"Size yok, ama seçime var"

Yerel seçimlerin yapılacağı 28 Mart 2004’e kısa bir süre kalmasına rağmen belediye başkanları trilyonluk seçim yatırımlarını büyük bir hızla sürdürüyor. Yeniden aday gösterilen birçok belediye başkanı seçimi kazanabilmek için yol, asfalt ve park gibi çalışmalara ağırlık verirken, bazıları da bedava kömür, ekmek, hatta dikiş makinesi dağıtarak oy almaya çalışıyor. Maliyeti trilyonlarla ifade edilen seçim yatırımlarını büyük bir şölene dönüştüren belediyelerin önemli bir bölümünün çalışanlarının maaşını aylardır düzenli ödemedikleri dikkat çekiyor. 2004 Mart ayı itibarıyla Türkiye genelinde işçi ve memurların, çalıştıkları belediyelerden toplam 200 trilyon lira alacağı biriktiği ortaya çıktı. Türkiye Belediye–İş Sendikası üyesi işçilerin Şubat 2004 sonu itibarıyla 508 belediyeden toplam 133 trilyon 939 milyar lira, Hizmet–İş’e bağlı işçilerin ise 41 trilyon 191 milyar lira alacağı var. Sendikalar, bu alacakların tahsili için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeye hazırlanıyor. Doğu ve Güneydoğu’daki belediyelerin büyük bir kısmı çalışanlarına aylardır maaş ödemiyor. Bursa, Adapazarı, Trabzon, Gebze, Kırıkkale, Rize, Antakya ve Bolu gibi büyük belediyelerin de çalışanlarına trilyonları bulan borçları var. Belediye başkanları bu durumu, İller Bankası’nın gelirlerinin yüzde 65’ini kesmesine bağlıyor. Personel maaşlarının ödenmemesine kaynak yetersizliğini gerekçe gösteren belediyelerin, yaklaşan seçimlerle birlikte trilyonluk yatırımlar başlatması dikkat çekiyor. Partileri tarafından tekrar aday gösterilen belediye başkanları, seçimi kazanabilmek için belediye kaynaklarını sonuna kadar zorluyor. Kimi belediyeler yeni yollar, park ve köprüler inşa ederken, kimileri ise gecekondu semtlerine gıda, giysi ve oyuncak dağıtıyor. Birçok belediyede ise aylardır çalışanların maaşları ödenmiyor. 28 Mart seçimlerinde CHP’nin yeniden aday gösterdiği Kilis Belediye Başkanı Ekrem Çetin, birikmiş işçi alacakları sorunu yaşayan başkanlardan sadece biri. Çetin, bir yandan halka bedava ekmek, ev hanımlarına ücretsiz dikiş makinesi dağıtırken, öbür taraftan belediye arazilerini satarak gelir elde etmeye çalışıyor. Kilis Belediyesi’nin tüm telefonları borcundan dolayı kapalı. Kilislilerin, hizmetlerini takdirle karşıladığını söyleyen Çetin, “1999 yerel seçimlerinde belediyeyi devraldığımda memur ve işçilerin 7 aylık birikmiş alacakları bulunuyordu. Yaptığım ödemelerle bunu 4 aya indirdim.” diyor. 39 aydır maaş alamıyor Mardin’in Akarsu Belediyesi’nde çalışan Selim Buzbay, tam 39 aydır maaş alamıyor. Borçları nedeniyle tüm gelirine haciz konulan Akarsu Belediyesi çalışanlarına aylık sadece 100–150 milyon liralık ödemeler yapıldığını belirten Buzbay, en son 1998 yılında tam maaş almış. Buzbay, çocuklarının düzenli bir emekli maaşı alabilmesi için ölmeye hazır olduğunu belirtiyor. Hizmet–İş Genel Başkanı Mahmut Arslan, pek çok belediyenin, işçi ve memur alacaklarını öncelikli giderleri içinde görmediklerini söyledi. ‘Çalışanların alacaklarının ödenmemesini ‘kötü yönetim örneği’ olarak değerlendiren Arslan, bazı belediyelerin işçi alacaklarını geri plana atarak kaynaklarını seçim yatırımlarına aktardıklarını bildirdi. Çoğu küçük belediyelerin birçok giderine rağmen hiç gelirinin olmadığını belirten Arslan, “Bırakın maaşı, SSK primlerini bile ödeyemiyorlar. Bunlar fiilen iflas etmiş durumda.” diyor. Bem–Bir–Sen Genel Başkanı Mürsel Turbay çalışanların alacaklarının Yerel Yönetimler Yasa Tasarısı’nda güvenceye kavuşturulmasını isterken, Belediye–İş Genel Başkanı Nihat Yurdakul ise şunları söyledi: “Müteahhitlere şakır şakır para veren belediyeler, işçilere sıra gelince ‘para yok’ diyor. Emeğinden başka hiçbir geliri olmayan binlerce üyemiz aylarca ürcet almadan zor şartlar altında çalıştırılıyor.” Çalışanlarına borçlu belediyelerden bazıları Belediye Toplam borç Mardin Merkez 7 trilyon 436 milyar lira Zonguldak Merkez 7 trilyon 69 milyar lira Diyarbakır Yenişehir 5 trilyon 720 milyar lira Mardin Nusaybin 5 trilyon 675 milyar lira Diyarbakır Bağlar 5 trilyon 136 milyar lira Antalya Büyükşehir 4 trilyon lira Mersin Büyükşehir 3 trilyon 892 milyar lira Siirt Merkez 3 trilyon 222 milyar lira Kocaeli Hereke 1 trilyon 984 milyar lira İstanbul Şişli 1 trilyon 400 milyar lira İzmir Çiğli 1 trilyon 350 milyar lira Antalya Merkez 1 trilyon 238 milyar lira Bolu Merkez 1 trilyon 160 milyar lira Bursa Büyükşehir 770 milyar lira Adapazarı Merkez 530 milyar lira Trabzon Merkez 410 milyar lira Ankara Sincan 320 milyar lira