Siyasi kurumların kara kutusu

TBMM Kanunlar ve Kararlar Müdür Yardımcısı Doç. Dr Şeref İba'nın, anayasayı geniş kitlelere sevdirmek için hazırladığı ve içinde tartışılan güncel konulara da yer verdiği ''Anayasa ve Siyasal Kurumlar (100 Soruda)'' adlı kitabı, okuyucuyla buluştu. TBMM'de görev yapan, aynı zamanda çeşitli üniversitelerde ve Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde ders veren İba, kitabının önsözünde, anayasa hukukuna çağdaş gelişmeler ışığında pratik bir gözle yaklaştığını, siyasal kurumların işleyişini ortaya koyduğunu ifade ederek, ''siyasi kurumların kara kutusunu açtığını'' kaydetti. Hukuk normları merdiveninin en üst basamağında bulunan anayasanın, toplumun her kesimini doğrudan etkileyen hükümler içerdiğine dikkati çeken İba, kuru bir disipliner yaklaşım ve derin kuramsal açıklamalar yerine, konuya ''pratik gözlüklerle yaklaşılması gerektiğini'' dile getirdi. Siyasal kurumları ''100 soru-100 cevap'' yaklaşımıyla anayasa süzgecinden geçirdiğini belirten İba, anayasa hukuku uzmanı olmayan genel okuyucuların, kendilerinden bir şeyler bulabileceği konuların sorularla tartışıldığını ifade etti. Kitabını, ''siyasal hayatımıza yön veren siyasal kurumları anayasacı gözüyle görme ve aktarma düşüncesinin somutlaştığı bir çalışma'' diye tanımlayan İba, amacının, bu kurumları geniş kitlelere sevdirmek olduğunu belirtti. KİTABIN İÇERİĞİ Kitabın, ''Kurumsal Anayasa Hukuku'' başlıklı birinci kısmında, ''anayasal terimler, siyaset, devlet, demokrasi, temel hak ve özgürlükler'' konuları, ikinci kısmında ise yasama, yargı ve yürütme kurumları irdeleniyor. Bu bölümde, parlamento, siyasi partiler, Anayasa Mahkemesi, seçim, cumhurbaşkanı, hükümet ve idare kavramları tartışılıyor. Kamuoyunun ilgisi çeken ''derin devlet'', ''kamusal alan'', ''sessiz anayasa'', ''sivil itaatsizlik'', ''yasama dokunulmazlığı'', ''anayasal vatandaşlık'' gibi güncel konular da soru-cevap yöntemiyle okuyucunun bilgisine sunuluyor. Kitap, Ombudsman kurumunu, Türkiye için öneriyor. ''DERİN DEVLET'' ''Derin devlet'' söylemini, ''devlet içindeki çeteler ve çeteleşme olgusuyla karıştırmamak gerektiğini'' ifade eden İba, derin devletin özellikle güvenlik sorunları ortaya çıktığı zaman, daha rahat meşruluk kazandığı kaydetti. İba, ''normal zamanlarda hareketsiz, kriz ya da yönetim zaafları görüldüğünde ise aktif'' değerlendirmesinde bulundu. Özellikle türban tartışmalarında sıkça referans gösterilen kamusal alanın, Türk hukuk düzeninde yer almadığını ifade eden İba, kavramın orijinal anlamıyla, Türkiye'deki kullanımının tam örtüşmediğini savundu. ANAYASAL VATANDAŞLIK Anayasal vatandaşlığı, ''Türkiye için en azından kağıt üzerinde yeni bir formül değil'' diye değerlendiren İba, kavramın, özellikle entegrasyon sorunu ve bölünme tehlikesi yaşayan ülkelerde bölünme sendromunu aşmak amacıyla kullanılan yeni popüler bir demokratik ilke haline geldiğini kaydetti. Kitabında, ''liberal devlet, jandarma devlet, laik devlet''in ne anlama geldiğini, ''gerrymandering'', ''oynaklık katsayısı'', ''seçim mühendisliği'' gibi modern kavramları da tartışan TBMM Kanunlar ve Kararlar Müdür Yardımcısı Doç. Dr İba, Anayasa Mahkemesi ile cumhurbaşkanının konumu hakkında da açıklamalarda bulunuyor. İba, kitabında ikinci cumhuriyet tartışmalarına da değiniyor.