Sevk yaptırmayan hastalar ödeyecek
Abone olSosyal Güvenlik Reformu’nun en önemli ayaklarından biri olan Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı’yla (GSS) tedavi hizmetlerinde sevk zinciri kurulacak.
Tasarının yasalaşmasıyla hastalar önce aile hekimine ya da
sağlık ocağına gidecek. Sevk yaptırmadan hastanelere başvuranlar,
masrafların yüzde 70’ini kendi cebinden karşılayacak. Ayrıca
hastalar tüm sağlık hizmetleri için belirli oranlarda katkı payı
ödeyecek. Öte yandan Emekli Sandığı ve Bağ-Kur üyelerine tanınan
bedava tüp bebek imkanı da kaldırılacak. GSS ile tüm hastaların
öncelikle birinci basamak sağlık kuruluşlarına (aile hekimi, sağlık
ocağı) yönlendirilmesi amaçlanıyor. En basit rahatsızlıklarda bile
doğrudan hastaneye giden vatandaşları sağlık ocaklarına alıştırmak
için ceza da dahil olmak üzere çeşitli önlemler öngörülüyor. Ancak
yıllardır ihmal edilen ve yeterli yatırım yapılmayan birinci
basamak sağlık kuruluşlarının oluşacak yoğunluğu kaldıramayacağı
iddia ediliyor. Şu anda hastaların yaklaşık yarısı ilk olarak
sağlık ocaklarına, diğer yarısı da hastanelere başvuruyor. Genel
Sağlık Sigortası'yla birlikte bu oranın acil haller dışında yüzde
90'ı geçmesi bekleniyor. Sağlık Bakanlığı'nın ülke genelinde toplam
813 hastanesi bulunuyor. 6 bin 200 civarında da sağlık ocağı
faaliyet gösteriyor. Ancak sağlık ocaklarının halen yüzde 10'unda
hiç doktor yok. Ebe, hemşire, sağlık memuru gibi alanlarda da ciddi
boşluklar söz konusu. Sağlık ocaklarında yaklaşık 60 bine yakın
sağlık personeli görev yaparken, hastanelerde 200 binin üzerinde
kişi çalışıyor. Sağlık ocaklarının büyük bölümünde laboratuvar
olmadığı için basit tahliller bile yapılamıyor. Sağlık Bakanlığı
yetkilileri yeni sistemle birlikte birinci basamak sağlık
kuruluşlarının teknik anlamda güçlendirileceğini, personelin de
sağlık ocağı ve aile hekimliği ofislerine kaydırılabileceğini ifade
ediyor. Öte yandan Sağlık Bakanlığı özellikle İstanbul, Ankara gibi
büyük şehirlerde sağlık ocağı sayısının artırılması, her hekime bir
muayene odası yapılması ve tüm sağlık ocaklarına laboratuvar
kurulması için bir süredir çalışma yürütüyor. Bakanlık
bürokratları, çalışmalarla birinci basamak kuruluşların, oluşacak
yükü zorlanmadan kaldırabilecek hale geleceğini vurguluyor. Öte
yandan GSS, her türlü muayene, ayaktan ve yatarak sağlanan tedavi
edici tüm sağlık hizmetleri, ilaçlar ile ortez ve protez gibi
iyileştirici tıbbî araç-gereç için hastadan katılım payı alınmasını
öngörüyor. Buna göre muayene için vatandaşlar 2 YTL katkı payı
verecek. Bu rakam her yıl yeniden belirlenecek. Sağlık hizmetleri
için fiyatın yüzde 1'i, ilaçlar ve tıbbî araç-gereç için de yüzde
20'sine kadar katkı payı tahsil edilecek. Primi devlet tarafından
ödenen yoksullar katkı payının yarısını ödeyecek. İş kazası ve
meslek hastalıkları, sağlık raporlu kronik hastalıkların ilaçları
ve kontrol muayeneleri için katılım payı alınmayacak. GSS ve aile
hekimliği Türkiye şartlarına uygun değil Türk Tabipleri Birliği
(TTB), GSS ve aile hekimliği modellerinin Türkiye'nin şartlarına
uygun olmadığını, bu sebeple sağlık hizmetine ulaşımın daha da
zorlaşacağını öne sürüyor. TTB Pratisyen Hekimler Kolu Başkanı
Kurtuluş Arıkök, hastalıkların yüzde 80'den fazlasının sağlık
ocaklarında çözülebileceğini belirtiyor. Hastaların birinci basamak
kuruluşlara yönlendirilmesiyle hastane kuyruklarının ortadan
kaldırılabileceğini dile getiren Arıkök, ancak bunun için aile
hekimliğine ihtiyaç olmadığını söylüyor. TTB Merkez Konsey Üyesi
Haluk Başçıl ise sistemin, sağlık hizmetlerini, özel sigorta
mantığına dayandıracağını iddia ediyor. Maliyetin primlerin dışında
katkı payı yoluyla halkın sırtına yükleneceğini öne süren Başçıl,
"Her hizmet için katkı payı alınacak. Sistemi döndürebilmek için
‘vatandaştan ne kadar koparırsak kârdır’ mantığı hakim." diye
konuşuyor. Fakir vatandaşın sigortasını Maliye karşılayacak Genel
Sağlık Sigortası'yla SSK, Emekli Sandığı, Bağ-Kur üyeleriyle yeşil
kartlı vatandaşlar sağlık sigortası bakımından tek bir mevzuata
tabi olacak. Böylece nüfusun tamamı zorunlu sağlık sigortası
kapsamına alınacak. Ayrıca 18 yaşına kadar olan tüm çocuklar,
ailesinin durumuna bakılmaksızın sağlık sigortalı sayılacak.
Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlardan 'asgari yaşam
düzeyinin' üzerinde (asgari ücretin üçte biri) maddi gücü
bulunanlar, 'Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim ödeyecek. Ödeme gücü
olmayan vatandaşların primlerini Maliye Bakanlığı karşılayacak.
Yeşil kartlı tüm vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası'na dahil
edilecek. Sistem, iş kazası ve meslek hastalıkları hariç olmak
üzere tıbbî gereklilik dışındaki estetik ameliyatlarını, alternatif
tıp uygulamalarını ve yardımcı üreme tekniklerine ilişkin tanı ve
tedavi işlemlerini kapsamıyor. Buna göre devlet tüpbebek
masraflarını GSS uygulanmaya başladıktan sonra karşılamayacak.
Böylece Emekli Sandığı ve Bağ-Kur üyelerine henüz iki buçuk ay önce
tanınan bedava tüpbebek imkanı kısa bir süre içinde geri alınacak.
Yeni yapı, büyük oranda aile hekimliği sisteminin üzerine inşa
edilecek. Bunun için öncelikle aile hekimliğinin Türkiye genelinde
hayata geçirilmesi gerekiyor. TBMM'ye gönderilen tasarının bu ay
içinde yasalaşması beklenirken, Sağlık Bakanlığı mayıs ayı içinde
aile hekimliğinde ilk pilot uygulamayı Düzce'de başlatacak. Yıl
sonuna kadar 3 il daha eklenecek. Bakanlık 2007 sonunda aile
hekimliği modelini Türkiye genelinde hayata geçirmeyi hedefliyor.
Necip Çakır/Zaman