Suç ekonomisinin Türkiye bilançosu!
Abone olSigara, içki kaçakçılığı, fuhuş gibi yasadışı faaliyetlerin ekonomiye yükü büyük...
stanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası'nın (İSMMMO)
'Suç Ekonomisinin Türkiye Bilançosu' adlı
araştırmasına göre, 2010 yılında 27 kalemde Türkiye'de yasadışı
faaliyetlerde oluşan ciro en az 8 milyar lira, elde edilen net
kazanç ise 3 milyar 250 milyon lira oldu.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan suç ekonomisinin kamu düzeni
açısından büyük tehlike oluşturduğunu belirterek,
'Ekonominin kara deliğine dönüşen, insanlarımızın canına ve
malına kasteden suç ekonomisinin önüne geçmek için kolluk
kuvvetlerine ve hukuk sistemimize büyük iş düşüyor'
ifadelerini kullandı.
Araştırmaya ilişkin olarak İSMMMO'dan yapılan açıklamada, Türkiye
gündeminde kaçak içki ölümleri, artan fuhuş, hırsızlık gibi
olayların sıkça tartışma masasına yatırıldığı ifade edilerek, 2010
yılında 27 kalemde Türkiye'de yasadışı faaliyetlerde oluşan ciro en
az 8 milyar lira olduğu savunuldu.
Araştırmaya göre suç ekonomisini oluşturan kriminal ve kaçakçılığa
dayanan illegal sektörlerde, kaçak içki, fuhuş, uyuşturucu,
hırsızlık, sahtecilik gibi birçok kalemdeki toplam yıllık net gelir
de en az 3 milyar 250 milyon lirayı buluyor.
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan yaptığı değerlendirmede, suç
ekonomisinin önüne geçmek için kolluk kuvvetlerine ve hukuk
sistemine büyük iş düştüğünü vurgulayarak, suç ekonomisin temelde
kayıt dışı ekonomi içinde büyüdüğünü,aynı zamanda bu durumun kamu
düzeni açısından büyük tehlike oluşturduğunu dile getirdi.
İSMMMO'nun, Emniyet Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu verileri ile
Birleşmiş Milletler ve OECD suç istatistikleri üzerinden yaptığı
araştırmaya göre suç ekonomisi, asıl olarak doğrudan suçla elde
edilen 'kriminal sektör' ve kaçakçılığa dayanan
'illegal sektör'den oluşuyor. İllegal sektörü,
yasalara aykırı üretim ve dağıtım, kriminal sektörü ise doğrudan
suça dayanan yüksek riskli ve karlı girişimler oluşturuyor.
Araştırma sonuçlarına göre, uyuşturucu, insan ticareti, hırsızlık
gibi klasik suç kalemlerinin yanı sıra, yüksek oranlı Özel Tüketim
Vergisi ve gümrük vergileri yüzünden cazip hale gelen içki, sigara,
çay gibi ürünlerde yasadışı ticaret pazarın beşte birine kadar
ulaşıyor.
Öte yandan, emniyet kaynakları, uluslararası suç trafiği ve dünya
suç ortalamaları resmi istatistiklerine göre yakalananın en az 5
çoğunlukla da 10 katı kaçakçılık olduğu kabul görmüş bir tahmin
yöntemi olduğu ifade edilen İSMMM açıklamasında, İSMMMO
araştırmasında Türkiye özelinde 5 katlık artış ortalama olarak
kabul edilirken, net gelirde ise dönen cironun yüzde
40'ı düzeyindeki bir oranın hesaplandığı belirtiliyor.
SONUÇLAR
İSMMMO araştırmasında, veriler ve elde edilen
kazançların 'sektör' bazında da tek tek ele
alınarak 2010 yılı Türkiye suç ekonomisinin panoramasının ortaya
konulduğu ifade edilen açıklamada, bazı suç alanlarındaki duruma
ilişkin olarak özetle şu bilgilere yer verildi:
'2010 yılında yakalanan 12 ton eroin baz
alındığında tahmini yılda 60 ile 120 ton arasında
eroin Türkiye'den kaçak olarak geçiyor. Birleşmiş Milletler
Uyuşturucu ve Suçla Mücadele Bürosu'nun raporlarında da Türkiye'den
geçen eroinin yılda 100 ton civarında olduğu kabul
ediliyor. İran sınırında kilo fiyatı 4 bin 500
lira civarında olan eroin İstanbul'a geldiğinde 16
bin liralık kilo fiyatına ulaşıyor. Bu yüzde
80'in üzerinde saflıkta eroin için geçerli olan toptan
fiyatlar sokağa indiğinde katkı maddeleri yüzünden düşen saflık
oranıyla 30 bin liranın üzerine çıkıyor. Bu
eroinin İran'dan İstanbul'a getirildiği varsayıldığında ortaya
çıkan rakam. Eroin Avrupa'ya ulaştığında kilo fiyatı toptan
satışlarda bile 60 bin lira civarında. Bu
rakamlarla eroinin sadece yurt içindeki cirosu yıllık en az
1.8 milyar liraya ulaşıyor. Bunun yaklaşık üçte
ikisi ise net gelir. Kaçırılan malın Batı Avrupa'ya ulaştırıldığı
düşünüldüğünde ciro daha da artıyor.
Fuhuş yasal faaliyetle yasadışı faaliyetin iç içe geçtiği, insan
kaçakçılığı ve organize suçla da organik bağları olan bir sektör.
Türkiye'de 56 genelevde 3 bin kadın seks işçisi
çalışıyor. Bunun dışında 15 bin civarında kayıtlı seks
işçisi olduğu ileri sürülüyor. Bunun dışında Türkiye'de
yabancılardan yılda ortalama 2 bin kişi fuhuşa
karıştığı için sınırdışı ediliyor. Bu rakamlar yabancılar da dahil
tahmini 100-150 bin seks işçisinin varlığını
gösteriyor. Aylık ortalama 2 bin liralık gelirle
yapılan minimum hesaplarla bile ortaya çıkan ciro 3 milyar
liranın üzerinde.
Türkiye ABD'nin İnsan Ticaretini İzleme raporlarına göre dünyada
stratejik ülkelerden biri. Hem önemli bir geçiş noktası hem de
insan kaçakçılığının kontrol edildiği merkezlerden. 2010 yılında
Türkiye'de 33 bin göçmen yakalandı. Her bir göçmen
için insan kaçakçıları ortalama 3 bin doları peşin para alıyor.
Pazarın büyüklüğü yakalanmayan kaçaklarla birlikte 750
milyon liraya yaklaşıyor.
Yüksek Özel Tüketim Vergisi oranları yüzünden sigara, kaçakçılığın
gözde mallarından biri. Türkiye'de yılda 5 milyar paket
sigara satılıyor. Geçen yıl 43,5 milyon
paket kaçak sigara yakalandığı düşünülürse tahmini olarak bu
pazardaki kaçakçılığın büyüklüğü 250 ile 500 milyon
paket arasında. Pakette 2,65 lira Özel
Tüketim Vergisi olan ithal sigaralar ortalama 5-6
liraya satılırken kaçak sigara en az 2-3
liraya alıcı buluyor. Bu miktarda kaçakçılığın sadece ÖTV
karşılığı bile yüz milyonlarca lira. Ve pazarın toplam büyüklüğü en
az 652 milyon lira.'
KORSAN KİTAP-DVD-KAÇAK AKARYAKIT-ÇAY
Araştırma sonuçlarına göre, korsan kitap ve DVD'de
yakalanmayan miktar üzerinden düşünüldüğünde 450 milyon
liraya yakın bir pazar oluşuyor. Yüksek oranlı ÖTV'nin
yarattığı bir başka pazar kaçak akaryakıtta, geçen yıl 7.6
milyon litre kaçak akaryakıt yakalandı. Hepsinin motorin
olduğu varsayılsa bile 1.3 liralık ÖTV ile
50 milyon liralık bir vergi avantajı ve en az 153
milyon liraya ulaşan bir pazar söz konusu.
Çay gümrük tarifesi yüzünden kaçakçıların ilgisini çeken bir ürün.
Kaçak çayın toptan kilo fiyatı 6-8 lira.
Perakendede 18 liraya kadar ulaşıyor. Yılda 200 bin
ton çay tüketilen Türkiye'de piyasaya yılda 25 bin
ton çayın kaçak olarak girdiği tahmin ediliyor. Kaçak çay
yüzde 45 oranındaki gümrük vergisi kaybına yol
açıyor ve yılda 205 milyon liralık ciroya ulaşıyor. 2010 yılında
ele geçirilen kaçak çay miktarı ise 2 bin 286 ton.
KAÇAK İÇKİ
Kaçak içkinin de yüksek ÖTV oranları yüzünden ortaya
çıkan bir suç kalemi olduğuna işaret edilen açıklamada, Türkiye'de
2010 yılında 362 bin şişe kaçak içki yakalandığı,
verilere göre bunun en az beş, ortalama on katının yakalanmadan
piyasaya sunulduğu, bu durumda 1 milyon 810 bin ile 3
milyon 620 bin litre kaçak içkinin söz konusu olduğu ifade
edilerek, ortalama 50 liralık şişe fiyatıyla düşünüldüğünde kaçak
içkiyle elde edilen cironun 100 milyon liraya
yaklaştığı savunuldu.
Araştırma sonuçlarında ayrıca oto hırsızlığı, kaçak cep telefonu,
ev ve işyerlerinden hırsızlık, kaçak ilaç, kapkaç, gasp ve
yankesicilik gibi olaylarda oluşan pazara ilişkin bilgilere de yer
verildi.