Alt işverene bağlı çalışanları ifade eden taşeronlarla ilgili düzenlemenin ana hatları açıklanırken detaylarda cevap bekleyen sorular yasa ve ardından çıkarılacak yönetmelikle netleştirilecek. Ancak açıklamalar ve daha önceki düzenlemelerle taşeron ve mevsimlik işçilerle ilgili kadro düzenlemesinin kapsamı, özlük hakları, geriye dönük alacaklar ve sürecin nasıl planlandığı netleşmiş durumda... Düzenlemeden kaç kişi yararlanacak?; Merkezi yönetim kapsamındaki genel bütçeli idareler, üniversiteler, hastaneler ve üst kurullarda çalışan 450 bin kişi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D maddesi kapsamına (işçi kadrosuna) alınacak. Belediyelerde çalışan 400 bin kişi belediyelerin kuracağı yeni iktisadi teşekküllerde işçi olarak istihdam edilecek. 4C kapsamındaki 24 bin kişi 4B kadrosuna alınacak, Mevsimlik çalışan 25 bin dolayındaki işçinin çalışma süresi uzatılacak. KİT’lerde çalışan işçilere kadro olacak mı?; KİT’lerde taşerona bağlı olarak çalışan işçilerin kadroya alınması konusunda Maliye Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı tarafından yürütülen çalışmalar devam ediyor. Bu işçilerin durumu, bu çalışma sonucu belirlenecek. Mevsimlik işçi kısmından kimler yararlanacak?; ÇAY-KUR, Şeker Fabrikaları, Orman Genel Müdürlüğü gibi kuruluşlarda dönemsel olarak çalışan işçiler yararlanacak. Halen 5 ay 29 güne kadar istihdam edilen bu işçiler, 9 ay 29 güne kadar çalıştırılabilecek. 4/C kapsamında olan işçilerin durumu ne?; Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), TBMM gibi kurumlarda çalıştırılan veya özelleştirme sonrası işsiz kaldıkları için 4/C statüsünde çalıştırılan kişiler (Yaklaşık 23 bin kişi) 4/B statüsünde “sözleşmeli memur” kadrosuna alınacak. Taşeron için sözleşme süresi olacak mı; Daha önce Meclis’e sunulan yasa tasarısında taşeron işçilerin 3 yıllık sözleşmeli olarak istihdamı öngörüldü. Yeni düzenlemede, 1 yıl, 3 yıl gibi sözleşme süreleri olmayacak. Kadroya alınmada kriter olacak mı; Kadroya alınacak taşeron işçiler için eğitim, yaş, asıl iş-yardımcı iş gibi kriter olmayacak. Emekli olup da taşerona bağlı çalışanlar kadroya alınacak mı; Emekli maaşı alanların kamuda çalışması yasak. Bu nedenle, halen hem emekli aylığı alan hem de taşerona bağlı olarak çalışan kişiler kadroya alınmayacak. Emeklilik yaşını doldurmaya kısa süre kalanların durumu ne olacak? Emekliliğine, 1 yıl, 2 yıl gibi kısa süre kalanlar emeklilik yaşını dolduruncaya kadar kamuda çalışmaya devam edecek. Emeklilik yaşını doldurmuş ama primi yeTersiz olan işçiler kadroya alınacak mı? Bu durumdaki işçiler de prim günlerini tamamlayarak emeklilik hakkını alıncaya kadar çalışmak üzere kadroya alınacak. Sözleşmesi askıda olan taşeron işçiler kadro hakkından yararlanacak mı? Doğum iznine ayrılan, hastalandığı için rapor kullanan, askere giden ve bu nedenle sözleşmesi “askıda” olan kişiler, izinden veya askerden döndüklerinde kadroya alınacak. Asıl işi yapanlar nasıl istihdam edilecek? Hastanelerde hemşire, laborant, teknisyen gibi hizmetlerde çalışanların da işçi kadrosuna alınacağı belirtiliyor. Bu konuda Meclis’teki görüşmeler esnasında farklı bir çözüm beklentisi bulunuyor. Kadroya alınanların ücretlerinde değişiklik olacak mı? Taşeron işçiler için bir süredir toplu sözleşmeler imzalanıyor. Taşeron işçiler kadroya alındıklarında, sözleşme süresinin bitimine kadar aynı ücreti almaya devam edecekler. Kadroya alınan işçilere ikramiye mi verilecek? Sürekli işçi kadrosundakilerde olduğu gibi kadroya alınacak taşeron işçilere de yılda 2 defa 26’şar günlük ücret tutarında “tediye” adı altında ikramiye ödenecek. Yıllık izin hakları neye göre belirlenecek? İşçilerin yıllık izinleri çalışma sürelerine göre belirleniyor. Kadroya alınan taşeron işçilerin yıllık izin süreleri belirlenirken, en çok çalıştıkları işyerindeki kıdemleri esas alınacak. Taşeron işçilerin kadroya alınması devlete ilave yük getirecek mi? Hayır. Devlet taşeron işçileri istihdam ederken onların ücretlerine ilave olarak “alt işveren” durumundaki firmalara işçi ücreti başına yüzde 20-30 gibi oranlarda fazla para ödüyor. Taşeron işverenlere yapılan bu ödemeler sona ereceği için devletin yükünün azalması söz konusu. Taşeron işçiler ne zaman kadroya alınacak? TBMM Genel Kurulu’nda gelecek hafta başlayacak bütçe görüşmelerinin ardından taşeronla ilgili yasa çıkartılacak. Yasa Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdikten sonra kadroya alım için 3 ay süre tanınacak. Dava açan işçilerin durumu ne olacak? Karayolları Genel Müdürlüğü başta olmak üzere bazı kurumlarda “asıl” işi yaptıkları gerekçesiyle kadroya alınmak amacıyla geçmişte dava açanların kadroya alınabilmek için, davalarından feragat etmeleri istenecek. Sınav ve güvenlik soruşturması tüm işçiler için uygulanacak mı? Kamuya personel alımındaki prosedür gereği kadroya alınacak işçiler güvenlik soruşturmasından geçecek. Yasadışı örgütlerle bağlantısı tespit edilenler kadroya alınmayacak. İşçiler, şu an çalıştıkları kurumlar tarafından, yaptıkları işlere göre sınavdan geçirilecek. İşçilerin kıdem tazminatları ve ödenmemiş ücretleri ödenecek mi? Taşerona bağlı işçilerin geçmiş yıllara ilişkin kıdem tazminatı ve ödenmemiş ücretleri taşeron firmaların sorumluluğunda. Ancak, daha önce çıkartılan yasa gereği, taşeron firmalar tarafından ödenmeyen kıdem tazminatı ve ücretlerden asıl işveren de sorumlu bulunuyor. 4857 sayılı kanunun 2. Ve 3. Maddelerinde düzenlenen asıl işverenalt işveren ilişkilerine ilişkin maddelerde haklarının kısıtlanamayacağı belirtilerek ayrıca, ‘alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır’ deniyor. Dolayısıyla bu konuda hak kaybı yaşanması beklenmiyor. Kadroya alınan taşeron işçiler hangi statüde emekli olacak? Taşerona bağlı çalışanlar Devlet Memurları Kanunu’nun 4/D maddesine bağlı olarak “sürekli işçi” kadrosunda istihdam edilecek. Bu nedenle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/a maddesi uyarınca “işçi” statüsünde emekli olacak. Ahmet KIVANÇ-Tahsin Akça/Habertürk