Evet mümkün…
Hem işçiler, hem işverenler, hem de memurlar belli şartların
varlığı halinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödenen primleri geri
alabiliyor.
EMEKLİLİK İÇİN PRİM GÜN SAYISI YETMEYENLER
Hayatınızın belirli bir döneminde çalıştınız fakat çeşitli
sebeplerle çalışma hayatına ara verdiniz…
Emekli olabilmek için gerekli olan yaş haddini ve sigortalılık
sürenizi doldurdunuz ama prim ödeme gün sayınız yetmediği için
emekli olamıyorsunuz.
Bu durumda ‘SGK’ ya müracaat’ etmeniz halinde çalıştığınız
dönemlere ait primleri toplu halde iade alabilirsiniz. Unutmayın,
müracaat esnasında işçi veya memur iseniz işten ayrılmış, işveren
iseniz işyerinizi kapatmış olmanız gerekmekte.
‘Eskiden ödenen prim tutarım çok düşük, uğraştığıma değmez’ diye
düşünmeyin. İade edilecek prim tutarınızın hesabı, ‘güncelleme
katsayısına’ göre yeniden belirlendiğinden miktardaki düşüşler de
giderilmiş oluyor. (Güncelleme katsayısı, her yıla ait enflasyon
oranına o yıla ait büyüme oranın %30’unun ilavesi ile
bulunuyor.)
Toplu olarak prim iadesini aldınız fakat daha sonra tekrar
çalışmaya başladınız. Emeklilik için gerekli prim gün sayısını da
doldurmak istiyorsunuz. Bu durumda ‘ihya sistemini’ devreye sokarak
parasını aldığınız prim günlerinizi SGK’ ya geri ödeyip mevcut prim
gün sayınıza ekletebilirsiniz.
İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞYERİNDE ÇALIŞNALAR
İş hayatınızda başarılı, sektörünüzde aranan bir kişisiniz. Hem
yüksek maaş almakta hem de “bir ay içerisinde birden çok işyerinde
çalışmaktasınız…”
Bu durumda bir ay için sizin adınıza ödenen sigorta prim tutarı
asgari ücretin 7,5 katından (15.221,40-TL) fazla ise, aşan kısmını
(SGK İşçi Payını) dilekçe ile SGK’ dan talep etmeniz halinde iade
alabilirsiniz.
Örneğin; A işyerinden aylık 15.000-TL, B işyerinden aylık
13.000-TL olmak üzere toplamda 28.000-TL brüt ücret almaktasınız.
Aylık ücretiniz 15.221,40-TL’den fazla olduğundan, tavanı geçen
12.778,60-TL’nin prim iadesini bir dilekçe ile SGK ‘dan
isteyebilirsiniz.
Bu iadeyi ne zaman isterseniz isteyin iade tutarı için SGK
tarafından gecikme faizi ödenmez. Primler, talep tarihini takip
eden ay içerisinde defaten ödenir.
ÖLEN KİŞİNİN PRİMLERİNİN GERİ ALINMASI
Sigortalı olan kişinin sağlığında emekli olabilme durumu yoksa
belli şatların varlığı halinde geriye kalan hak sahiplerine (eşine,
çocuklarına veya anne-babasına) ölüm aylığı denilen emekli maaşı
bağlanır. Bu şartlar;
- Eski adıyla SSK’lı (4A) olarak ölen kişilerin, sağlığında en
az 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödemesinin olması.
- İşveren (Bağ-Kurlu) veya devlet memuru olarak ölenlerin,
sağlığında en az 1800 gün prim ödemesinin bulunması.
Ancak vefat eden sigortalı sağlığında yukarıdaki şartları (900
gün veya 1800 gün) taşımıyor ise, hak sahipleri bu sürelerin
altında kalan günlere ait prim tutarlarını ölüme bağlı toptan ödeme
kapsamında iade alabilir.
Sigortalıya ait primlerin iade alınabilmesi için de belirli
şartların oluşması gerekmekte. Bunlar;
-Eşin; evli olmaması, evlenmiş olmakla beraber sonradan
boşanması,
-Çocukların; SGK’ lı olmaması, 18 yaşını doldurmaması ( Lise ve
dengi okullarda okuması halinde 20 yaş, yükseköğrenimde 25 yaş),
kız çocuklarında yaş şartı olmaksızın evli olmaması, sonradan
boşanması veya dul kalması,
-Anne-Babanın; hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse
bulunması şartıyla gelirinin net asgari ücretten az olması
gerekmektedir.
Vefat eden sigortalının yakınlarının yazılan şartları taşımaları
halinde geri iade alınacak prim tutarın hesabı ise;
a - İşçi ve devlet memurlarında kendi namına bildirilen işçi ve
işveren payları dahil mamullük, yaşlılık ve ölüm primi tutarı
(Yüzde 20),
b - İşverenlerin (Bağ-Kurluların) kendi ödedikleri mamullük,
yaşlılık ve ölüm primi tutarı,
Primin ait olduğu yıldan yazılı istek tarihine kadar geçen
yıllar için aynen prim gün sayısı yetmeyenlerde olduğu gibi
“güncelleme katsayısı” ile güncellenerek toplu şekilde iade
alınabilir.
Özetle; ödenen primleriniz boş yere gitmiyor.
Prim ödenmesinin sağlık hizmetlerinden yararlanma dışında da
belli başlı avantajları bulunuyor.
Özellikle ücretli çalışan kişilerin kayıt dışı çalışmayı kabul
etmemeleri, kendilerini bordroya aldırmaları lehlerine
olacaktır.
Not: Soru ve görüşleriniz için
iletisim@ozkantastan.com adresine mail
atabilirsiniz.