Tarihî yarımadanın silüeti tarih oluyor

İstanbul hiçbir şeyden çekmedi inşaatlardan çektiği kadar. Park Otel, Gökkafes, Haliç'teki metro köprüsü derken şimdi de Zeytinburnu'na yapılan üç gökdelen şehrin tarihî silüetini tehdit ediyor.

Gözler önünde kaybolan İstanbul'un bu durumuna ise İBB İmar Komisyonu Başkanı Sefer Kocabaş, "Yapabileceğimiz bir şey yok." demekle yetiniyor.

Zeytinburnu sahilinde inşaatı devam eden binalar, Anadolu yakasından bakıldığında, Ayasofya Müzesi ve Sultanahmet Camii'nin fotoğraf karesine giriyor. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun, "Silüet bozuldu. İnşaat durmalı." demesine rağmen binalar yükselmeye devam ediyor. Mimarlar ve sanat tarihçileri, yüzlerce yılda oluşmuş bu silüetle birlikte İstanbul'un yok edildiğini dile getiriyor.

Levent'ten yükselen gökdelenler, Nişantaşı'na yapılan iş merkezleri İstanbul'un silüetini değiştirmeye başladı. Yazarlara ilham veren, filmlere konu olan silüet tarihî yarımadaya sıkıştı kaldı. Ancak yeni yapılan ve dokuya uygunluğu konusunda hassas davranılmayan gökdelenler tarihî yarımadanın da silüetini tehdit ediyor. Zeytinburnu'nda bir yıldır sessiz sedasız uzayan üç bina, silüeti bozuyor. Geçtiğimiz yıl inşaatına başlanan gökdelenler, Anadolu yakasından bakınca Ayasofya Müzesi ve Sultanahmet Camii'nin arkasından görülüyor.

BAKANLIK DURDURUN DEDİ

Tarihî silüetini bozan binayı geçtiğimiz ay başında Anadolu yakasında oturan bir aile fark etti. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'ne şikâyette bulunan aile, durumun araştırılmasını istedi.

Zaman'ın haberine göre İnşaatı inceleyen İstanbul IV Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, söz konusu alanın 'Sur tecrit bandı' sınırları dışında olduğuna karar verdi. Bölgenin UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan İstanbul'un tarihî alanları ile tampon bölgesini kapsayan tarihî yarımada yönetim planına ait yönetim alanı sınırları dâhilinde yer aldığını Ankara'ya bildirdi

Müdürlük arşivinde yapılan incelemede inşaata ilişkin işlem dosyası, tescil kaydı, Koruma Bölge Kurulu tarafından alınan bir karar bulunamadı. Koruma Kurulu Müdürlüğü ile yapılan görüşmelerde ise inşaatın İstanbul'un Marmara silüeti kapsamında olduğu ve 'yarımadanın silüetini olumsuz yönde etkilediği' tespit edildi. Kültür Bakanlığı, durumu hemen yetkili belediyelere bildirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Zeytinburnu Belediyesi'nin çalışmaları inceleyip değerlendirmesini, silüete zarar veren yapının durdurulmasını istedi. Uyarının üzerinden yaklaşık bir ay geçti ama inşaat devam ediyor.

YENİ PLANDA YAPTIRIM YOK

İBB Şehir Planlama Müdürlüğü'nün hazırlayıp geçtiğimiz yıl imar komisyonuna sunduğu plan, üç hafta önce onaylandı. Kurul, önümüzdeki günlerde tekrar bir araya gelip son kontrolleri yapacak, plan hayata geçirilecek.

Yeni plana göre en sıkıntısız bölge Sultanahmet ve çevresi görülüyor, yükseklik açısından herhangi bir sorun yok. Tarihî yarımadadaki eski binalar restore edilecek, Süleymaniye bölgesinin tamamı araç trafiğine kapatılacak. Trafik yükü yeni yapılacak Yenikapı-Taksim arasındaki metroya aktarılacak. Planda silüeti bozan yapılar için de çeşitli maddeler var.

Örneğin Üsküdar'dan Avcılar'a kadar hattın üzerinde yeni bir yükseklik çalışması yapılıyor. Ancak inşaatı devam eden veya biten yapılar için herhangi bir yaptırım yok. Bu arada planın uygulanabilirliğini artırmak için İstanbul Sit Alanı Başkanlığı'nın hazırladığı yönetim planı onaydan geçmek üzere. Haziran ayında UNESCO'ya giden proje 1 Ekim'de onaya sunulacak. Son adımda sorun çıkmazsa tarihî yarımada, UNESCO'nun kriterlerine göre denetlenecek.

YIKMAK MÜMKÜN OLMUYOR

İhsan Yılmaz (İBB Şehir Planlama Müdür Yardımcısı): Daha önce Harita Müdürlüğü iki çalışma yaptı. İlki 1990'lı, ikincisi 2000'li yıllarda. Pek başarılı olmadı. Tespit çalışmasıyla ilgili bir şeydi. Eski kuralların uygulanması çok zor. Zamanında mevcut planlardan daha yüksek binalar yapılmış. Balyozu alıp bunları yıkmak mümkün olmuyor. Bu da kamulaştırmaya girer. Kat kamulaştırma henüz literatürümüze girmedi. Planların uygulanması için zamana ihtiyaç var. Silüetin oluşması nasıl binlerce yılı aldıysa korunması da vakit alır. Yeni planla diğer belediyelerle daha organize çalışabiliriz. Hangi inşaatın silüeti tehdit edip etmeyeceğini kestiremiyoruz. Koruma planını yapan da belediye, yeni yapılara izin veren de belediye. Zeytinburnu'nda yapılan bina, bizim alanımızın dışında. 'Orası ne olacak?' sorusunun cevabı bizde yok.