Sigarada kaçak korkusu

Briticsh American Tobacco (BAT) Kurumsal İlişkiler Direktörü Tuna Turagay ve diğer sektör temsilcilerinden alınan bilgiye göre, sigara üreticileri son vergi ve fiyat düzenlemelerinin tütün mamüllerindeki kaçakçılığı tetikleyeceği korkusunu taşıyor. Türkiye'ye özellikle komşu ülkelerden rahatlıkla kaçak sigara girişi olabileceği belirtiliyor.

Yapılan bir çalışmaya göre, Türkiye'de en fazla tüketilen sigaralar, komşu ülkelerde üçte bir fiyatına satılıyor. Türkiye'de şu anda 7 liraya satılan bir sigaranın döviz karşılığı 3,30 avro. Bu sigaranın satış fiyatı, Suriye'de 1,13 avro, Irak, İran, Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan'da 1 avro olarak belirleniyor. Söz konusu sigaranın Rusya'daki satış fiyatı da 1 avroya yaklaşıyor. Bu rakam, Bulgaristan'da 2-2,5 avro civarında seyrederken, Türkiye'deki satış fiyatı, sadece Yunanistan'la benzerlik gösteriyor.

Türkiye'deki kaçak sigara oranı, 2007 yılında yapılan bir pazar araştırmasında yüzde 7 civarında tespit edilmişti. Kaçak sigara, en yoğun şekilde Türkiye'nin doğusunda tüketiliyor.

Devletin sigara kaçakçılığından vergi kaybı da 1 milyar dolara ulaşıyor. Kaçak sigara oranının artarak, 2 katına çıkması halinde, vergi kaybının yeni ÖTV rakamlarıyla 2 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor.

Sigaradaki kaçak oranının İngiltere'de olduğu gibi yüzde 27'ler seviyesine çıkması halinde, Türkiye'ye yıllık 4 milyar dolar fatura çıkaracağı ifade ediliyor.

Bu arada, sigaradaki kaçak oranı, Malezya'da yüzde 36, Kanada Quebec de yüzde 50, Kanada'nın diğer eyaletlerinde ise yüzde 35'ler civarında hesaplanıyor.

Türkiye'de fiyatı 3,3 avro olan bir paket sigara, Almanya'da 4,70-5 avro, Fransa'da 5,3 avro, İspanya'da 3,75 avro, İngiltere'de ise 6 sterlinden (6,9 avro) satılıyor.

VATANDAŞ KAÇAK SİGARAYA YÖNELİR

Öte yandan BAT Kurumsal İlişkiler Direktörü Tuna Turagay, sigarada fiyatların çok yüksek olmasının kaçak oranını artıracağını savundu ve ''Bunun en iyi örneklerinden biri İngiltere. Üstelik ada ülkesi. Ama fiyatlar yüksek olduğu için kaçak oranı yüzde 27'' dedi.

Kaçakçıların dağıtım kanallarını hızlı kurduklarını belirten Turagay, Doğuda kaçak oranının zaten yüzde 20'lere ulaştığını, kaçak sigaranın Ankara ve İstanbul'da da yoğunlaşmasından korktuklarını söyledi. Sigara kaçakçılığının büyük illere de gelmesi halinde sıkıntının çok büyüyeceğini kaydeden Turagay, şöyle devam etti:

''Her görüşmemizde gerek Gelir İdaresi'ne, gerek Gümrük Müsteşarlığı, gerek Emniyete bunu söylüyoruz. Türkiye'de tüketimin yüzde 60'ı alt segmentten geliyor. Yani en fazla tüketilen ürünler alt segment ve düşük fiyatlı ürünler. Bunların ortalama fiyatı da zam öncesi 3,5 liraydı. Türkiye'deki asgari ücret de, son artıştan önce 546 liraydı. Yeni artışla birlikte asgari ücret 577 lira oldu.

Önceden 546 lira alan bir ücretli, günde 1 paket sigara içtiğinde, 3,5 liradan, ayda 105 lira sigaraya gidiyordu. Bu kişi maaşının yüzde 19'unu sigaraya harcıyordu. Şu anda ortalama fiyat 4,5 lira. Aylık sigara masrafı 135 lira. Bu durumda asgari ücretli, maaşının yüzde 23'ünü sigaraya yatıracak. Yani maaşının neredeyse dörtte birini. Ancak asgari ücretlinin maaşının dörtte birini sigaraya ayırması zor. Herkesin de sigarayı bırakması kolay olmadığına göre, bu ücretli, çok rahatlıkla kaçak sigaraya yönelebilir. Bizim temel endişemiz bu.''

DEVLETLE SEKTÖR EL ELE ÇALIŞSIN

Turagay, sorunun çözümü için devletle sektörün el ele çalışması, halkın da bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini ifade etti.

Sigara firmalarının ürettikleri her ürünün TAPDK onayına tabi olduğunu hatırlatan Turagay, ''Ancak kaçak sigara, ne bir denetime, ne onaya, ne de bir düzenlemeye tabii. Bu da bir risk unsuru. Bu nedenle devlet, özel sektör ve halk olarak bilinçli bir şekilde mücadele etmemiz gerekiyor. Bunları devletin ilgili birimlerine de aktarıyoruz'' diye konuştu.