Ses 300 km yol alabilir mi?
Abone olLondra'daki Buncefield petrol deposunda meydana gelen patlamanın, Manş'ın karşı kıyısından da duyulduğu öne sürüldü. Peki ses, gerçekten 300 km yol alabilir mi?
Pazar sabahı İngiltere'nin başkenti Londra'daki Hertfordshire
bölgesinde meydana gelen patlama, önce bir terör saldırısı olarak
duyuruldu. Dördü ağır 36 kişinin yaralanmasına neden olan
patlamadan sonra çıkan ve üç gün süren yangında 20 yakıt tankı
tamamen tahrip oldu. Yerel yetkililer patlamayı 'kulakları sağır
edici' diye tanımlarken, Manş Denizi'nin karşı kıyısından da onlara
destek geldi. Hollanda ve Belçika basını, patlamanın ülkelerinden
bile duyulduğunu yazdı. Sesin yolculuğu İngiliz çevre kuruluşu
Vibrock'dan Tim Wilton, sesin ilerleyebilmesinin, yolu üzerinde,
sürtünme-çarpma sayesinde yolculuk edebileceği nesnelerin varlığına
bağlı olduğunu söylüyor. Bu nesne, katı, sıvı ya da bu durumda
olduğu gibi gaz olabiliyor. Ses, nesneler titreştiğinde ortaya
çıkan dalgalar halinde yolculuk eder. Örneğin bir davula
vurursanız, titreşir. Bu titreşim, sesin davuldan size doğru
yolculuk etmesini sağlar. Dalgalar, davulu çevreleyen gaz
parçacıklarının hareketiyle ilerler. Gideceği yönde, yolu üzerinde
olan parçacıkları aynı doğrultuda çarpıştırır. Böyle dalgalar
boylamsal olarak adlandırılır, çünkü dalga ve titreşim aynı
yöndedir. Enerjisini katmanla koruyor Sesin ne kadar yolculuk
edeceğinin birçok etkene bağlı olduğunu söyleyen Wilton, pazar
günkü patlamanın Manş'ın karşı kıyısında duyulabilmesinin en büyük
etkeni olarak, sesin, ani ve güçlü ısı değişimleriyle yol almasını
gösteriyor. Böyle bir durumda, yükselerdeki soğuk hava ile
yüzeydeki sıcak hava arasında bir katman oluşuyor. Bu da sesin
enerjisinin sürekli olarak yeryüzüne geri dönmesini sağlıyor ve
ses, kaynağından kilometrelerce ötede duyulabiliyor. Olağandışı ama
olası Wilton, patlamayla meydana gelen büyük miktarda enerji ile
birleşen bu yüksek ısı değişimi ve rüzgarın da aynı yönde esiyor
olmasının, sesin 300 kilometre uzaktan duyulmasını sağlamış
olabileceğini belirtiyor. "Sesin 300 kilometreden duyulması
olağandışı ama olası bir durum. Fakat patlamalar da olağandışıydı,
çünkü genellikle kaynaktan böyle bir enerji çıkmaz. Belki de pazar
günü koşullar, sesin yolculuğu için her zamankinden daha uygundu."
50 yılın en büyük sesi İkinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'daki
bombalamaların Londra'dan duyulduğuna dair rivayetler dolaşıyordu.
Hertfordshire'daki patlamaların o dönemden beri İngiltere ve
Avrupa'da duyulan en büyük ses olduğu belirtiliyor.