Suriye için felaket senaryosu

Oktay Sağlam
İNTERNETHABER- Tarafların bilek güreşine girdiği Suriye için Cenevre görüşmeleri, büyük felaket öncesi son bir şans olarak görülüyor.

İkinci Cenevre konferansının Kuzey İrlanda’da 17-18 Haziran’da yapılacak G-8 zirvesi öncesi yapılması planlanıyor. Ancak yaşanan gelişmeler pek de ümit verici değil.

"YENİ BİR SOĞUK SAVAŞ"

15 Mart 2011'de Dera'da başlayan gösterilerin bu noktaya geleceğini kimse tahmin edemezdi. Maalesef korkulan olmak üzere. Mezhep savaşları ve yabancı ülkelerin çıkarları Arap baharının önüne geçmiş durumda.

Ortadoğu'da "mini soğuk" savaş yaşanıyor adeta. "Özgürlük", "adalet talebi", "ifade özgürlüğü", "onurlu yaşam" talepleri, ülkelenin menfaatleri ve hesaplarının gerisinde kaldı ne yazık ki..

Sahnede görünen tarafların arkasında kimler yok ki. Beşar Esad'ı Kaddafi ve Mübarek'in kaderiyle bir tutanlar İran ve onun uzantısı Bağdat yönetimini hesap edemedi. İran artık açıktan komşu ülkeleri tehdit edebiliyor, yön veriyor. Kendi varlığını Esad'ın iktidarda kalmasıyla bir tutan Tahran, herşeyi göze almış durumda.

İRAN TÜM GÜCÜYLE ASILIYOR

Şii hacılar Suriye'de cirit atıyor, yine Hizbullah askerleriyle ÖSO'ya karşı "topyekün bir mücadele" başlattı. Irak'ta 6-7 bin Şii savaşçının Esad'ı desteklemek üzere Suriye'ye gittiği iddia ediliyor. Bağdat'ın Şii mahallelerinde, Suriye'de ölen Şii savaşçıların boy boy posterleri görülüyor. Rusya sadece füze göndermekle kalmıyor, her hafta 10-12 ton silah gönderiyor.

BAAS REJİMİ

"İki aya Esad gider" diyenler derin hayal kırıklığı içinde. Ortadoğu'da kök salan "Baas düşüncesinin" ilk filizlendiği ülke olan Suriye'de mevcut düzenin dayandığı temeller sanılandan da güçlü çıktı. İsyana rağmen kendine sadık kuvvetli bir taban bulduğu çok açık. Muhaliflerin parçalı yapısı, radikallerden endişe eden Batı'nın gönülsüz desteği, şu günlerde savaşta Esad'ı bir adım öne çıkarıyor.

CENEVRE ÖNCESİ ZORLU ŞARTLAR

İşte bu ortamda yapılacak Cenevre görüşmeleri önem kazanıyor. Suriyeli muhalifler ve ona destek çıkan ülkelerin belirlediği şartlar görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanacağı ihtimalini kuvvetlendiriyor. Ürdün'de toplanan Suriye'nin dostlarına göre Esad müzakereye yanaşmazsa muhalefete destek artacak. Esad tüm icra yetkisini devredecek. Eli kana bulaşan rejim yetkilisi süreçte yer almayacak

RUSYA MUHALİFLERİ UYARDI

Mevcut ihtilaf da bugüne kadar bu yüzden yaşandı oysa. Suriye'deki çıkarlarına garanti almayan Rusya ve ne pahasına olursa olsun "Esad'ı korumaya yeminli" İran'la uzlaşmadan çözümün nasıl olacağına dair işaret gelmiyor ne yazık ki... Rusya Dışişleri Bakanlığı İstanbul'da toplanan muhaliflerin toplantısından çıkan sonuçların "cesaret kırıcı" olduğunu açıkladı. Muhalifleri şimdiden Cenevre görüşmelerini "sulandırmakla" suçlayan Rusya'ya göre muhalifler, "gerçekçi olmayan" talepler peşinde.

REYHANLI SALDIRISIYLA TÜRKİYE'YE SIÇRAYAN YANGIN

Cenevre'den çıkacak hüsran, hem Suriye'yi hem de komşu ülkeleri daha da gerecek. Irak son 5 yılın en şiddetli mezhep savaşını yaşıyor. Reyhanlı saldırısına katılanların tamamı Türkiye vatandaşı çıktı. Başbakan Erdoğan, "komşumuzda yaşananlara seyirci kalamayız" derken kendi ülkesinde böylesi bir tabloyu hiç aklından geçirmiyordu aslında.

ASKERİ ÇÖZÜM ARAYIŞI

Siyasi çözümün olmaması halinde tarafların askeri çözümde sonuç aramasının nasıl bir yıkıma yol açacağını tahmin etmek zor değil.  Rusya ve İran'a misilleme olarak Batı'nın muhaliflere silah yardımına başlayacağı kuvvetle muhtemel. Silahı güçlü olanın iktidar olduğu Ortadoğu'da Suriye meselesinin masada değil "sahada çözüleceği" görüşü öne çıkıyor.