Suudi Arabistan ile İran'a ne oldu Sünni-Şii savaşı mı?

SUUDİ Arabistan'ın hafta sonu Şii lider Nimr el-Nimr’i idam etmesi sonrası yükselen tansiyon düşmek bilmiyor.

Şii lider Nimr el-Nimr’in idamı sonrası Suudi Arabistan'ı hedef alan İran yönetimi ise Arap ülkelerinin diplomatik blokajıyla karşı karşıya kaldı.

Suudi Arabistan'ın İran'la diplomatik ilişkileri kestiğini açıklamasının ardından önce Baheyn İran'la ilişkileri askıya aldı ardından da Birleşik Arap Emirlikleri-BAE.

48 SAAT İÇİNDE...

Bahreyn’in resmi haber ajansı BNA, ülkenin İran ile diplomatik ilişkileri kestiğini duyurdu  BNA, “Bahreyn, İran İslam Cumhuriyeti’yle ilişkileri kesme kararı aldı. Ülkedeki tüm İranlı diplomatların da 48 saat içinde ülkeden ayrılmalarını istiyoruz” ifadesini kullandı. Ajans, Tahran’daki büyükelçiliğin kapatılarak bütün Bahreynli diplomatların da geri çekileceğini açıkladı.

Açıklamada İran, Bahreyn’in de aralarında olduğu Arap ülkelerinin içişlerine müdahale etmekle suçlanıyor. Tahran ve Meşhed’deki Suudi Arabistan diplomatik temsilciliklerine yapılan saldırıların uluslararası anlaşmaları ihlâl ettiği belirtiliyor.

SUDAN BÜYÜKELÇİSİNİ GERİ ÇAĞIRDI

Suudi Arabistan resmi haber ajansı SPA'nın haberine göre Sudan, İran'ın Hartum Büyükelçisi ile diplomatik temsilcilerini sınır dışı etme ve ülkesinin Tahran Büyükelçisini geri çağırma kararı aldı.

BAE İRAN'LA İLİŞKİLERİN SEVİYESİNİ DÜŞÜRDÜ

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de İran ile diplomatik ilişkilerin seviyesini düşürdü. Resmi haber ajansı WAM, “BAE, İran İslam Cumhuriyeti’yle diplomatik ilişkileri maslahatgüzar seviyesine düşürme kararı aldı. Ülkedeki İranlı diplomatların sayısı da düşürülecek” ifadesini kullandı.

SUUDİ ARABİSTAN-İRAN KRİZİ NASIL ÇIKTI?

Suudi Arabistan yönetimi, aralarında Suudi vatandaşı Şii din adamı Ayetullah Nemr'in de olduğu 47 kişiyi 2 Ocak’ta idam etmişti.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Suudi Arabistan’ın politikalarından dolayı ‘büyük bedel’ ödeyeceğini söylemişti.

Pazar günü de Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil Cübeyr, Tahran ve Meşhed'deki büyükelçilik ve konsolosluk binalarına saldırılar sonrası İran ile tüm diplomatik ilişkileri kestiklerini açıklamıştı.

MEZHEP SAVAŞI MI ÇIKIYOR?

Suudi Arabistan ile İran arasında artan gerilim Sünni-Şii savaşı mı çıkıyor sorusunu akıllara getirdi. Uzmanlara göre, gerilim daha da tırmanacak ancak mezhep savaşı çıkmayacak.

İran ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin bundan sonra nasıl seyredeceğini, bölgeyi nasıl etkileyeceğini uzmanlar yorumladı. 

SÜNNİ-Şİİ AYRIMI DERİNLEŞECEK

EMEKLİ BÜYÜKELÇI ULUÇ ÖZÜLKER: Suudi Arabistan’da idam edilen 47 kişiden 43’ü Sünni, 4’ü Şii’ydi. Şii din adamı Nimr, uzun süredir Suudi Arabistan’ın baskı rejimiyle mücadele eden bir insandı. Esad’a da karşı olan biri. Krallık için ciddi bir tehditti, çünkü sözü dinlenen bir kişiydi. Bu idam bölgedeki Şii unsurlar için tansiyonun artmasına sebep olacak. Körfez Bölgesi’nde İran ve Suudi Arabistan arasındaki bilek güreşini daha ileri bir noktaya taşıyacak. Bölgede Şii-Sünni ayrımı ve çekişmesi derinleşecek. Restleşme ciddi bir boyutta, ama yeni bir mezhep savaşı ya da karşı karşıya gelme olmaz. Şiilerin bölgedeki hamisi İran ve Sünnilerin hamisi ve teröre karşı İslam koalisyonu kuran Suudi Arabistan Bahreyn’de, Yemen’de, Suriye’de karşı karşıyalar. Bölgede artık etnik bölünmenin yanı sıra mezhebi bölünmelerin de keskinleşeceği bir dönem yaşanacak.

"BÖLGEDE CAN YAKMA POLİTİKASI GÜDÜLEBİLİR"

STRATEJIK DÜŞÜNCELER ENS. DIŞ POL. KOOR. DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİN: Bölgede mezhep ve dini savaş görünümlü ulusal çıkar mücadeleleri yürütülüyor. Bölgenin dinamikleri de ulusal çıkar savaşlarında kullanılması için fırsat veriyor. İki ülke arasında Suriye temelli bu kutuplaşma net bir şekilde ortaya çıkmıştı. Nimr’in idam edilmesi, mezhepsel gerilime benzin dökmek anlamına geliyor. Önümüzdeki süreçte bu gerilim daha da artacak. Akdeniz’den İran ve Basra Körfezi’ne kadar olan hatta Şii-Sünni gerilimi daha da yükselecek. İran, bu idamı kullanarak Suudi Arabistan üzerine baskı politikası uygulayacak. Ama bir mezhep çatışması ya da iki ülkenin karşı karşıya gelmesi gibi bir duruma gitmez. Bölge ülkeleri üzerinden can yakma politikaları güdülebilir.