Suriye: Çin, Batı'ya neden karşı çıkıyor?

2011 Ekim ayından bu yana Rusya ve Çin, BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye konusunda üçüncü kez “hayır” dedi.

Pakin'in "hayır" dediği BM karar tasarısı, Şam'a yönelik yaptırımların ağırlaştırılmasını öngörüyordu.

Çin’deki kimi yorumlara göre, bu son vetoyla Batılı ülkelerin Suriye'nin içişlerine müdahalesi engellenmiş oldu ancak bu, Güvenlik Konseyi üyelerinin arasındaki bölünmeyi de derinleştirdi.

Çin, Suriye konusunda, belki de coğrafi uzaklık nedeniyle Rusya kadar aktif görülmese de başından bu yana Rusya ile birlikte hareket ediyor.

Çin Devlet Konseyi üyesi Dai Bingguo, Suriye konusuyla ilgili olarak bugünlerde devam etmekte olan Çin-Afrika İşbirliği Forumu için Pekin'de bulunan BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon’a "BM'nin rolü dünya barışını muhafaza etmektir ve BM bu konuda daha çok gayret sarf etmelidir" dedi.

Çin için Suriye konusunda tek çözüm yolu Annan Planının uygulanması.

Yani Çin de, Rusya gibi, Suriye için sıkça Annan Planı'nın uygulanması gerektiğini açıklıyor.

"Batı Rusya'nın kırmızı çizgisini görmezden geliyor"

Rusya’nın özellikle dile getirdiği, içinde Suriye'ye yönelik tehdidin yer aldığı bir planın uygulanmasına kesinlikle karşı olduğu ve bunun Rusya’nın "kırmızı çizgi"si olduğuna yönelik açıklamasına vurgu yapan Çin basını, Batılı ülkelerin Rusya’nın bu açıklamasını görmezden gelmekte ısrar ettiğini belirtiyor.

Çin basınında ve diplomasisinde, Suriye konusunda Çin ve Rusya'nın karşısında olan ülkelerden bahsedilirken "Batılılar" ve "Batılı ülkeler" sözcükleri sıkça kullanılıyor.

Çinli diplomatik bir kaynak, BM Sözleşmesi’nin 7’nci maddesi, Suriye hükümetinin ağır silahları kent merkezlerinin dışına çekmemesi durumunda BM ülkelerinin silahlı güçlerine müdahil olma hakkı tanımasıyla ilgili olarak Batılı ülkelerin samimiyetsiz olduğunu söylüyor.

Çin'in resmî haber ajansı Şinhua, BM Güvenlik Konseyi'nin danışma odasının son birkaç gündür neredeyse diplomatik savaş alanına dönüştüğünü yazdı. Çinli kaynaklara göre, Batılı ülkeler ne yapıp edip bu 7'inci maddeyi hayata geçirmeye çalışıyor.

"Annan Planı desteklenmeli"

Çin açısından Suriye’deki sorunun çözüm yolu, Suriye'de görev yapan silahsız BM gözlemcilerinin desteklenmesinden ve Annan Planı'nın uygulanmasından geçiyor.

Çin'in BM temsilcisi, Birleşmiş Milletlerdeki onca bölünmeye rağmen halen sorunun müzakere yoluyla çözülebileceğini dile getirdiklerini ancak Çin'in bu önerisinin reddedildiğinden yakınıyor.

Çin Komünist Partisi’nin İngilizce yayın organı olan Global Times gazetesinde çıkan bir yorumda, Batılı ülkelerin Suriye krizinin patlak vermesinden bu yana Arap dünyasındaki Esad karşıtı güçlerin ve Suriye'deki muhalefet cephesinin olağandışı bir ittifakla krizi küçük ölçekli çatışmalardan büyük ölçekli çatışmalara çevirdiğini yazdı.

Gazete, Suriye'deki durumun Batının bir ülkede politik değişiklik yapma konusundaki gücünü gösterdiği yorumunu yaparken "Kendi çıkarları söz konusuysa, Suriye halkının barış içinde yaşayıp yaşamaması Batılıların gerçekten umurlarında bile değil" değerlendirmesini yaptı.

Şinhua da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Moskova'yı ziyareti sırasında BM ve Arap Birliği özel temsilcisi Kofi Annan'a söylediği şu sözlere dikkat çekti: "Batılıların hazırladığı planda 'şantaj unsurları' var”.

Çinli uzmanlar, Çin'in her şeye rağmen diplomasi savaşını sürdüreceğini çünkü Batılıların hazırladığı planın reddedilmesiyle, ne Suriye'deki BM gözlemcilerinin görevlerinin sona erdiğini ne de Annan planının sonunun geldiğini söylüyor.

Bir Çinli uzman, Batılı ülkeler kendi çıkarları için Suriye'de bir rejim değişikliği istedikleri sürece, diplomasi savaşının da süreceğini söyledikten sonra ekledi “Çin'in tutumu tutarlı ve nettir.”

"Suriye'nin geleceğine halk karar vermeli"

Çin'e göre, Suriye'nin geleceğine ancak Suriye halkı karar verir. Dışarıdan yaptırımlar bölgeyi daha da içinden çıkılmaz bir duruma sokar ve daha çok kan akar.

ABD, Suriye konusundaki tavrı nedeniyle Çin’e nasıl bir yanıt verecek? ABD, örneğin, Pekin’e karşı bir yaptırım kararı alırsa, kuşkusuz Çin'in Suriye konusundaki bakışı daha net anlaşılacak.