Taş ustalarının zorlu mücadelesi

Bitlis'in Ahlat ilçesinde taş ustaları kızgın güneşin altında hem orucunu tutuyor hem de gün boyu balyozlarla büyük kaya kütlelerini parçalayarak ekmek mücadelesi veriyor.

Bitlis'in Ahlat ilçesindeki taş ustaları, yörenin vazgeçilmez yapı malzemesi olarak bilinen volkanik Ahlat taşını Ramazan ayında oruçlu olmalarına rağmen bin bir zorlukla çıkarmaya devam ediyor. Taşçılar, ilçeye 15 kilometre uzaklıkta bulunan Nemrut Dağı eteklerinde gün boyu büyük kaya kütlelerini ilkel yöntemlerle kırarak yapı malzemesi hazırlıyor. Taşçılar 5 kilo ağırlığındaki balyozlarla gün boyu taş çıkarıp ekmek parası kazanmanın mücadelesini veriyor. Aşırı sıcaklara rağmen ekmek mücadelesinden vazgeçmeyen taşçılar, ibadetlerini de yapmaktan kaçınmıyor.

Yorgunluklarını alın terleri ile attıklarını anlatan taşçıların, tek dinlenecekleri yer ise büyük kaya kütlelerinin gölgesi oluyor. Bazen yüzlerini yıkadıkları soğuk su ile serinleyen taşçılar bazen de kaya kütlelerinin gölgesinde oturup dinlenmeyi tercih ediyor.

Tek geçim kaynaklarının ilkel yöntemlerle taş çıkartmak olduğunu anlatan Celal Gürgüs(56) isimli taşçı, normal şartlarda zor olan bu işin Ramazan ayında daha da zor olduğunu belirtti. Gürgüs, "Gün boyu aşırı sıcaklara rağmen balyozlarla, manilalarla, büyük mıhlarla toprak altından taş kütleleri çıkarıyoruz. Aşırı su kaybımız oluyor. Gücümüz kalmıyor. Güne erken başlayıp erken işi bitiriyoruz. Akşam eve gidince hemen duş alıp dinleniyoruz. İftar saati gelince yorgunluktan yemek yiyemiyoruz. İçebildiğimiz kadar su içip uyuyoruz. Birkaç saat sonra uyanıp ondan sonra yemek yiyebiliyoruz. Başka bir işimiz yok. Çoluk çocuğumuzun tek rızkı bu taşlar. Ekmeğini taştan çıkaranlar derler ya, işte gerçek emeğini taştan çıkaranlar bizleriz" dedi.

Diğer taşçılar ise Ramazan'da gün boyu çalışmanın zorluklarını anlatarak, para kazanamadıklarını, ama aç kalmadıklarını da sözlerine ekleyerek ekmek mücadelelerine devam edeceklerini söyledi.

AHLAT TAŞI

Nemrut Dağı eteklerinden çıkarılan ve Ahlat taşı olarak bilinen volkanik taş, ilçede asırlardır yapı malzemesi olarak kullanılır. Önce demir ve kalın çivilerle kaya kütlesinde uygun damarlar tespit eden ustalar, daha sonra buralara kalın mıhlar çakıyorlar. Uzun demirleri çiviyle iz açılan alana yerleştiren ustalar, kaya kütlesinin yerinden oynamasını sağlıyor. Daha sonra kaya kütlesini parçalara ayırarak yapı için ham hale getiriliyor. Bundan sonraki işlemler ise ayrı bir iş, ayrı bir taş işçiliği
gerektiriyor. Taş ustaları çıkardıkları malzemeleri kullanılacak yapı için uygun hale getiriyorlar. Ahlat taşının kırmızı, siyah, kül, gri, açık sarı ve beyaz renk seçenekleri de bulunuyor. Ahlat taşı bina, camii, minare ve çeşme yapımında kullanılıyor. Ayrıca ilçede çok bulunan 11 ve 12'nci yüzyıldan kalan tarihi eserlerin restorasyonunda da Ahlat taşı kullanılıyor.