Sendikalar kanunu değişiyor

AK Parti Trabzon Milletvekili Cevdet Erdöl başkanlığında toplanan TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu, AK Parti Çorum Milletvekili Agah Kafkas tarafından hazırlanan ve Sendikalar ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nin görüşmelerini tamamladı. Geçen hafta Cuma günü Komisyon'un gündemine gelen teklif alt komisyona havale edilmişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in de katıldığı bugünkü toplantıda alt komisyon raporu üzerinden yapılan görüşmelerin sonunda teklif kabul edildi.

Teklife göre sendikalar, en az 7 kişinin bir araya gelmesiyle kurulabilecek. Sendika üyeliğinde noter şartı kaldırılacak. Sendika genel kurulları, şube açmak veya sendika şubesinin faaliyet sahasındaki iş yerinde üye sayısının 250'inin altına düşmesi halinde şubenin kapatılması için sendika yönetim kuruluna yetki verebilecek. Sendika kuruculuğu için Türk vatandaşı olma şartı kaldırılacak. Sendika ve konfederasyonların tüzükleri Anayasa'da belirlenen Cumhuriyetin niteliklerine ve demokratik esaslara aykırı
olamayacak. Sendika ve konfederasyonların tüzük ya da diğer belgelerinde kanuna aykırılık tespit edilmesi ya da kuruluş koşullarının gerçekleşmediğinin anlaşılması durumunda eksikliklerin bir ay içinde tamamlanması istenecek. Eksiklikler tamamlanmadığı takdirde sendika ve konfederasyonun faaliyetinin durdurulması için iş mahkemesine başvurulacak. Mahkeme, kanuna aykırılığın veya eksikliğin giderilmesi için sendikaya 60 günü aşmayan süre verecek. Bu sürenin sonunda tüzük ve belgeler kanuna uygun hale getirilmemişse, sendika veya konfederasyonun kapatılmasına karar verilecek.

Sendika ve konfederasyonların yönetim, denetleme ve disiplin kurullarının faaliyet, görev, yetki ve üye sayıları tüzüklerince belirlenecek. Kurul üyelerinin sayıları sendika ve şube kurulları için en az 3, üst kurulları için en az 5 olacak. Sendikalara üye olmada aranan yaş sınırı 16'dan 15'e çekiliyor. Buna göre, 15 yaşını doldurmuş olup işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye olabilecek. Sendika ve konfederasyonlar uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapabilecek, yurt dışında temsilcilik açabilecek,
yurt dışında sendika ve üst kuruluş kurabilecek.

Yurt dışında kurulu olan sendikalar, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak İçişleri Bakanlığı'nın izniyle Türkiye'de temsilcilik açabilecek. Sendika ve konfederasyonlar, üyelik şartı aranmaksızın yönetim kurul kararıyla nakit gelirlerinin yüzde 25'ini aşmamak kaydıyla eğitim, sağlık, rehabilitasyon veya spor tesisi kurabilecek, kreş açabilecek ve bunları ilgili bakanlıklara devredebilecek, nakit gelirlerinin yüzde 40'ını işsizliğin önlenmesine yönelik
çalışmalarda kullanabilecek ve bu amaçla sınai ve iktisadi teşebbüslere yatırım yapabilecek. Sendika ve konfederasyonlar, ticaretle uğraşamayacak.

Elde ettikleri gelirleri üyeleri ve mensupları arasında dağıtamayacak ancak grev ve lokavt süresince tüzüklerine göre üyelerine yapacakları yardımlar bu kapsamda olmayacak.

Siyasi partiler, sendika ve konfederasyonlara mali yardım ve bağışta bulunamayacak. Sendika ve konfederasyonlar da bu tür yardım ve bağışları kabul edemeyecek. Sendika ve konfederasyonlara bağış ve nakdi yardımlar, bankalar aracılığıyla yapılabilecek. Sendika ve konfederasyonlar, kendilerinin veya Türkiye Cumhuriyeti'nin üyesi bulunduğu uluslararası kuruluşlar ile yurt dışındaki diğer kişi, kurum ve kuruluşlardan, Çalışma Bakanlığı'nda önceden bildirimde bulunmak suretiyle ayni ve nakdi yardım alabilecek. Sendika ve konfederasyonlar, üyeleri ile çalıştırdıkları işçiler dahil kimseye borç veremeyecek ancak nakit gelirlerinin yüzde 5'ini aşmamak kaydıyla sosyal amaçlı harcama yapabilecek. Sendika ve konfederasyonlara gelirlerinin en az yüzde 15'ini üyelerinin eğitimi ve mesleki bilgi ve tecrübelerinin artırılması için kullanma zorunluluğu getirilecek. Düzenlemeye aykırı olarak yardım aldıkları belirlenen sendika veya konfederasyonun aldıkları yardımlar hazineye devredilecek.

Düzenleme ile işçi ve işveren sendikalarının kurulabileceği iş kollarının sayısı 28'den 19'a düşürülüyor. Yetkili sendikanın belirlenmesinde yüzde 10 barajı kaldırılıyor. Yetki belgesi almak üzere başvuran veya yetki belgesi alan işçi sendikasının yetkisini daha sonra yayımlanacak istatistikler etkilemeyecek. Sendikanın toplu iş sözleşmesi yapabilmek için yetki başvurusunda bulunması halinde iş yerinde çalışan işçiler ve sendika üyelerinin sayısı, işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna verdiği e-bildirge
üzerinden belirlenecek.

Sendika ve konfederasyonların grev gözcüleri için kulübe, çadır, baraka kurma yasağı kaldırılıyor. Grev ve lokavt halinde mülki idare amirlikleri tarafından tedbirler İçişleri Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecek. Grev uygulanan iş yerinde 'Bu iş yerinde grev vardır', lokavt uygulanan işyerlerinde ise 'Bu iş yerinde lokavt vardır' ibarelerinin dışında afiş, pankart türü ilan araçları asan veya yazı yazanlara 10 bin YTL para cezası uygulanacak.