'Suriye savaşı Arap Alevileri vurdu'

Suriye’de savaşın en yoğun yaşandığı kentlerden biri Halep.

Ülkenin ticaret başkentinin kontrolü için silahlı muhalifler ve hükümete bağlı birlikler arasındaki çatışmalar dinmiyor.

Kısa bir süre önce Halep’i ziyaret eden Guardian gazetesi muhabiri Ghaith Abdül Ahad, BBC Dünya Servisi’nin radyo programı Newshour'ın sorularını yanıtladı.

Iraklı gazeteci, Halep’in kontrolünün Suriye hükümetinde olmadığını, kentin bölündüğünü söylüyor.

Fakat bu bölünme, yalnızca hükümete bağlı birlikler ve silahlı muhalifler arasında yaşanmıyor.

Silahlı muhalif gruplar da kendi aralarında ayrışmış durumda.

Iraklı gazeteci, “Kenti yollar ve çatışmaların yürütüldüğü cepheler ayırmıyor. Kent çevresini hilal gibi saran silahlı muhalif gruplar da bölünmüş. Kentin belirli bölgelerini veya mahallelerini kontrol altında tutan farklı farklı gruplar var” diyor.

Gazeteciye göre muhaliflerin Halep’te yürüttüğü mücadele, ‘durgun’ bir mücadele.

Ekmek ve yakıt kuyrukları

Silahlı muhaliflerin son iki ayda birçok cephede yenilgiye uğradığını belirten Abdül Ahad, daha sonra başka cephelere yönelip bazı mahallelerin kontrolünü ele geçirmek isteseler de başarılı olamadıklarını söylüyor.

Cephelerde yaşanan kayıpların mücadelenin de seyrini değiştirdiğini ifade eden Abdül Ahad, “Halep’te mücadele daha çok kesin nişancılara indirgendi. Muhalifler evlerinde oturup sağa sola ateş açıyor” diyor.

Halep’i ziyaret eden gazeteci, ekmek ve yakıt için oluşan uzun kuyruklara da şahit olmuş.

‘Kentte imkanların çok kısıtlı’ olduğunu belirtip, Halep’teki hayat için “Siviller alacakaranlık bölgesinde yaşıyor gibi” yorumunu yapıyor ve ekliyor:

“Çatışma olmayan bölgelerde halk sebze meyve, ızgara et satıyor. Bir yanda öyle bir hayat doğdu. Ama birkaç yüz metre ötede ise Beyrut’a, Mogadişu’ya, Bağdat’a benzeyen savaş cepheleri olduğunu görüyorsunuz.”

Gazeteci Ghaith Abdül Ahad da düşen bombaların birine tanıklık etmiş.

“Bir mahallede yürüyordum, hayatın normal seyrettiği sıradan bir yerdi. Bir anda büyük bir patlama sesi duydum ve hastanenin bombalandığını gördüm. Hayatın normal seyrettiği o mahalle bir anda felaket bölgesine dönüştü.”

Tarihi doku savaşın gölgesinde

Suriye’deki tarihi doku da savaşın gölgesinde.

Tarihi zenginliklerin top, tüfek tehdidi altında olduğu ülkede Halep Kalesi, hala hükümetin kontrolündeymiş.

Guardian yazarı, Halep Kalesi’nin savaş boyunca ‘gerçek bir kale gibi kullanıldığını’ söylüyor.

Halep’in meşhur zengin pazarları ise yerle bir olmuş.

“Ama buralar eski bölgeler. Halkın yaşadığı daha yeni ve fakir bölgelerde ise hayatın devam ettiğini görüyorsunuz” diyor Ghaith Abdül Ahad.

Türkiye’deki kamplardan ayrılanların da cepheye katıldığını söylüyor.

Peki, savaşın seyri ne yönde?

Guardian muhabiri Ghaith Abdül Ahad’a göre ‘devrim daha güçlü’.

“Rejimin sona yaklaştığını görebiliyorsunuz” diyor Abdül Ahad ve ekliyor:

“Esad ülke çapında bir bir askeri üslerini kaybediyor. Muhalifler de Şam’a yaklaşıyor. Ama muhalifler Halep’in yarısında yaşandığı gibi, bazı bölgeleri kontrol altına almakta zorlanıyor ve parçalanmalar başlıyor. ”

“Yaklaşık 40-50 üyeden oluşan silahlı bir muhalif grup diğer bir grupla nasıl işbirliği yapabilir ki?”

'Aleviler kırsaldan bile geçemeyecek'

Guardian muhabiri, Halep’te muhaliflerin toplantılarına katılmış.

Halep’te bir kontrol mekanizması oluşturulması için toplanan muhaliflerin ‘üç aydır uğraştıklarını ama başarısız olduklarını’ söylüyor Abdül Ahad.

Silahlı muhaliflerin kurduğu üst düzey askeri konsey de Guardian yazarına göre sahada ‘etkisiz’ oldu.

Peki, kendi aralarında ayrışan muhalifler Esad’ın devrilmesi durumunda ülke idaresinde başarılı olabilecek mi?

Ghaith Abdül Ahad’a göre bu zor ve asıl sorun da bu:

“Beşar Esad’ın gidip gitmeyeceği değil, muhaliflerin kendi aralarında ayrışması asıl mesele. Yalnızca 10 üyesi olan silahlı muhalif gruplar da var, yüzlerce üyesi olan da. Bunlar nasıl bir araya gelip ortak bir yapı, askeri birlik veya Suriye’nin idari işlerini yürütebilecek sivil bir konsey kurabilir ki?”

Halep’ten izlenimlerini paylaşan Guardian muhabiri Suriye’deki savaşın, Alevi toplulukları vurduğunu söylüyor.

“Alevilerin durumu çok kötü. Suriye’nin kırsalından bile geçemeyecek hale gelecekler.”

Abdül Ahad’a göre, Halep ve İdlib gibi savaşın yoğun yaşandığı bölgelere Alevilerin tekrar uğrayabilmesi “yıllar alacak.”