Tatilde bilgisayar nasıl kullanılır?

 ESET Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Alev Akkoyunlu, siber dünyada güvenli kalabilmek evden çıkmadan önce, tatilde ve eve geldikten sonra dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.

TATİLE ÇIKMADAN ÖNCE...

• Altın kural - Antivirus yazılımı yükleyin ve güncelleyin: Her zaman antivirüs programı kullanın ve sürekli son sürüm kullanıldığından emin olun.

• Korunmak virüsü temizlemekten daha iyidir. Netbook, laptop veya smartphone’da da olsa verileriniz yedekleyin ve güvenli bir ortamda saklayın. Böylece bilgisayarınız çalındığı veya kaybolduğu zaman verilerinizi de kaybetmemiş olursunuz.

• Karmaşık şifreler kullanın: Veriler ve veri depolama cihazları her zaman şifre korumalı olsun. Hatta en iyisi özel bir şekilde şifrelenmiş (encrypt) olursa yanlış ellere geçtiğinde işe yaramaz hale gelsin.

• Taşınabilir diskleri ve USB aygıtları virüse karşı kontrol edin: Taşınabilir aygıtlar şu anda virüslerin yayılmasını sağlayan en yaygın taşıyıcı durumundalar. Taile çıkmadan önce ya da işten çıkmadan önce taşınabilir diskiniz güncel bir virüs tarayıcı ile tarayın. Bunu yapmadan önce, virüslerin sadece taşınabilir medyayı (USB bellek v.b.) takınca bulaşabilmesine sebep olan Windows AutoRun özelliğini devre dışı bırakın. Bir ipucu daha: dijital fotoğraf makinesi belleğini ilk kullanımdan önce kamera içinde formatlayın. Yeni belleklerde virüs olma olasılığı düşük de olsa bu işlemle bu riski tamamen ortadan kaldırabilirsiniz.

TATİLDE…

• Tozdan ve kumdan uzak tutun: Taşınabilir bilgisayarları soğutmak için kullanılan aktif fanlar toz ve kum gibi cisimlere karşı oldukça hassasdırlar. Taşınabilir bilgisayarların plaj gibi ortamlarda kullanılması durumunda, bilgisayarın içine kaçabilecek toz ve kum parçacıkları fanı kısa sürede kullanılmaz hale getirerek bilgisayarın aşırı ısınmasına ve sıcaktan zarar görmesine sebep olabilir.

• Bilgisayarınızı serin tutun (uygun soğutma sistemi kullanarak): Yüksek sıcaklıklar her zaman elektronik cihazların düşmanıdır. Masaüstü bilgisayarlara göre daha çabuk ısınan bir yapıya sahip olan normal bir notebook ya da netbookun çalışma ortamı sıcaklığı 25 – 30 derece arasında olmalıdır. Bu nedenle doğrudan güneşin sıcaklık etkisine maruz kalan bir cihazın çalışma ortam sıcaklığı pek çok tatil yöresinde dışarıda 50 dereceyi bulabilmektedir. Bu sıcaklıklar da özellikle işlemcinin çok fazla ısınmasına, pilin ömrünün ise azalmasına neden olmakta ve bilgisayarın düzgün çalışmasını engelleyebilmektedir. Uzun şekilde bu ortamda kullanım kalıcı hasarlara da sebep olabilir.

• Suya (Sıvı) temastan kaçının: Taşınabilir bilgisayarlar, tüm elektronik cihazlar gibi hatta daha fazla sıvı temasına karşı hassastırlar. Özellikle bilgisayar çalışırken meydana gelen sıvı temasları bilgisayara kalıcı hasarlar verebilir. Özelikle tuzlu teması, elektronik cihazın geri dönülemeyecek şekilde hasar görmesine sebep olabilir. Sıvı temaslarında yapılacak en iyi şey, hemen bilgisayarın gücünü kesip, pilini çıkarmak ve olabildiğince yakın bir zamanda yetkili bir servise ulaştırmaktır.

• Kaliteli bir taşıma çantası kullanın: Taşınabilir bilgisayarlar hem satın alma değeri olarak, hem de içerisinde taşıdığı veriler olarak oldukça değerli cihazlardır. Bu nedenle seyahat ederken, taşınabilir bilgisyarlar için özel tasarlanmış, toza , sıcağa, darbelere dayanıklı bir taşıma kılıfı ve çantası kullanılmalıdır. Bu çantalar yolculuk sırasında ayrı bagaja verilmemeli, el bagajı olarak kabinde taşınmalıdır.

• Hırsızlara karşı dikkatli olun: Taşınabilir bilgisayarınızın veya cep telefonunuzun çalınması gününüz berbat edebilir. Riski minimize etmek için bilgisayarınızı güvenli bir yerde tutun veya Kensington güvenlik kilidi kullanın.

• Kablosuz ağlar: Çok doğrudan bir mesaj olacak ancak herkese açık güvensiz kablosuz ağları hiç bir zaman kullanmayın. Internete erişmek için kendi modeminizi ya da telefonunuzu kullanmak, açık ve güvensiz kablosuz bağlantıları kullanmaktan daha güvenlidir.

• Veri hırsızlarına karşı dikkatli olun: Internet kafelerde bilgisayar kullanırken internet bankacılığı e-posta şifreleriniz, sosyal medya siteleri giriş bilgileriniz gibi önemli bilgileri girmekten kaçınmaya dikkat edin. Bu makinelerde keylogger (klavyeden basılan tuşları kaydeden ve şifrelerinizi çalabilen kötü niyetli bir yazılım türü) olabilir. Ayrıca USB belleklerinizi kullanırken de zararlı yazılım bulaştırabilme olasılığı bulunduğunu da unutmayın.

• Yeni bir e-posta hesabı açın: Normal mailinize gelen mesajların yönlendirilmek üzere ayarlandığı bir tatil hesabı açarak, tatilde bu e-posta hesabınız ele geçirilse bile uğrayacağınız zararın sadece tatil süresi içinde kalmasını sağlayabilirsiniz. Tatil sonrası yönlendirmeyi kaldırarak normal hesabınıza dönerek minimum zararla atlatabilirsiniz.

• Bilgisayarınızı taratın (en azından online tarayıcı ile): Mümkün olan yerde taşınabilir bilgisayarınızı virüslere karşı tarayın – en azından güvendiğiniz bir online tarayıcı ile-. Bu tür bir online tarayıcı ESET sistesinde mevcut bulunmaktadır.

EVE DÖNDÜĞÜNÜZDE…

• Bilgisayarınız ve telefonunuzu virüslere karşı tarayın: Döndüğünüzde bilgisayarınızı, telefonunuzu, hafıza kartlarınız, USB belleğiğnizi olası virüs bulşmalarına karşı tarayın. (Autorun özelliğinin kapalı olduğundan emin olun).

• Normal e-posta adresinize geçiş yapın: E-posta mesajlarınızı, tatil için açtığınız e-posta hesabına yönlendirmeyi iptal edin ve normal mailinize geri dönün.