Tarihin en ünlü astrolog ve müneccimleri

BELKIS KÜBRA AVŞAR
Müneccim yani astrologlar sanıldığı gibi fal bakmak suretiyle geleceği gören kişiler anlamına gelmez. Müneccimlik en temel esastan; yıldızların ve gök cisimlerinin hareketlerini gözlemleyen, buna dair alemetler konusunda yorum yapan,resmi takvimi hazırlayan kişilerdi.

Eski müneccimler aynı zamanda matemetikçi, doktor ve coğrafyacı gibi ünvanlar taşırdı. Aydınlanma çağının başlamasıyla birlikte, bilimci terimi ile astrolog terimi tamamen birbirinden ayrıldı. Bizim şimdiki manasıyla bildiğimiz falcılar olarak adlandırıldılar.

Rasathaneler ve müneccimler; Tarihteki çeşitli hükümdarlar hükmettikleri ülkelerde rasathane kurdurarak başlarına ilmi seviyeleri yüksek müneccimler getirirdi. Bunu yapmalarındaki amaç gelceği merak etmeleri değil, gök cisimlerini takip ettirerek bazı ilmi sonuçlar elde etmekti. Bu rasathanelerin başında müneccimbaşı diye adlandırılan ilmi seviyesi yüksek kişiler olurdu. Bu kişilerin 4 önemli mertebesi olması şarttı.

Birincisi; takvim hesabını yapmak ve usturlap aletini kullanmasını bilmesi, ikincisi; yıldızların ve burçların tabiatını bilmek, üçüncüsü; yıldızların hareketlerini hesap etmeyi ve takvim yapmayı bilmek, dördüncüsü ise;yıldızların hareketlerine dair matematiksel ve tekniksel hesapları delilleriyle birlikte doğru olarak bilmek. Bu dört mertebeye sahip olan kişi müneccimlik yapabilirdi.

Müneccimlerin en önemli görevlerinden biri de takvim çıkarmaktı. Rumi senenin başı olan 21 martta çıkarılan butakvikm iki bölümden oluşurdu birincisi;rakam takvimi denilen takvimin ay ve günlerini gösteren takvimdi. Diğeri ise ahkam takvimiydi.

Bu takvimde tahmini olarak sene içinde olabilecek olayları müneccimbaşının tahmin ederek hazırladığı takvimdi.

Takvim hazırlanır hazırlanmaz öncelikle hükümdara daha sonra vezir ve devlet erkanının önde gelen isimlerine sunulurdu. Tarihteki bir çok müneccim astronomi anlamında geleceğe ışık tutmuş bıraktıkları eserlerden bir çok öğrenci istifade etmiştir.

TARİHTEKİ MÜNECCİMLER;

ULUĞ BEY; Timurlenk’in torununun oğlu olan Uluğ Bey bir Türk bilginidir. Sultan olmasının yanı sıra, astronom, matematikçi ve bir müneccimdi. 1428 de bir rasathane inşaa etti. İlime ve özellikle astronomiye büyük önem verdi. Rasathanesinde bir çok öğenci yetişti. En büyük kehaneti; oğlu tarafından öldürüleceğini söylemsiydi. Nitekim de öyle oldu Oğlu Abdullatif babasını öldürdü.

ABRAHAM ZATUCO; İlk demir usturlabı yapan kişidir. Kabalayla yakından ilgilenmiş ve mesihin geliş tarihi konusunda çalışmalar yapmıştır.Döneminin en ünlü gökbilimci ve matematikçilerindendi. “Büyük derleme” eseri denizciler için rehber bir kitap olmuş söylentilere göre Kristof Kolomb onun kitabı sayesinde Jameikayı bulmuştu.

TYCHO BRAHE: Danimarkalı astronom ve kimyacıydı. Yıldızlara ve gökyüzündeki cisimlere çocuk yaştan itibaren ilgi duydu. Ancak amcası onu hukuk okuması konusunda yönlendirmesiyle hukuk eğitimi aldı. Brahe, hukuk eğitimi alırken geceleri de yıldızları gözlemliyordu. Eski tablolara göre Starün ve Jüpiterin kavuşumlarının hesaplanmasında yanlışlık yapıldığını farketti bu Brahe’nin ilk kayıtlı gözlemi oldu. Tycho'nun yıldızı" olarak anılacak Cassiopeia takım yıldızında parlak bir yıldızı keşfetti. Danimarka kralı kendisine tam donanımlı gözlem evi kurması için büyük bir fon verdi.

Yardımcısı Kepler ile birlikte Rodolph’un Çizelgeleri adlı çalışmasını tamamladı. Bu çizelge önemli astronomik olaylar ve yıldız haritalarına yer verdi. Bu eser çağının en önemli gezegen ve yıldız katologu olmuştur. Brahe 55 yaşında bir rivayete göre civa zehirlenmesi sonucu hayatını kaybetmiştir.

JOHANNES KEPLER: Tycho Brahe’nin yardımcısıydı. Brahenin ölümünden sonra Danimarka kralının kurdurduğu gözlem evinin başına geçirildi. Üçüncü yasa olarak anılan teoriyi keşfetti. 1. yasası: Bütün gezegenler, odaklarından birinde Güneş'in bulunduğu elips biçimli yörüngeler üzerinde hareket eder. 2. yasası: Bir gezegeni Güneş'e bağlayan doğru parçası eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarar. 3. yasası: Gezengenlerin dolanım sürelerinin karesi ile Güneş'e olan uzaklıklarının küpünün oranı tüm gezegenler için aynıdır.

Kepler; yıldız falına bakarakda para kazanır, bazı yıldız haritalarını da siyasal karışıklığa sebeb olmaması için değiştirdiği iddiasıda bulunmaktadır.

NOSTRA DAMUS: Asıl adı Michel de Notredame ‘dir. .Nostradamus terimi Latince’de “bizim hanımımız” anlamına gelmekten ziyade “biz bizim olan şeyleri veriyoruz (damus)” ya da “biz derde deva olan şifa ilacını veriyoruz” anlamına gelir. İlk eğitimi tıp bilimi ve ilaçlar üzerine olmuştur. Daha sonra astronomiye merak salmış, bazı kehanetler içeren almanak yayınlamıştır.

Nostra Damus’un bir tabureye oturup, su dolu bakır bir kabın içinde geleceği gördüğü iddia edilmiş ve gelecekteki kehanetlere ışık tutması için bunları kayıt altına aldığı iddia edilmiştir.Bu kayıtlar kitap haline getirilerek günümüze kadar ulaşmış bir çok baskısı yapılmıştır.

JONH DEE: Felsefe ve okültizim ile ilgili çalışmalar yaptı. Euclid’in eserlerini ilk ingilizceye çeviren kişiydi 1. Elizabeth’in sağ koluydu.

Dee ruhlarla konuştuğunu iddia ederek bir sistem kurmuştu. Edward Kelly isimli bir medyumun yardımıyla melek ve bazı ruhlarla konuşuyordu onların konuşma aracı ise, kristal bir küre ve siyah camdan içbükey bir aynaydı. Enok adı verilen bilinmeyen bir dil aracılığıyla meleklerle konuşan Dee meleklerden yararlı bir bilgi alamamış, fakat melekler Kelly aracılığıyla Dee ‘ye bir takım emirler vermişlerdir. Bu yöntem bazı ruhsal görülü kişiler tarafından kullanılmışsada Dee’ninki kadar etkili olmamıştır.

YELÜ CUCAY: Cengiz Han’ın danışmanıydı. Eczacı ve bitki bilimciydi.Moğol kabile geleneği ve Çin bilimini bir araya getirip, yıldızlara bakıp kehanette bulunurdu.

ÖMER HAYYAM: Nişaburlu olan Hayyam iyi bir matemetikçi ve Binom açılımını ilk kullanan bilimcidir. Hayyam, aynı zamanda dünya bilim tarihi için de önemli bir yerdedir. Dünyanın ilk rasathanesini kurmuştur. Günümüzde kullanılan Miladi ve Hicri Takvimlerden çok daha hassas olan Celali Takvimi'ni hazırlamıştır. Okullarda Pascal Üçgeni olarak öğretilen matematik kavramı aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuştur. Matematik, astronomi konularında dünyanın önde gelen bilim adamlarındandır. Birçok bilimsel çalışması olduğu bilinmektedir.Ömer Hayyam aynı zamanda yıldıznağme olarak bilinenn ilimlede ilgilenmiş bir dönem müneccimlik yapmıştır.