Siyanür barajından müjdeli haber!

Kütahya'da, setlerinden birinde çökme yaşanan siyanürlü su barajındaki çalışmalara ilişkin çeşitli odaların Bursa'daki şubelerine bağlı mühendis ve hekimler tarafından inceleme yapıldı. Şirket sorumluları, basın mensuplarına tesisi gezdirerek çalışmalara ilişkin bilgi verdi.İnşaat Mühendisleri, Ziraat Mühendisleri, Jeoloji Mühendisleri Odalarının Kütahya ve Bursa şubelerinin yanı sıra Türk Tabipler Birliği Bursa Şubesi temsilcilerinden oluşan heyet, Yıldızlar SSS Holding bünyesindeki Eti Gümüş A.Ş. yetkilileriyle görüşerek, çevrede incelemeler yaptı.

Heyete bilgi veren Eti Gümüş A.Ş. Genel Müdürü Ergun Kılıç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, siyanür barajında sızma görüldüğü yönündeki iddiaların asılsız olduğunu söyledi.

Şu anda bir sızıntının söz konusu olmadığını belirten Kılıç, ''Ana barajda herhangi bir çatlak veya dışarıya siyanürlü su sızması yoktur. Her gün numune alıyoruz. Valilik kanalıyla her ay Çevre ve Orman Bakanlığına düzenli olarak raporlar gönderiliyor. Bu sonuçlar karşılaştırıldığında da böyle bir konu olmadığını görülüyor'' dedi.

5'inci havuzun yapımına devam edildiğini anlatan Kılıç, havuzun inşasına iddia edildiği gibi çökme olayından sonra değil, geçen yıl nisan ayında başlandığını kaydetti.

Heyette yer alan Yüksek İnşaat Mühendisi Yavuz Özdemir ise tesiste 4 havuzun yer aldığı baraj bulunduğunu, ikinci ve üçüncü kademe arasındaki setin kısmen çökerek malzemenin bir bölümünün ikinci havuza aktığını anlattı.

Şu anda 4 havuzdan üçünün faal olduğunu belirten Özdemir, ''Barajın etrafındaki ana setlerde herhangi bir yarılma, yırtılma, çökme, oturma gibi bir problem yok. İkinci havuzdaki malzemeleri pompayla kuru hale getirmeye çalışıyorlar ve kurumuş vaziyette. Bu tesisi ufak da olsa bir tehlike hissedildiği için durdurmuşlar. Tesisin çalışmalar tamamlandıktan sonra faaliyetine devam etmesinde hiçbir mahsur yok'' diye konuştu.

Jeoloji Mühendisi Nedim Özhan ise barajdan çevreye sızdırmanın söz konusu olmadığını söyleyerek, alınması gereken önlemlerinin hepsinin alındığını belirlediklerini bildirdi.

-ÜRETİME BAŞLAMAK İÇİN 5'İNCİ HAVUZUN TAMAMLANMASI BEKLENİYOR-

Basın mensuplarına üretim tesisi ve barajın çevresini gezdirerek yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Eti Gümüş A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Dr. Tarık Doğru, atık barajının, 1982 yılında Kanada merkezli firma tarafından yapıldığını ve 4 iç havuzdan oluştuğunu söyledi.

Barajın, madenin ömrü boyunca hizmet verebilecek kapasitede bulunduğunu ifade eden Doğru, şöyle konuştu:

''Barajın, toplam 25 milyon ton atığı depolayabilecek bir hacmi var. Bu güne kadar 20 milyon tonluk bir hacim kullanılmış olup, 5 milyon tonluk kullanılabilecek hacim mevcuttur. Üretim planlaması göz önüne alınarak bu havuzların yan tarafına 3 milyon 600 bin metreküp hacme sahip bir havuz inşa edilmektedir. Bu barajın inşası 2009'un son çeyreğinde planlanmış, 2010'un ilk yarısında inşaata başlanmıştır. 20 gün içinde tamamlanarak hizmete sunulacak havuzların, ikinci ve üçüncü havuz arasındaki sette meydana gelen patlamadan dolayı sıyrılan malzemenin ikinci havuzda oluşan yükünün hafifletilmesini amaçlıyoruz. Yeniden üretim faaliyetine başlamak için 5'inci havuzun bitirilip hizmete alınmasını bekliyoruz. Bunun için de 20 günlük bir süreyi öngörüyoruz. Buradaki atık işlenerek 45-50 gram gümüş, önümüzdeki yıllarda ekonomiye kazandırılacak.''

-''MADDİ KAYIP 30 MİLYON LİRADAN FAZLA''-

Doğru, 1 ayda 30 ton gümüş ürettiklerini ve tesisin üretime kapalı kalacağı süre 1 ay olarak değerlendirilirse, maddi kayıplarının 30 milyon liradan fazla olacağını anlattı.

''Kesinlikle bu setin çökmesinden evvelki çevrenin korunması hangi hassasiyetteyse şimdi de aynı hassasiyette'' diyen Doğru, burada çevre kirliliğine yol açacak hiçbir faaliyette bulunulmadığını savundu.

Doğru, üçüncü havuza akan malzemenin ikinci barajı taşırması ve taşınan malzemenin ikinci setin de patlaması durumunda birinci seti zorlaması ve bununla birlikte çevre felaketi oluşturmasından endişe edilebileceğini bildirerek, ''İkinci setin, üçüncü setten gelen malzemeyi taşıyabilecek güçte olduğu tespit edildi. Şu andaki verilere göre bir tehdit, bir tehlike görünmüyor'' ifadelerini kullandı.

Çevrede, yağmur sularının tehlike oluşturabileceği endişesi bulunduğuna da değinen Doğru, ikinci havuzda biriken suların birinci havuza alındığını ve su seviyesini dengelemek için birinci havuzdan dördüncü havuza aktarılarak yağmur suyunun tehdit oluşturmasının engellendiğini sözlerine ekledi.

-''HAVA YOLUYLA CANLILARI ZEHİRLEMESİ MÜMKÜN DEĞİL''-

Yıldızlar SSS Holding Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) Grup Başkanı Sertaç Nuri Gücüyener ise 5. havuzun yapımına setteki çökmeden sonra başlandığı ve burasının ÇED rapor bulunmadığı iddiasının gerçekleri yansıtmadığını belirtti.

Gücüyener, ''5. havuzun projelendirme çalışmaları 2007'de başladı. Projemizi Çevre ve Orman Bakanlığına sunduk. Mevzuat gereği bizden istenen ÇED kapsamında gerekli önlemleri aldığımız raporunu sunduktan sonra 2009 sonunda ÇED olumlu belgemizi aldık. 5'inci atık havuzumuzun inşasına geçen nisan ayında başladık ve şimdi tabanın jeosentetik kil ve jeomembran malzemeyle kaplanmasına devam ediliyor. Bu havuz, 15 hektar alanda 7 milyon ton atık su hacmine sahip'' dedi.

Gücüyener, tesiste yaklaşık 25 yıldır çalışan işçilerinin bulunduğunu ve şimdiye kadar burada çalışıp siyanürden dolayı rahatsızlanan kimse olmadığını belirterek, fabrika yönetiminin çevre sağlığı ve güvenlik önlemleriyle ilgili hiçbir masraftan kaçınmadığını ifade etti.

Siyanürün buharlaşma yoluyla havaya karışarak canlıları zehirlemesi iddialarının doğru olmadığını savunan Gücüyener, ''Zaten siyanür baraja atık halde bırakıldığında zamanla büyük oranda bozuluyor. Kesinlikle hava yoluyla canlılara zarar vermesi bilimsel olarak da mümkün değil'' diye konuştu.

Siyanür barajına düştüğü iddia edilen Eti Gümüş A.Ş. çalışanı Yusuf Tolgan, barajdaki havuzda değil, buna 1,5 kilometre uzaklıktaki çalışma alanında bulunan çukura düştüğünü, burada kesinlikle siyanür ya da su bulunmadığını ve işine devam ettiğini söyledi.

-TÜRKİYE'DEKİ TEK GÜMÜŞ İŞLETMESİ-

Edinilen bilgiye göre, Türkiye'nin tek gümüş madeni işletmesi olan Eti Gümüş A.Ş'de 890 kişi çalışıyor. İşletmenin sahip olduğu 21,5 milyon ton rezerv, 3 bin 827 ton metal gümüş rezervine eşdeğer olarak görünüyor.

Türkiye'de birincil kaynaklardan gümüş üretimine, Etibank aracılığıyla 1987 yılı sonlarında 100. Yıl Gümüş Madeni İşletmeleri Müessesesi Müdürlüğünün Kütahya'nın Gümüş köyü mevkisinde kurulan tesislerinin fiilen faaliyete geçmesiyle başlandı.

Birçok proseste olduğu gibi gümüş üretimi sırasında da ortaya atıklar çıkıyor. Atıkların çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyecek biçimde depolanmaları ve bozundurulmaları için ise iki temel yöntem bulunuyor. Bunlar doğal bozundurma ve kimyasal bozundurma olarak ifade ediliyor.

Eti Gümüş A.Ş. tesislerinde doğal bozundurma yöntemi seçildi. Bu sistemde, sağlanan şartlar içerisinde siyanür, hidrojen siyanür haline gelerek parçalanıyor ve hidrojen, karbon ve azot gazları haline dönüşerek zararsız bir şekilde atmosfere karışıyor. Katı halde ve suda çözünmeyen siyanür bileşikleri ise havuzda çökelerek depolanıyor.