TCK, 78 yıl sonra değişti

TBMM Genel Kurulu'nda Türkiye'nin gündemini 'zina' tartışmasıyla uzun süre işgal eden ve Türkiye-AB ilişkilerinde gerginliğe sebep olan Yeni Türk Ceza Kanunu (TCK) Tasarısı yasalaştı. Tasarının çevre suçlarına ceza verilmesini öngören 181. maddesinin 1. fıkrası ve 182. maddesinin 1. fıkrası 2 yıl sonra, yasa ise 1 Nisan 2005 tarihinde yürürlüğe girecek. Dolayısıyla tasarının uygulama süresi kısalmış oldu. CHP'lilerin büyük çoğunluğu, mutabakat olmadığı gerekçesiyle tasarının geneli üzerindeki oylamada 'Ret' oyu kullandılar. Bu arada tasarının bütün maddelerinin görüşülmesinin ardından hükümet, 'hakaret' suç ve cezasını düzenleyen 125 ve 'İmar kirliliğine neden olma' suç ve cezasını düzenleyen 184. maddeler hakkında tekrir-i müzakere istedi. Böylece 125. maddedeki 'bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da yakıştırmalarda bulunmak veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi 6 ay yerine 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası alacak. İmar kirliliğine ilişkin 184. maddede yapılan değişiklikle, yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişiye 2-5 yıl yerine 1-5 yıl hapis cezası verilecek. Buraya elektrik su ve telefon gibi altyapı hizmetleri getirenler da aynı cezaya çarptırılırken, burada iş yapanlara, çalışma yürütenlere 2-5 yıl hapis cezası verilecek. Ancak bu yerlerle ilgili imara uygun belgesi alanlar hakkında hapis ve diğer cezalar uygulanmayacak, varsa kamu davası düşecek, ceza da bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak. Bu düzenleme CHP tarafından imar-gecekondu affı olarak nitelendirildi ve mutabakatın burada kesildiğini belirtti. CHP'liler bunun bir af olduğu iddiasıyla Anayasa'ya aykırılık ve yeterli çoğunluk gerektiğini de ifade ettiler. Yeni TCK'ya göre, soykırım suçuna ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilecek. Aynı yasa doğrultusunda siyasal, felsefi, ırki veya dini saiklerle nüfusun sivil bir grubuna karşı sürgün etme, tutsaklaştırma, kitlesel biçimde ve sistemli olarak kişilerin öldürülmesi, insanların kaçırıldıktan sonra yok edilmeleri, insanları işkence veya insanlık dışı işlemler veya bireysel biyolojik deneylere tabi tutma, cinsel saldırıda bulunma, çocukların cinsel istismarı, zorla hamile bırakma, zorla fuhşa sevk etme fiillerini işleyenlere ağrılaştırılmış müebbet hapis cezası verilecek. Bu suçları işlemek için ya da bunları işlemeye hazırlanmak için örgüt kuranlara 10-15 ve bu örgütlere katılanlara da 5-10 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Göçmen kaçakçılığı yapanlara 3 yıldan 8 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Bu suçlar örgütlü işlenmişse verilecek cezalar yarı oranında artırılacak. İNSAN TİCARETİNE 8 YILDAN 12 YILA KADAR AĞRI HAPİS İnsan ticareti yapanlara 8 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. 18 yaşını doldurmamış olanların bu tür fiillere tabi tutulması halinde de bu işi yapanlara 8 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. TÖRE CİNAYETİ İŞLEYENLERE MÜEBBET HAPİS Yeni TCK'ye göre bir insanı kasten öldüren kişiye müebbet hapis cezası verilecek. Kasten öldürme suçu tasarlanarak, canavarca hisle veya eziyet çektirerek, yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle, üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı, çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, gebe olduğu bilinen kadına karşı, kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle, bir suçu gizlemek, delilerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla, kan gütme saikiyle, töre saikiyle işlenmesi halinde kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılacak. İNTİHARA AZMETTİRENLERE HAPİS Yeni yasaya göre başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. İşlediği fiilin anlam ve sorularını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişilerin intihara sevk edenlerle, cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulacaklar. Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, 3 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi 3 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. KASTEN YARALAMAYA CEZA Yine yeni yasaya göre kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Aynı çerçevede kasten yaralama fiili mağdurun duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, konuşmasında sürekli zorluğa, yüzünde sabit ize, yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, gebe bir kadına karşı işlenip de çocuğunun vaktinden önce doğmasına neden olmuşsa, 2-5 yıllık hapis cezası bir kat artırılacak. Ancak verilecek ceza ağır yaralama, iz bırakma hallerinde 3 yıldan, yaşamın tehlikeye girmesi halinde 5 yıldan az olmayacak. Kasten yarala fiili mağdurun iyileşmesi imkansız bir hastalığa neden olması veya bitkisel hayata sokması, konuşma ya da çocuk yapma yeteneğinin yitirilmesi, yüzünün sürekli değişikliğe uğraması, ocuğun düşmesine neden olmuşsa, 2-5 yıllık ceza iki kat artırılacak. Cezalar 5 yıldan 8 yıla kadar çıkarılabilecek. Kasten yaralama sonucunda ölüme sebebiyet verilmişse 8-12 yıl ile 12-16 yıl hapis cezası verilecek. ORGAN MAFYALARINA KARŞI ÖNLEM İnsan üzerinde bilimsel deney yapan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Resmi makamlardan ve şahsın izni alınarak, insan bedenine zara vermeyecek deneyler yapılabilecek. Hasta insan üzerinde de tedavi amalı denemede bulunan kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Hukuken geçerli rızaya dayanmayan kimse kişiden organ alamayacak. Alanlar 5 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Suç konusu doku olması haline 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. Hukuka aykırı olarak ölüden organ ve doku alan kimse 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Organ ve doku satın alan, satan, satılmasına aracılık eden kişi hakkında 5 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Suçun örgütlü olarak işlenmesi halinde hapis cezası hapis cezası 8 yıldan 15 yıla çıkacak ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Aynı şekilde hukuka aykırı yollarla elde edilmiş olan organ ve dokuyu saklayan, nakleden veya aşılayan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Belli bir çıkar karşılığında organ veya doku teminine yönelik olarak ilan veya reklam veren veya yayınlayan kişi, 1 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Organ ve dokularını satan kişinin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik koşullar göz önüne alınarak, hakkında verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten vazgeçilebilecek. İŞKENCEYE AĞIR CEZA Bir kişiye karşı insan orunuyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilecek. Suçun çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı, avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla işlenmesi halinde 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak. Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilecek. bu suçun işlenişine iştirak eden diğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılacak. Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi halinde, verilecek cezada bu nedenle indirim yapılmayacak. İşkence fiilleri mağdurun duyularından veya organlarından birinin işlevinin sürekli zayıflamasına, konuşmasında sürekli zorluğa, yüzünde sabit ize, yaşamını tehlikeye sokan bir duruma, gebe bir kadına karşı işlenip çocuğunu vaktinden önce doğmasına neden olmuşsa, cezalar yarı oranında artırılacak. İşkence fiilleri mağdurun iyileşmesi imkanı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmesine, duyularından veya organlarından birinin işlevini yitirilmesine, konuşma ya da çocuk yapma yeteneklerinin kaybolmasına, yüzünün sürekli değişmesine neden olmuşsa, ceza bir kat artırılacak. İşkence fiillerinin vücutta kemik kırılmasına neden olması halinde kırığın hayat fonksiyonlarındaki etkisine göre 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilecek. İşkence sonucunda ölüm meydana gelmişse, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunacak. EZİYET ÇEKTİRENE CEZA Yeni yasaya göre bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. KORUMA VE GÖZETİM ALTINDAKİLER TERK EDİLEMEYECEK Yine yasaya göre yaşı ve hastalığı dolayısıyla kendini idare edemeyecek durumda olan ve bu nedenle koruma ve gözetim yükümlülüğü altında bulunan bir kimseyi kendi haline terk eden kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. ÇOCUK DÜŞÜRTME Rızası olmaksızın bir kadının çocuğunu düşürten kişi, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Tıbbi zorunluluğu bulunmadığı halde, rızaya dayalı olsa bile, gebelik süresi 10 haftadan fazla olan bir kadının çocuğunu düşürten kişi, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. Bu durumda, çocuğunun düşürtülmesine rıza gösteren kadın hakkında 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak. Eğer kadın zarar görmüşse kişi 3-6 yıl hapse mahkum olacak. Çocuk düşürtürken kadına zarar veren kişi, 6-12 yıl hapis cezasıyla cezalandırılırken, fiil kadının ölümüne neden olmuşsa, 15-20 yıla kadar hapse hükmolunacak. Rızaya dayalı olsa bile gebelik süresi 10 haftayı doldurmamış olan bir kadının çocuğunun yetkili olmayan bir kişi tarafından düşürtülmesi halinde 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası verilecek. Gebelik süresi 10 haftadan fazla olan kadının çocuğunu isteyerek düşürmesi halinde, 1 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunacak. EŞE TECAVÜZE CEZA Cinsel saldırıda bulunan kişilere mağdurun şikayeti üzerine 2 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu fiil kendisini savunamayacak kişilere yapılırsa 7-12 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu fiilin eşe karşı işlenmesi halinde soruşturma ve kovuşturma mağdurun şikayetine bağlı olacak. Cinsel saldırıda cebir kullanılması durumunda cezalar kasten adam yaralama suçuyla cezalandırılacak. Suçun sonucunda mağdur bedenen veya ruhen sağlığını yitirmişse ceza 10 yıldan az olmamak üzere hapse mahkum edilecek. CİNSEL İSTİSMARA AĞRI CEZA Yeni yasaya göre çocukları cinsel yönden istismar eden kişi 3-8 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Cinsel istismarın vücuda organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleştirilmesi durumunda 8-15 yıla kadar hapis cezası verilecek. Suçun sonucunda mağdurun beden veya ruh sağlığının bozulması halinde, 15 yıldan a olmamak üzere hapis cezası verilecek. Suçun mağdurun bitkisel hayata girmesine veya ölümüne neden olması durumunda, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına hükmolunacak. REŞİT OLMAYANLARLA İLİŞKİ Yasaya göre cebir, tehdit ve hile olmaksızın, 15 yaşını bitirmiş olan çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikayet üzerine, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek. CİNSEL TACİZE 3 AYDAN 2 YILA KADAR HAPİS Yeni yasaya göre cinsel taciz de hapislik suç oluyor. Bu çerçevede bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası verilecek. Bu fiiller, hiyerarşi veya hizmet ilişkisinden kaynaklanan nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlediği takdirde, 3 aydan 2 yıla kadar olan hapis cezası ve adli para cezası yarı oranında artırılacak. Bu fiil mağdur işi terk etmek mecburiyetinde kalmış ise, verilecek ceza bir yıldan az olmayacak. TEHDİT, ŞANTAJ VE CEBİR Yeni yasanın hürriyete karşı suçlar bölümünde 'tehdit' de suç ve ceza hükmü altına alınıyor. Buna göre bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığa yönelik saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak. İNANÇ VE DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ Cebir veya tehdit kullanarak, bir kimseyi dini, siyasi, sosyal, felsefi inaç, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya veya değiştirmeye zorlayan ya da bunları açıklamaktan, yaymaktan men eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Dini ibadet ve ayinlerin toplu olarak yapılmasının, cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla engellenmesi halinde 1 yıldan 3 yıla kadar mahkumiyet cezası verilecek. KONUT DOKUNULMAZLIĞI Bir kimsenin konutuna, konutunun eklentilerine rızasına aykırı olarak giren veya rızası ile girdikten sonra buradan çıkmayan kişi, mağdurun şikayeti üzerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak... Fiilin cebir ve şiddet kullanılarak yapılması ya da gece vakti işlenmesi halinde mahkumiyet cezası 1-3 yıl olarak gerekleşecek. Evlilik birlikteliğinde, aile bireylerinden veya konutun birden fazla kişi tarafından ortak kullanılması durumunda bu kişilerden birinin rızası varsa cezai hüküm uygulanmayacak. SİYASİ HAKLARIN KULLANILMASI ENGELLENEMEYECEK Yeni TCK ile siyasi hakların kullanılması engellenemeyecek. Bunu yapanlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Cebir ve tehdit kullanarak kişilerin siyasi haklarını kullanmalarını engelleyenlere ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek. KİMSE HAKSIZ ARAMA YAPAMAYACAK Haksız arama da yeni TCK'yla yeniden hüküm altına alınıyor. Buna göre hukuka aykırı olarak bir kimsenin üstünü veya eşyasını arayan kamu görevlisine 3 aydan 1 yıla katar hapis cezası verilecek. TELEFON SAPIKLARINA AĞIR CEZA Yeni yasaya göre sırf huzur bozmak için bir kimseyi ısrarla, telefonla arayan, gürültü yapan ya da aynı maksatla hukuka aykırı başka davranışta bulunanlar, şikayet olması halinde 3 aydan 1 yıla kadar hapse mahkum olacak. HABERLEŞME ENGELLENEMEYECEK Yasayla haberleşmenin önündeki engeller kalkıyor. Kişiler arasındaki haberleşmenin hukuka aykırı olarak engellenmesi halinde 6 aydan 2 yıla kadar faile hapis ve adli para cezası verilecek. Yine kamu kurumları arasında haberleşmeyi hukuka aykırı olarak engelleyen kişi 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. Her türlü basın ve yayın organının yayınının hukuka aykırı bir şekilde engellenmesi halinde engelleyenlere 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. HATIRAYA KÜFRETMEYE AĞIR CEZA Yasaya göre küfretmek yasak. Küfredenler 6 aydan 2 yıla kadar hapse atılabilecek. kutsal olanlara küfrün bedeli ise 1 yıldan az olmamak kaydıyla hapis. Aynı şekilde kişilerin hatırasına da hakaret edilemeyecek. Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat(karşılıklı) ederek hakaret eden kişi 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. Ceza hakaretin alanen işlenmesi halinde altıda biri, basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde üçte bir oranında artırılacak. MEZAR SOYGUNCULARINA CEZA Yasaya göre bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında kahkir edici fiillerde bulunan kişi, üç aydan 2 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak. HABERLEŞMEDE GİZLİLİK Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliği ihlal eden kimse altı aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılacak. Bu gizlilik ihlali haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak. Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, bir yıldan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanacak. Kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmadan alenen ifşa eden kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılacak. Kişiler arasındaki haberleşmenin içeriğinin basın yayın yoluyla yapılması halinde ceza yarı oranında artırılacak. GİZLİ DİNLEMEDE BASINA CEZA İNDİRİM Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunların bir ses alma cihazı ile kaydeden kişi, iki aydan 6 aya kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Katıldığı bir söyleşiyi, diğer konuşanların rızası olmadan ses alma cihazı ile kayda alan kişi 6 aya kadar hapis ve adli para cezasına çarptırılacak. Bu bilgi ve belgelerden yarar sağlayacak olanlara, bunları başkalarına vereceklere ceza 6 aydan 2 yıla kadar hapis olarak uygulanacak. 'Bu konuşmaların basın ve yayın yoluyla yayınlanması halinde verilecek ceza üçte bir oranında artırılır' hükmü metinden çıkarıldı ve böylece basına ceza indirimi getirildi. Önerge CHP tarafından verildi ve AK Parti'nin desteğiyle kabul edildi. TELEVOLECİLERİN İŞİ ZORLAŞIYOR Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına çarptırılacak. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, cezanın alt sınırı 1 yıldan az olmayacak. Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri ifşa eden kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ile cezalandırılacak. Fiilin basın ve yayın yoluyla işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacak. Yine yeni yasaya göre hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Aynı şekilde kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine, hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimse için de 6 aydan 3 yıla kadar hapis uygulanacak. KAPKAÇA GEÇİT YOK Yeni yasayla hırsızlık ve özellikle son yıllarda büyük şehirlerde herkesi tedirgin eden kap-kaç olaylarına da düzenlemeler ve cezai müeyyideler getirildi. Nitelikli hırsızlık bölümünde yer verilen kap-kaça 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası verilecek. Kap-kaç yapanlar bu fiillerini kendilerini savunamayacak düşkün, aciz kişiler üzerinde gerekleştirirlerse cezaları 3'te 1 oranında artacak. Aynı yasayla kendini savunamayan, düşkün ve aciz kimselerden yağma yapanların suçları da 10 yıldan 15 yıla kadar olan 'nitelikli yağma' cezasına 3'te bir oranında ekleme yapılacak ve ceza hükmü o şekilde uygulanacak. GECE GELEN HIRSIZLARA DAHA AĞIR CEZA Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi hlinde, verilecek ceza üçte birine kadar artırılacak. Hırsızlık suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilecek. Hırsızlık suçunun, malın geçici bir süre kullanılıp zilyedine iade edilmek üzere işlenmesi hlinde, şikyet üzerine, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilecek. Ancak malın suç işlemek için kullanılmış olması hlinde bu hüküm uygulanmayacak. Hırsızlık suçunun ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak için işlenmesi hlinde, olayın özelliğine göre, verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilecek. MALA ZARAR VERME Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hle getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikyeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hle getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında da 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanacak. GÖSTERİCİLER KALDIRIM SÖKÜP OTOBÜS DURAKLARINA ZARAR VEREMEYECEK Mala zarar verme suçunun: "- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında, - Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında, - Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında, - Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında, - Grev veya lokavt hllerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, - Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında, - Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak işlenmesi hlinde, fail hakkında 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası verilecek." Yine mala zarar verme suçunun: "- Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak - Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle, - Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silh kullanarak işlenmesi hlinde, verilecek ceza iki katına kadar artırılır." İBADETHANELERE VE MEZARLIKLARA ZARAR VERENLERE CEZA Yeni yasaya göre ibadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapıları yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar verenlere, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu yerleri kirleten kişiye, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. Bu suç ilgili din3 inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi hlinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılacak. BEDELSİZ SENET KULLANMAK Bedelsiz kalmış bir senedi kullanan kimseye, şikyet üzerine, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli para cezası verilecek. Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak. HİLELİ İFLAS Malvarlığını eksiltmeye yönelik hileli tasarruflarda bulunanlar, bu hileli tasarruflardan önce veya sonra iflasa karar verilmiş olması hlinde, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. JETON ATMADAN TELEFON KONUŞMASI YAPANA CEZA Otomatlar aracılığı ile sunulan ve bedeli ödendiği takdirde yararlanılabilen bir hizmetten ödeme yapmadan yararlanan kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişiye, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilecek. KOOPERATİFLERE YAKIN MARKAJ Bir şirket veya kooperatifin kurucu, ortak, idareci, müdür veya temsilcileri veya yönetim veya denetim kurulu üyeleri veya tasfiye memuru sıfatını taşıyanlar, kamuya yaptıkları beyanlarda veya genel kurula sundukları raporlarda veya önerilerde ilgililerin zarara uğramasına neden olabilecek nitelikte gerçeğe aykırı önemli bilgiler verecek veya verdirtecek olurlarsa altı aydan üç yıla kadar hapis veya bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaklar. SUÇ EŞYASININ SATIN ALINMASI Bir suçun işlenmesiyle elde edilen eşyayı satın alan veya kabul eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak. Bir hukuk3 ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemek suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçu takibe yetkili makamlara vakit geçirmeksizin bildirimde bulunmayan kişi, altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. GENEL GÜVENLİĞİN TEHLİKEYE SOKULMASI Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde ya da kişilerde korku, kaygı veya panik oluşturabilecek tarzda; "- Yangın çıkaran, - Bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olan, - Silhla ateş eden veya patlayıcı madde kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Yangın, bina çökmesi, toprak kayması, çığ düşmesi, sel veya taşkın tehlikesine neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak." Aynı yasaya göre yangına, bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olan kişi, fiilin başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olması hlinde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. RADYASYON YAYANA CEZA GELİYOR Yasaya göre bir başkasını, sağlığını bozmak amacıyla ve bu amacı gerçekleştirmeye elverişli olacak surette, radyasyona tabi tutan kişi, üç yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilecek. Bu fiilin belirsiz sayıda kişilere karşı işlenmiş olması hlinde, beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunacak. Bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığına önemli ölçüde zarar vermeye elverişli olacak biçimde radyasyon yayan veya atom çekirdeklerinin parçalanması sürecine etkide bulunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Radyasyon yayılmasına veya atom çekirdeklerinin parçalanması sürecine, bir laboratuar veya tesisin işletilmesi sırasında gerekli dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak neden olan kişi, fiilin bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığına önemli ölçüde zarar vermeye elverişli olması hlinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Aynı yasayla atom enerjisi ile patlamaya sebebiyet verme de suç kapsamına alınıyor. Buna göre atom enerjisini serbest bırakarak bir patlamaya ve bu suretle bir başkasının hayatı, sağlığı veya malvarlığı hakkında önemli ölçüde tehlikeye sebebiyet veren kişi, beş yıldan az olmamak üzere hapis cezası ile cezalandırılacak. Bu fiil taksirle işlenmişse, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası hükmolunacak. Yetkili makamlardan gerekli izni almaksızın, patlayıcı, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeyi ülkeye sokan, ülke içinde bir yerden diğer bir yere nakleden, muhafaza eden, satan, satın alan veya işleyen kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak. Bu fiillerin suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılacak. Önemsiz tür ve miktarda patlayıcı maddeyi satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi hakkında, kullanılış amacı gözetilerek, bir yıla kadar hapis cezasına hükmolunacak. AKIL HASTALARININ BAKIMI Yasaya göre akıl hastası üzerindeki bakım ve gözetim yükümlülüğünü, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde ihmal eden kişiye, altı aya kadar hapis veya adli para cezası verilecek. HER ÖNÜNE GELEN İNŞAAT YIKAMAYACAK Yeni yasaya göre inşaat veya yıkım faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğü açısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. TASMASIZ KÖPEK GEZDİRİLEMEYECEK Yeni yasayla gözetimi altında bulunan hayvanı başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından tehlikeli olabilecek şekilde serbest bırakan veya bunların kontrol altına alınmasında ihmal gösteren kişi, altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. BOZULMUŞ YOLLARDA İŞARET OLACAK Yeni yasayla artık kaldırım, yol yapımı ya da bozulmuş yollarda işaret olacak. Buna göre herkesin gelip geçtiği yerlerde yapılmakta olan işlerden veya bırakılan eşyadan doğan tehlikeyi önlemek için gerekli işaret veya engelleri koymayan, konulmuş olan işaret veya engelleri kaldıran ya da bunların yerini değiştiren kişi, iki aydan altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacak. TRAFİK İŞARETLERİNİ ÇALANLARA YERLERİNİ DEĞİŞTİRENLERE CEZA Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güven içinde akışını sağlamak için konulmuş her türlü işareti değiştirerek, kullanılamaz hle getirerek, konuldukları yerden kaldırarak, yanlış işaretler vererek, geçiş, varış, kalkış veya iniş yolları üzerine bir şey koyarak ya da teknik işletim sistemine müdahale ederek, başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye neden olan kişiye bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası verilecek. TOPLU TAŞIMA ARACINI TEHLİKELİ KULLANANLARA CEZA Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. ALKOLLU ARAÇ KULLANANLARA 2 YIL HAPİS GELİYOR Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hlde olmasına rağmen araç kullanan kişiye 2 yıla kadar hapis cezası verilebilecek. Aynı yasayla deniz, hava veya demiryolu ulaşımında, kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından bir tehlikeye taksirle neden olan kimseye üç aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.