Şimdi de fırsatçı bankalar çıktı! Kredi için iki katı faiz istiyorlar
Abone olBankalar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve mevduatlara ödedikleri faiz dahil yüzde 16-17 maliyetle Türk lirasına (TL) ulaşırken firmalara ve vatandaşa yıllık yüzde 30'luk faizle kredi kullandırmaya devam ediyor. Uzmanlar ise bu yüzde 13-14'lük kar marjını kabul edilemez buluyor.
24 Ocak 2022 tarihli Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumu (BDDK) verilerine göre bankacılık sektöründeki toplam
mevduatın Türk lirası (TL) karşılığı 5,413 trilyon TL,
toplam kredilerin karşılığı 4,945 trilyon TL. Mevduat ile
kredi arasındaki fark 468 milyar TL. Halbuki 31 Aralık 2018'de
mevduatın Türk lirası karşılığı 2,035 trilyon, krediler 2,393
trilyon TL'ydi. Mevduat kredi arasındaki fark eksi 358 milyar
liraydı. Yani 2018 yılında bankalarımızda bulunan mevduat
firmalarımızın ve bireysel tüketicilerimizin ihtiyacını
karşılamadığı için yurtdışından 358 milyar TL karşılığı döviz
borçlanmak zorundaydık. 2022 yılına geldiğimizde toplam mevduatımız
toplam kredilerimizde 468 milyar TL fazla olduğu için artık
yurtdışından borçlanmak zorunda değiliz.
Kur korumalı hesabın önemi
24 Ocak 2022 tarihli BDDK verilerine göre toplam Türk lirası kredi
büyüklüğü 2,857 trilyon TL, Türk lirası mevduatı 2,016 trilyon
TL'dir. Toplam döviz kredi hacmi 156,592 milyar dolar, toplam döviz
mevduat hacmi ise 253,974 milyar dolardır. TL cinsinden mevduat TL
kredi hacminden 854 milyar TL daha az seviyedeyken yabancı para
mevduatı yabancı para kredi hacminden 97,382 milyar dolar daha
fazla. Kur korumalı mevduat hesaplarının önemi burada ortaya
çıkıyor. İhtiyaç fazlası yaklaşık 60-70 milyar dolarlık yabancı
para mevduat TL'ye dönüşürse piyasa dengesi sağlanır.
Bankalar yüzde 16 ile alıyor
Bankalar Türk lirası kredi vermek için ellerindeki yabancı para
mevduatları swap ile Merkez Bankasına verip karşılığında yıllık
yüzde 14 faiz oranı ile yaklaşık 1 trilyon Türk lirası
para alıp firmalarımızın kredi ihtiyacını karşılıyor. 2 trilyon TL
mevduatın yaklaşık 472 milyar TL'si cari mevduat ve Merkez Bankası
Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun 27 Ocak'taki basın toplantısında
verdiği bilgilere göre bankaların kredi olarak verdiği kaynağın
maliyeti (Türk lirası mevduatları için ödedikleri faiz ile Merkez
Bankasından aldıkları paranın toplam maliyeti) yaklaşık yüzde 16-17
seviyelerindedir.
Yüzde 13-14 kar kabul edilemez
Ama maalesef şu anda bankalar yıllık yüzde 30 civarında bir faiz
oranı ile kredi kullandırıyor. yüzde 13-14 gibi bir kar marjı kabul
edilebilir bir oran değil. Bankaların bir an önce kredi oranlarını
yüzde 20 seviyelerine indirmesi gerekiyor. Uygulanmakta olan yeni
Türkiye ekonomi modelinde ihracat, tarım, enerji, turizm ve sanayi
sektörlerinde üretime dayalı, dış ticarette cari fazla veren
sürdürülebilir kalıcı bir büyüme hedefleniyor. Bu büyümenin de
düşük enflasyon ve oynaklığı az olan stabil bir döviz kuru ile
sağlıklı bir şekilde desteklenmesi gerekiyor. Yüzde 78-80
seviyelerinde olan kapasite kullanma oranları ile daha fazla büyüme
sağlayamayız. İlave kapasite oluşturmak için yatırımları
arttırmamız gerekiyor. Yatırım için de düşük faiz ile kredi
kullandırılması gerekiyor.
Bankalar Merkez Bankasının adımlarına
uymuyor
Merkez Bankası düşük faiz ile kredi kullandırılması için politika
faizini yüzde 14 seviyelerine düşürdü. Ama bankalar Merkez
Bankasının bu adımlarına uymuyor. Merkez Bankasından yüzde 14 ile
aldıkları parayı piyasada yüzde 30 civarında bir oran ile firmalara
kredi vererek fırsatçılık yapıyor. Yarınlara daha güvenli ve
sağlıklı bir ekonomik ortamda girmek için ekonominin tüm paydaşları
ellerini taşın altına koymalı. Kimse fırsatçılık yapmamalı.
Halkımız da kur korumalı Türk lirası hesaplara geçiş yapmalı ve bu
sürece olumlu katkı vermeli. Hep birlikte kazanırsak mutlu oluruz.
Yoksa birileri daha çok kazanmak için açgözlülük yaparsa süreç
zehirlenir ve hepimiz zarar görürüz.
(YENİ ŞAFAK)