Sürücü kemer sıktı

Artan ham petrol fiyatlarının yanı sıra yüksek vergi oranları nedeniyle dünyanın en pahalı benzinini tüketen ülkelerden biri olan Türkiye'de yılın ilk 5 ayında benzin satışları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 10 düştü.

Buna karşılık Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21,4 artışla 386 bin 933 taşıtın trafiğe kaydı yapıldı.

Uluslararası piyasalarda yılın başında 100 dolar seviyelerinde olan ham petrolün varil fiyatı Temmuz'da 140 dolara kadar ulaştı. Petrolde yüksek oranda ithalatçı olan Türkiye'de akaryakıt fiyatları da artan ham petrol fiyatları paralelinde artmaya devam ediyor.

Yılın başında litresi 3,10 YTL seviyelerinde olan 95 oktan kurşunsuz benzinin litre fiyatı 3,61 YTL düzeyine kadar yüksekli. Yılbaşından bu yana benzinlerde 10 defa zam yapıldı, 4 kez de indirim gördü.

AA muhabirinin Petrol Sanayi Derneği (PETDER) verilerinden yaptığı derlemeye göre, artan akaryakıt fiyatları özellikle benzin satışlarını olumsuz etkiledi. Bu yılın Ocak-Mayıs döneminde 1 milyon 139 bin 308 metreküp benzin (95 oktan kurşunsuz, 97 oktan ve üzeri kurşunsuz, katkılı kurşunsuz benzinler), 5 milyon 995 bin 325 metreküp motorin satıldı.

2007 yılının ilk beş ayında 1 milyon 263 bin 281 metreküp benzin, 5 milyon 833 bin 529 metreküp de motorin satılmıştı. İki yılın ilk 5 ayları karşılaştırıldığında bu yıl bir önceki yılın aynı dönemine göre benzin satışlarının yüzde 9,8 azaldığı, motorin satışlarının ise yüzde 2,8 arttığı görüldü.

ÜRÜN BAZINDA SATIŞLAR

Akaryakıt satışları ürün bazında incelendiği zaman Ocak-Mayıs döneminde 95 oktan kurşunsuz benzin satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,75, 97 ve üzeri oktan kurşunsuz benzin satışları yüzde 14,05, katkılı kurşunsuz benzin satışları yüzde 47,69 oranında azaldı.

Aynı dönemde düşük kükürtlü motorin satışları yüzde 35,09 arttı, normal motorin satışları ise yüzde 3,48 düştü. Gazyağı satışları yüzde 15,69, kalorifer yakıtı satışları yüzde 0,07 oranlarında azalırken, 6 numaralı fuel oil satışları da yüzde 33,69 arttı.

Bu yılın Ocak-Mayıs döneminde 962 bin 540 metreküp 95 oktan kurşunsuz benzin, 128 bin 250 metreküp 97 ve üzeri oktan kurşunsuz benzin, 48 bin 519 metreküp katkılı kurşunsuz benzin, 1 milyon 278 bin 2 metreküp düşük kükürtlü motorin, 4 milyon 717 bin 323 metreküp motorin, 6 bin 659 metreküp gazyağı olmak üzere toplam 7 milyon 141 bin 292 metreküp beyaz ürün (jet yakıtı, gazyağı, motorin), 202 bin 534 bin ton kalorifer yakıtı, 936 bin 856 ton 6 numaralı fuel oil ve toplam 1 milyon 139 bin 390 ton siyah ürün (kalorifer yakıtı, 5 ve 6 numaralı fuel oil) satıldı. Yılın ilk 5 ayında 1 milyon 320 bin ton da oto LPG satışı yapıldı.

TRAFİĞE KAYDI YAPILAN ARAÇ SAYISI ARTIYOR

Artan benzin fiyatları ve benzin satışlarını azaltsa da Türk halkı taşıt almaya devam ediyor. TÜİK verilerine göre, bu yılın Ocak-Mayıs döneminde 386 bin 933 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı.

Mayıs sonu itibariyle Türkiye'de trafiğe kayıtlı toplam 13 milyon 380 bin 163 adet taşıtın yüzde 49'unu otomobil, yüzde 15,5'ini motosiklet, yüzde 14,8'ini kamyonet, yüzde 10'ını traktör, yüzde 5,5'ini kamyon, yüzde 2,8'ini minibüs, yüzde 1,5'ini otobüs, yüzde 0,3'ünü ise özel amaçlı taşıtlar oluşturdu.

AKARYAKIT FİYATLARININ YÜZDE 70'İ VERGİ

Bu arada Türkiye'de akaryakıt fiyatlarının yaklaşık yüzde 70'ini Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ile Katma Değer Vergisi oluşturuyor. Ürün fiyatları; vergilere, nakliye, ana dağıtım şirketi ve bayi karları ile EPDK'nın payının eklenmesi ile elde ediliyor. Fiyatlar 1 Ocak 2005 itibariyle tamamen serbest piyasada ulusal ve uluslararası petrol fiyatlarındaki hareketlenmelere göre belirleniyor.

Akaryakıttaki yüksek vergileri eleştiren sektör temsilcileri, ''kaçak akaryakıtçılar bu fırsatları değerlendiriyorlar. Sektörde istikrar için, akaryakıt fiyatları makul seviyeye çekilmeli'' diye konuştular.

Bugün itibariyle 95 oktan kurşunsuz benzinin litresi ortalama olarak (fiyatlar şehir ve bayiye göre ufak değişiklikler gösteriyor) 3,53 YTL'den, katkılı 95 oktan kurşunsuz benzin 3,43 YTL'den, 5 ve 6 numaralı fuel oil 1,61 YTL'den, kırsal motorin 3,22 YTL'den, normal motorin 3,34 YTL'den satılıyor.