Sorosun devrim gerekçesi

Açık Toplum Enstitüsü Kurucusu George Soros, Türk Lirası'nın değerindeki düşüş ve borsada yaşananların uluslararası bir durum olduğunu belirterek, ''Yani Türkiye'ye özgü değil. Benzer reaksiyonlar her yerde yaşandı'' dedi.

Enstitünün dünya çapındaki temsilcileriyle, her 5 yılda bir yapılan toplantıya katılmak için İstanbul'a gelen ünlü yatırımcı Soros, düzenlenen basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Soros, son dönemde dünya ve Türkiye piyasalarında yaşanan gelişmelere ilişkin soruya ''Bütün dünyada aşırı likidite sorunundan bahsedilebilir, bu da Japonya'dan kaynaklanıyor'' karşılığını verdi.

Japon Merkez Bankası'nın 32 trilyon yen tutarında likiditeyi Japon bankacılık sistemine enjekte ettiğini belirten Soros, ''Ancak bu paranın tümü Japonya'da kullanılmadı. Önemli bir kısmı dünya borsalarına aktı. Bu, piyasaları ciddi şekilde etkiledi. Son dönemde yaşanan sürece de aşırı likidite fazlasının düzelmesi diyebiliriz Türk piyasaları da bundan etkilendi'' diye konuştu.

ABD'de faiz oranlarının artmasını çok önemli bir gelişme olarak değerlendiren Soros, bu artırımdan özellikle konut piyasasının ciddi
şekilde etkilendiğini, tüketici talebinde artışa neden olduğunu söyledi. Soros, şöyle konuştu:

''Bunun tam etkisi henüz hissedilmemiştir. Bu yüzden ben şahsen son dönemdeki gelişmelerde daha çok, Japonya'da yaşanan düzeltmenin etkili olduğunu düşünüyorum. Türk Lirası'nın değerindeki düşüş ve borsada yaşananlar, uluslararası bir durum. Yani Türkiye'ye özgü değil. Benzer reaksiyonlar her yerde yaşandı.

Siyasi belirsizlik de söz konusu. Çünkü Türkiye seçim sezonuna gelmiş durumda. Önce Cumhurbaşkanlığı, ardından genel seçimler olacak. Belirsizlik var, piyasalar belirsizlik sevmez. Ama tabii piyasalar bozulmasın diye seçim de gözden çıkarılamaz. Çeşitli belirsizlikler nedeniyle Türkiye'nin seçim süreci çok önemli.''

''DÜNYA PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER MALİ KRİZ DEĞİL''
Önümüzdeki dönemde piyasalarda yaşanabilecek gelişmelere dair öngörülerinin sorulması üzerine George Soros, likidite fazlasının eritilmesi sürecinin üçte ikisinin tamamlandığını söyledi.

Soros, ''Bunun sonucunun ne olacağını şu anda değerlendiremeyiz. Belli etkiler hissedilecektir. Hedge fonlarında hissedilecek etkiler var, çünkü hala ellerinde tutuyorlar. Bunu depremlere benzetebiliriz. Deprem oluyor, ardından artçı depremler geliyor. Böyle bir süreç'' diye konuştu.

Soros, bu sürecin Türk ekonomisine yansımalarına ilişkin bir soruya şu karşılığı verdi:

''Türk ekonomisini çok iyi bilmiyorum. Çünkü bir süredir kendim aktif yatırım kararı almıyorum. O yüzden Türk ekonomisine ilişkin sorunuza pek yanıt veremeyeceğim. Genele baktığımızda ise likidite fazlası ve risk iştahı nedeniyle TL'nin değerinin düşmesi aslında Türk ekonomisini daha rekabetçi kılmıştır.''

Önümüzdeki dönemde dünya ekonomisinde pek hareketlenme beklemediğini, biraz durgunluk beklediğini dile getiren Soros, ''Tasarruf oranı normalin yüzde 5 altında. ABD'deki konut patlaması düzeldiğinde durgunluk bekliyorum. Bu süreci mali kriz olarak görmüyorum'' dedi.

''PARAMI İDEALLERİM İÇİN HARCAMAYA HAZIRIM''
Destekleyecekleri projelere nasıl karar verdiklerinin sorulması üzerine Soros, projelere ülke bazında karar verildiğini, çünkü önceliklerin her ülkeye göre değiştiğini ve o ülkenin koşullarını iyi bilen kişilerin sürece dahil edildiğini söyledi.

Sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte çalışmanın önemli olduğunu anlatan Soros, ''Çok yüksek miktarda para da harcamayız. Türkiye'de son 5 yılda 8 milyon dolar harcadık. Toplamda bütün dünyadaki faaliyetlerde 400 milyon dolar harcıyorum. Çok para. Bu para ciddi etki yaratıyor. Yaptığım iş beni çok gururlandırıyor'' diye konuştu.

400 milyon dolar gibi bir parayı kar amacı gütmeden vakıf projeleri için harcamasının nedenlerinin sorulması üzerine Soros şunları anlattı:

''Bunun kişisel açıklaması var. Çünkü gerçekten alışılmadık bir şey, bir insan neden böyle bir parayı harcar? Ben Macaristan'da doğdum. Yahudi kökenliyim. Bugün hayatta olmamı bazı şeylere borçluyum. Aksi halde Autschwitz Nazi kampından kurtulmam mümkün değildi. Ardından Rus işgalini yaşadım. Baskıcı totaliter rejimlerin ne kadar olumsuz olduğuna tanık oldum.

Ardından İngiltere'ye gittim. (London School of Economics'teki) hocam Karl Popper'den çok etkilendim. Özellikle açık toplum felsefesi beni çok etkiledi. Yanılabilirlik, içgörü, düşünebilirlik ve açık toplum... Bunlarla finans piyasalarında çok başarılı oldum. Misyon edindim, ideallerim var. Paramı buna harcamaya hazırım.''

BASKICI REJİMLER TEHLİKELİ
Renkli devrimlerin Putin'in canını sıktığını vurgulayan Soros, "Putin beni suçladı. İnsanların talep edebileceğini düşünmek yerine bizi suçladı. Renkli devrimler yüzünden fazlaca suçlandım. Ben Macaristan'da doğdum. Ben Yahudiyim. Naziler beni öldürmüş olabilirdi. Babam bizi kurtardı. Rus işgali ile komünizm dönemini yaşadım. Baskıcı rejimlerin ne kadar tehlikeli olduğunu gördüm. İngiltere'ye gidince burada felsefemi geliştirdim. Açık toplum va suçlanabilirlik bunlar piyasada gerekli" dedi.

Soros dalgalanmanın dış kaynaklı olduğunu ve ve YTL'deki düzeltmenin Türk ekonomisini daha rekabetçi hale getirdiğini sözlerine ekledi.

IRAK'I İŞGAL BÜYÜK HATAYDI
Soros Irak politikasıyla ilgili olarak şunları söyledi: "Irak'ı işgal etmek çok kötü bir hataydı. Görüşlerim değişti. Ancak bu durumdan kurtulmamız lazım. Düzenleme yapmadan çekilirsek bir felaket kalır. Düzenli bir şekilde Irak'tan çekilmemiz gerekiyor. Amerikan askerleri sivil iç savaşın üzerinden oturuyor. Soğuk savaş döneminde iki güç nükleer silahları tartışıyordu. Şimdi nükleer silah sahibi ülkeler fazla. Yeni bir rejim gerekli..."

'RENKLİ DEVRİMLERDE SUÇLANMAMIN NEDENİ RUSLAR'' George Soros, üç ülkede renkli devrim olduğunu ama sadece üç ülkede çalışmadıklarını, başka ülkelerde süreç başarıyla tamamlandığı için devrime gerek kalmadığını dile getirdi.

Ukrayna'daki devrimin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i ciddi şekilde rahatsız ettiğini anlatan Soros, ''Bu renkli devrimlerle suçlanmamın nedeni aslında Rus propagandasıdır. Gürcistan halkının reddedebileceğini düşünmediler. (Halk iyi yönetim ister) düşüncesini kabul etmek yerine beni suçladılar. Bu suçlamalar yanlış ve yersizdir'' dedi.

Ermenistan'daki yolsuzluk sorununun Gürcistan'dakinden daha büyük olduğunun belirtilmesi üzerine Soros, Şevardnadze'nin yolsuzluğa karşı
kampanyayı başlangıçta desteklediğini ama desteği sürdürmediğini
söyledi.

Böyle kampanyaların ancak hükümet desteğiyle yürütülebileceğini  anlatan Soros, ''Ermenistan'da da isterdik. Ama bunu hükümetin  istemesi lazımdı. O yüzden yapabileceğimiz bir şey yok ama orada ciddi bir sorun var'' şeklinde konuştu.

Soros, Türkiye ile Ermenistan'ın yakın ilişkiler kurabilmesini ümit ettiğini, bunun iki taraflı bir şey olduğunu, hem Türkiye'nin hem de Ermenistan'ın çabasının gerektiğini belirterek, ''Gelecekte daha  iyi ilişkiler olacaktır ama öngörüde bulunmayacağım'' diye konuştu.

''KIBRIS'I BAHANE EDİYORLAR''
Türkiye'nin daha açık ve demokratik toplum olma yolunda çok ciddi  adımlar attığını anlatan Soros, şöyle konuştu:

''Türkiye'yi ziyaret ettiğim zamanlarda bunu çok olumlu gelişme olarak görüyorum. Türkiye'nin AB müzakereleri beni çok memnun ediyor. Bu benim çok sağlıklı gördüğüm, teşvik edilmesi gereken bir süreç. Ancak ben şahsen Türkiye'nin olumlu veya olumsuz ya da başarılı veya başarısız yönlerini burada anlatamam. Mükemmeliyet aranmamalı. Açık toplum zaten mükemmel olmayan, değişime açık toplum demektir Aynı şey Amerika için de geçerlidir.''

Avrupa'da belli siyasi güçlerin, müzakereleri durdurma çabasında olduğunu dile getiren Soros, şöyle dedi:

''Kıbrıs'ı çevreleyen karmaşık sorunlar da çok güzel mazeret teşkil ediyor. Ama ümit ediyorum ki, Avrupa liderleri bu süreci sürdürmenin öneminin bilincine iyice varırlar. Kıbrıs konusunda bir anlaşmaya varana kadar müzakerelerin ilgili faslı ertelenebilir. Süreci engellememeli.''

''BUSH YÖNETİMİNİ HALA ELEŞTİRİYORUM''
ABD'deki seçimler öncesinde Başkan George W. Bush'a karşı kampanya
yaptığının hatırlatılarak, hala Bush karşıtı olup olmadığının sorulması üzerine George Soros, ''Orta Asya ve diğer bazı bölgelerde ABD ile ilişkimiz iyi. Dışişleri Bakanlığı bazı ülkelerde vakfı korumakta yardım ediyor'' karşılığını verdi.

Soros, ABD ile ilişkilerinin iyi olmasına rağmen Bush yönetimini hala eleştirdiğini belirterek, şunları söyledi:

''Son kitabımda da yer verdim. Bush hükümetinin yanlış yaptığını, bizi yanlış yönlendirdiğini, teröre karşı savaş açtığını söylemesine rağmen aslında soyut bir kavrama karşı savaş açtığını anlattım. Bu hiçbir zaman sona ermeyecek, Amerika'da demokrasiyi ve açık toplumu tehlikeye atan bir savaş. Amerika'nın hakim konumunu da tehlikeye atan bir yaklaşım. Hükümeti değiştirmek mümkün ve Amerika bu hatasını düzeltmeye çalışacaktır.''

NÜKLEER SİLAHSIZLANMA VE İRAN
Irak ile ilgili görüşlerinin de değişmediğini ifade eden Soros, ''Çünkü asılsız bir mazeretle yapıldı. Irak işgalini kınıyorum, çıkmamız gerektiğine inanıyorum. Ancak, bunu usulünce, arkamızda sarsıntılara maruz kalacak bir ülke bırakmadan yapmalıyız. Çünkü ABD birlikleri bir iç savaşın üzerinde oturuyor. Aniden kalkarlarsa hava alır ve patlar. Bugün günde 50 kişi ölüyorsa o zaman 5 bin kişi ölecek. Zarar yaratmayacak şekilde çıkmamız gerekiyor'' diye konuştu. Soros, nükleer kriz açısından İran ile mutlaka uzlaşmaya gidilmesi gerektiğine işaret ederek, müzakerelerin devam ettiğini, sürecin başarılı tamamlanmasını ümit ettiğini söyledi.

Nükleer silahsızlanma rejiminin yeniden gözden geçirilmesi  gerektiğini vurgulayan Soros, ''Yeni bir silahsızlanma rejimine ihtiyaç var ve bu daha eşitlikçi olmalı. Bu kadar çok ülke elinde nükleer güç bulundururken nükleer savaştan kaçmak daha zorlaşacak Amerika da bu konudaki politikasını değiştirmeli'' dedi.