Suriye: Cenevre öncesi Putin'den ABD'ye 'diplomasi çağrısı'

Rusya ve ABD, Suriye'ye ilişkin meseleleri masaya yatırmak üzere bugün Cenevre'de bir araya geliyor.

Görüşme öncesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin New York Times gazetesi için kaleme aldığı yazıda Washington’a ‘güç kullanımı yerine diplomasinin tercih edilmesi’ çağrısı yaptı.

Putin’in imzasını taşıyan yazıda şu ifadeler yer aldı:

“Birçok ülkenin, önde gelen siyasi ve aralarında Papa’nın bulunduğu dini liderlerin karşı gelmesine rağmen ABD’nin Suriye’ye karşı olası bir saldırısı daha çok masumun kurban edilmesi, çatışmaların tırmanması ve Suriye sınırlarının dışına yayılmasıyla sonuçlanır.”

Putin yazısında, BM Güvenlik Konseyi’nin devreye girmesini “uluslararası ilişkilerin kaos sürüklenmesine engel olmak için kullanılabilecek yollardan biri” olarak ifade ediyor.

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi de, Rusya’nın Suriye’ye ‘kimyasal silahlarını uluslararası kontrole açması ve imha etmesine’ yönelik teklifini görüşmek üzere New York’ta bir araya geldi.

Ancak diplomatlar, asıl soru işaretlerinin bugün Cenevre’de Rusya ve ABD’nin ikili görüşmelerinde ele alınacağı görüşünde.

BM’de İngiltere, ABD ve Fransa bağlayıcı bir karara varılması konusunda ısrarcı olurken, Rusya bağlayıcı olmayan bir bildiriyi tercih ediyor.

'BM sembolik, asıl Cenevre önemli'

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de Suriye meselesini iki görüşmelerde ele almak üzere bugün Cenevre’de bir araya geliyor.

Suriye, Rusya’nın kimyasal silahları uluslararası denetime açma önerine sıcak yaklaştı. ABD de diplomasiye devam edilmesi ve askeri müdahalenin rafa kaldırılması kararı aldı.

Rusya, daha önce yaptığı açıklamada Suriye’ye ilişkin planını detaylarını ABD ile paylaştığını duyurmuştu.

BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinin toplantısı öncesi, Amerikan, Fransız ve İngiliz diplomatlar ayrı bir görüşme gerçekleştirdi.

Bir saatten kısa süren görüşme sonunda yetkililer açıklama yapmaktan kaçındı.

Fransa, Suriye’nin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda güç kullanımına onay veren BM sözleşmesinin 7’nci maddesinin yürürlüğe girmesini ön gören bir taslak metin üzerinde çalışıyordu.

Rusya ise, Suriye hükümetini kimyasal silah kullanmakla suçlayan her türlü karara karşı çıkmış ve Fransa’nın hazırlığını yaptığı taslağın da kabul edilemez olduğunu belirtmişti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, önerileri ikili görüşmelerde masaya yatırmak için Perşembe günü Cenevre’de bir araya geliyor.

BBC’ye konuşan bir diplomat, BM heyetlerinin görüşmelerinin daha ziyade ‘sembolik’ olduğunu ve asıl soruların Cenevre’de ele alınacağını söyledi.

Silah uzmanları da Cenevre'de

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Kerry ve Lavrov bu sabah, yarınki Cenevre görüşmesi öncesi (telefonda) konuştu. Toplantının ana hatlarını görüştüler ve Esad’ın kimyasal silah stoklarının yeniden kullanılmaması ve nihai olarak imha edilmesinin teyit edilmesi, belirlenecek mekanizmalar konusunda esas görüşlerini paylaştılar” dedi.

Itar-Tass haber ajansına konuşan bir Rus kaynak, Cenevre’deki toplantının ikili gerçekleştirileceğini ve BM’nin dâhil edilmeyeceğini söyledi.

Rus kaynak, “Toplantı Perşembe günü başlayıp Cuma günü sona erecek gibi görünüyor. Ama Cumartesi gününe kadar sürebileceği de göz önünde bulunduruluyor” dedi.

ABD Dışişleri Bakanı sözcüsü Jen Psaki de Moskova’nın ‘uzun paketler’ yerine ‘fikirleri öne sürdüğünü’ ifade etti.

Psaki, ‘içeri konusunda üstünde çalışması gereken noktalar olduğunu’ da ekledi.

Bakanlık sözcüsü ayrıca John Kerry’nin Cenevre’de BM-Arap Birliği ortak temsilcisi Lakhdar Brahimi ile de görüşeceğini teyit etti.

Cenevre’deki görüşmelerde Kerry’ye ABD silah uzmanları da eşlik edecek.

Rusya'nın itibarını riske mi atıyor?

Beyaz Saray sözcüsü Jay Carney, kimyasal silahların güvence altına alınmasının uzun zaman alacağını belirtip “Rusya şimdi itibarını riske atıyor” dedi.

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Salı günü yaptığı açıklamada Suriye’nin kimyasal silah stoklarına sahip olduğunu açıkla söyleyip Rusya’nın planına bağlı kalacaklarını belirtti.

Muallim, “Kimyasal silahların yeri hakkında bilgi vermeye, kimyasal silah üretimini durdurmaya ve bunları Rusya’dan, diğer ülkelerden ve Birleşmiş Milletlerden temsilcilere göstermeye hazırız” dedi.

ABD Başkanı Barack Obama hükümeti, Salı sabahına kadar Suriye’ye askeri müdahale için Kongre’nin desteğini alma çabasındaydı.

Ancak Obama, Beyaz Saray’dan yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında Rusya’nın planına destek çıkıp Suriye rejiminin kimyasal silah sahibi olduğunu itiraf etmesinin ‘yüreklendirici işaretler’ olduğunu söylemişti.

Obama, “Rusya’nın planının başarılı olup olmayacağını söylemek için çok erken. Ancak her türlü anlaşma, Esad rejiminin sözlerine bağlı kalacağını güvence altına almalı” dedi.

Diplomasi trafiği yoğunlaşırken, Suriye’de Hristiyan kasabası Maalula’dan çatışma haberleri geliyor.

Maalula’dan bildiren BBC Ortadoğu editörü ve muhabiri Jeremy Bowen, hükümet birlikleri ve El Kaide bağlantılı El Nusra Cephesi savaşçıları arasında çatışmaların devam ettiğini söyledi.

BM insan hakları uzmanlarının yayımladığı son raporda da, Suriye’de işkence ve tecavüz olaylarının yaygın olduğu, ‘savaş suçlarından her iki tarafın da sorumlu olduğu’ ifade ediliyor.