamcılık, SÖZ - 2 puanı ile Reklamcılık ve Halkla İlişkiler Bölümü'nü, AOBP'sinde puansal kayıp olmadan tercih edebilmektedir. Bu tür ayrımların detaylı biçimde bilinmemesi tercih hatalarına yol açmaktadır.

Endüstri mühendisi kimdir?

Endüstri mühendisi, üretimin girdileri olan hammadde, yardımcı malzeme, enerji, makine ve işgücü gibi kaynakların en verimli şekilde kullanılması ve kalitesi yüksek, maliyeti düşük ürün elde edilebilmesi için planlama ve denetleme çalışmalarını yapan kişidir.

Endüstri mühendisinin görevleri nelerdir?
Endüstri mühendisleri her sektörde rahatlıkla iş bulabilmektedir. Genellikle planlama bölümlerinde çalışmaktadırlar.

Üretilecek ürüne göre üretim sürecini planlar,
Üretimin en uygun maliyet ve zamanlama ile gerçekleşmesi için makine ve tesisatın seçimi ve yerleşimini sağlar,
Hammadde, ürün ve stok kontrolünü yapar, sipariş miktarını tespit eder,
Yöneticilerin karar vermelerini kolaylaştırmak için gerekli verileri hazırlar,
Çalışanların verimli olabilmesi için iş bölümü yapar ve iş emirlerini hazırlar,
Ürün veya hizmetin, tüketicilere sağlayacağı faydanın en yüksek düzeye ulaşması için dağıtım yöntemini tespit eder ve uygulanmasını sağlar.

Endüstri mühendisleri hangi alet ve malzemeleri kullanır?
Endüstri mühendisleri çalıştıkları sektöre bağlı olarak farklı malzeme ve aletlere ihtiyaç duyarlar. Ancak genel olarak kullandıkları malzemeler;

Her türlü yazım ve çizim aletleri,
Bilgisayar,
Büro makineleri (daktilo, hesap makinesi vb.).

Endüstri mühendisi olmak için ne tür özellikler gereklidir ?
Girişimci ve çok yönlü olabilmek bir endüstri mühendisinin başarılı olmasını sağlar. Endüstri mühendisi olmak isteyenlerin;

Üst düzeyde akademik yeteneğe ve analitik düşünme yeteneğine sahip,
Fikirlerini başkalarına aktarabilen,
Fizik ve matematiğe ilgili ve bu alanlarda başarılı,
İnsan ihtiyaçlarına karşı duyarlı,
İnsanlarla iyi ilişkiler kurabilme ve ikna edebilme,
Planlama, tasarım, eşgüdüm, çok yönlü karar alabilme, çalışanları motive edebilme yeteneklerine sahip,
Sorumluluk duygusu gelişmiş,
İleriyi görebilme ve fırsatları sezebilme,
Yüksek başarma güdüsüne sahip ve yaratıcı kimseler olmaları gerekir.

Endüstri mühendisleri nasıl iş ortamlarında çalışırlar?
Endüstri mühendisleri, genellikle büro ortamında bazen de atölye ve fabrikalarda çalışırlar. Çalıştıkları sektöre bağlı olarak çalışma ortamları değişiklik gösterir.

Endüstri mühendislerinin çalışma alanları ve iş bulma olanakları
Endüstri mühendisleri ürün veya hizmet üreten tüm kamu ve özel işyerlerinde çalışabilirler. İş alanı esnek ve çok çeşitlidir.

Endüstri mühendisliği eğitimi
Meslek eğitimi, çeşitli üniversitelere bağlı Mühendislik, Mühendislik-Mimarlık ve İşletme Fakültelerinin Endüstri Mühendisliği bölümlerinde verilmektedir. İlgili bölüme liseden sonra Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) ve "Sayısal 2 (SAY 2)" puan ile girilebilir. Türkiye'de pek çok üniversitede endüstri mühendisliği eğitimi verilmektedir.

Endüstri mühendisliği eğitiminde hangi dersler okutuluyor?
Mesleğin eğitim süresi 4 yıl olup eğitim süresince;Fizik, Kimya, İşletme Yönetimi, Endüstri Sosyolojisi, Teknik Resim, Yabancı Dil, Malzeme, Mukavemet, Ekonomi, Bilgi İşlem, Yöneylem Araştırması, İstatistik, İş Etüdü, Üretim Yöntemleri, Nümerik (Sayısal) Analiz, Tesis Planlaması, Üretim Planlaması, Kalite Kontrolü, Şebeke Analizi, Lineer Cebir, Mühendislik Ekonomisi, Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Ergonomi, Sistem Analizi, İş Hukuku, Olurluluk Raporları (Fizibilite), Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Beden Eğitimi, Türkçe gibi dersler verilir ve bitirme ödevi istenir.

Endüstri mühendisine sorduk

Yard. Doç. Dr. F. Tunç Bozbura Bahçeşehir Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı
Siz bu mesleği nasıl seçtiniz ?
İnsanların yaşamını kolaylaştırmak çocukluğumdan beri en büyük amaçlarımdan birisi idi. Orta ve lise eğitimim boyunca, fen ve matematik konularına düşkünlüğüm beni mühendislik alanında eğitim yapmaya sürükledi. Ancak insanlarla kolay iletişim kurmak, onları belirli konularda ikna etmek, onlara yol göstermek de becerilerim arasında idi. Bu nedenle disiplinler arası bir mühendislik disiplin olan Endüstri Mühendisliği'nin bana daha uygun olduğuna karar verdim.

Bu mesleği seçenleri nasıl bir gelecek bekliyor ?
Endüstri Mühendisliği ürün ve hizmetlerin tasarımı, üretim ve dağıtımı için gerekli olan tüm insan, bilgi araç, malzeme gibi kaynakların en verimli ve etkin bir şekilde kullanan sistemleri tasarlayan ve yöneten, disiplinler arası bir mühendislik disiplinidir. Gelecekte sistemlerin etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesine ihtiyaç duyulacağından dolayı Endüstri Mühendislerine de bugün olduğu gibi gelecekte de ihtiyaç duyulacaktır. Ben genç Endüstri Mühendislerine hizmet sektörünü özellikle tavsiye ederim. Bu sektörde bilhassa Türkiye'de Endüstri Mühendisi ihtiyacı çok fazladır.

Meslekte başarılı olmak için ne gibi özellikler gerekiyor ?
Endüstri Mühendislerinin bir çok özelliğe sahip olması gerekir bunların bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir
Matematik ve fizik gibi temel bilimlerde bilgi ve beceri
Temel psikoloji ve sosyoloji gibi sosyal bilimlerde bilgi ve beceri
Ekonomi ve finansal bilgisi
Analitik düşünme yeteneği
İyi insan ilişkileri
Grup çalışmasına yatkınlık
Liderlik becerisi.
Bunların içinde ben en çok liderlik becerisinin önemli olduğunu düşünüyorum. Etkin bir Endüstri Mühendisi, bir sistemi yönetirken, o sistemde rol alan tüm insanlara liderlik edebilmeli ve sistemi yönetebilecek kadar da teknik bilgiye sahip olmalıdır.

Bu bölümün mezunları hangi alanlarda çalışabilirler ?
Endüstri mühendisleri planlama, matematik, istatistik, analitik düşünme ve sistem mantığı bilgi ve becerileriyle hem üretim hem de servis sektörlerinde çeşitli görevlerde yer alabilir. Üretim sektörlerinde üretim planlama, ürün geliştirme, sistem kurulumu, sistem kontrolü ve geliştirilmesi konularında; kalite güvence sistemlerinde; iş analizi ve iş değerleme alanlarında; iş ve işçi güvenliği alanlarında; lojistik ve envanter kontrol sistemlerinde görev alabilir. Servis sektörlerinde ise finanssal aktivitelerde, planlama, organizasyon ve yeni yöntemler geliştirme konularında; insan kaynakları yönetimi, marka yönetimi, bilgi yönetimi alanlarında kariyer yapabilirler.

Mesleğin zor yanları nelerdir?
Endüstri mühendisleri devamlı kendilerini geliştirmek ve teknolojiyi yakından takip etmek zorundadırlar. Ancak bu meslekte en çok zorlanılan konu, bilhassa teknik bilgisi yoğun olan mühendislere liderlik yapmaktır. Sistemi yöneten kişi olarak Endüstri Mühendisleri, diğer mühendisleri ikna ederken, onları yönelendirirken üstün iletişim becerilerini kullanmak zorundadır.

Bu mesleği seçmeyi planlayan gençlere neler önerirsiniz ?
Bu mesleği seçmeyi planlayan gençlere öncelikle, yeniliklere açık olmalarını ve gelişen teknolojiyi takip etmelerini öneririm. Ayrıca fen ve matematik bilgilerini mümkün olduğunca arttırmalarını öneririm çünkü buna endüstri mühendisi eğitimlerinde ve meslek hayatlarında çok ihtiyaç duyacaklardır. Ayrıca iletişim ve kendilerini rahat ifade edebilme becerilerini kesinlikle geliştirmelerini öneririm. Her zaman Endüstri Mühendisi çalıştığı alanda Lider olmalıdır; bu onun başarı anahtarıdır.

Kaynak: