Semt pazarlarına yeni uygulama geldi

“Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun” Resmi Gazete'de yayımlandı.
Kanunda, hallerde satılacak mallar tarifi içinde bulunan “diğer mallar” ibaresine açıklık getirilerek et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, su ürünleri, bal ve kesme çiçek, hallerde satılacak mallar kapsamına alındı.

MALLARIN TOPTAN VE PERAKENDE ALIM SATIMI

İhraç ve ithal malları, organik üretilen ürünler, üreticilerce pazar yerlerinde perakende olarak doğrudan tüketicilere satılan mallar, fatura veya müstahsil makbuzu ile doğrudan üreticilerden alınan mallar bildirime tabi tutulacak.

Malların toptan alım ve satımı toptancı hallerinde yapılacak. Ancak toptan alım ve satımlar ile perakende ya da toptancı halinde, toptan olarak satmak veya münhasıran kendi tüketiminde kullanmak üzere fatura veya müstahsil makbuzu ile üreticilerden yapılan toptan alımlar, toptancı haline bildirilmek kaydıyla toptancı hali dışında da yapılabilecek. Herhangi bir toptancı halinden satın alındığı veya hale bildirildiği belgelenen malların satışı engellenemeyecek.

KOMİSYON ORANI YÜZDE 8'İ GEÇEMEYECEK

Komisyoncular, alıcı ve satıcı arasında aracılık etmek, onların haklarını gözetmek, mesleki bilgi ve deneyimlerine dayanarak piyasanın durumu hakkında en doğru bilgileri aktarmak, piyasanın oluşumuna katkı sağlamakla görevli olacak. Komisyoncular, aracılık faaliyetleri sırasında, kendi kusurundan kaynaklanan veya kötü niyete dayanan her türlü eylemden sorumlu tutulacak.

Komisyoncuların satış bedeli üzerinden alacakları komisyon oranı, yüzde 8'i aşmamak üzere, taraflarca serbestçe tespit edilecek. Bakanlık, bu oranı yarıya kadar indirmeye yetkili olacak. Fiilen aracılık hizmeti verilmedikçe, komisyon ücreti alınamayacak.

Komisyoncular, teslim aldıkları malları cinslerine, doğal özelliklerine, standartlarına, gıda güvenilirliğine ve kalitesine ilişkin şartlara göre özenle korumak ve gerekli bilgileri vermekle sorumlu olacak, kanuni kesintileri satış bedelinden düştükten sonra mal bedelini satış tarihinden itibaren 15 iş günü içinde üreticiye veya üretici örgütüne ödeyecek.
Perakende satış yapan üreticiler ile toptan veya perakende satış yapan diğer satıcılar, malları, cinsine, doğal özelliklerine, kalite ve standartlarına göre sınıflandırmak, gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlara uygun olarak ürünün özelliğine göre satışa sunmak, satışa sunulan malların izlenebilirliğine yönelik bilgileri içeren, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenen teknik özelliklere sahip künyelerin kap ve ambalajların üzerinde bulundurulmasını sağlamak zorunda olacak.

SEMT PAZARINDA ÜRETİCİLERE YER AYRILACAK

Semt pazarları, tüketici piyasasının büyüklüğü, ulaşım imkanları, semt pazarı sayısı ve bunların birbirine yakınlığı, semt pazarının çevreye, altyapıya ve trafiğe getireceği yükler ile can ve mal güvenliği riski göz önünde bulundurularak belediyelerce kurulacak. Semt pazarında bulunan toplam satış yeri sayısının en az yüzde 20'si, özel satış yeri olarak üreticilere ayrılacak.
Toptancı halinde satılan mallardan yüzde 1, toptancı hali dışında satılan mallardan yüzde 2 oranında hal rüsumu tahsil edilecek. Bakanlar Kurulu, hal rüsumu oranlarını, yüzde 90'a kadar azaltmaya veya artırmaya yetkili olacak.

Hal rüsumunun yüzde 75'i, toptancı halinin bulunduğu belediye veya işletmeci adına açılacak hesaba aktarılacak. Toptancı haline bildirilmeden hal dışında alınıp satılan, ihraç edilmek üzere alındığı halde iç piyasada satılan, künyesinde belirtilen hususlara aykırı beyanda bulunulan mallar için hal rüsumu cezalı olarak alınacak. Cezalı hal rüsumunun yatırıldığı hesapta toplanan paranın yarısı, her ayın sonunda tespit veya yakalamaya katılan kamu görevlilerine ikramiye olarak ödenecek.
Toptancı hallerinde, hal zabıtasına yardımcı olmak üzere özel güvenlik hizmeti sağlanabilecek. Üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında, Kanunun uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde bir hal hakem heyeti oluşturulacak.

Değeri 50 bin liranın altında bulunan uyuşmazlıklarda, hal hakem heyetlerine başvuru zorunlu olacak. Taraflar, bu kararlara karşı 15 gün içinde hal hakem heyetinin bulunduğu yerde, ticari davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine itiraz edebilecek. Değeri 50 bin lira ve üstündeki uyuşmazlıklarda, hal hakem heyetinin vereceği kararlar, asliye ticaret mahkemesinde delil olarak ileri sürülebilecek.

YASAKLAR VE CEZALAR

Malların toptan veya perakende ticaretinde, halde, bir malın toptan satış fiyatının altında fiyatla mal satılması, halde oluşan mal atıklarının ayıklanarak hal içinde ya da dışında toptan veya perakende satılması, aynı kap veya ambalaj içine değişik kalitede veya üzerinde yazılı olan miktardan az mal konulması, toptancı halinde veya pazar yerlerinde, çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapılması, alıcı veya tüketiciye karşı sözlü veya fiili kötü muamelede bulunulması yasak olacak.
Kanun, yeni düzenlemelere uymayanlara cezalar öngörüyor. Kanuna göre, halde, toptan satış miktarının altında mal satanlar, malların etiketlenmesine, pazar yerine mal getirilmesine, tahsis sahiplerince kullanılacak kimlik kartlarına ve bu kişilerce giyilecek kıyafetlere ilişkin çıkarılan yönetmeliklere aykırı davrananlar 100 lira idari para cezasına çarptırılacak.

Satış yeri olmadan toptancı halinde veya pazarda satış yapanlara, 500 lira idari para cezası verilecek. Aracılık hizmeti vermeden komisyon ücreti alanlara, aldıkları malın bedelini 15 gün iş günü içinde üreticiye ödemeyen komisyonculara, üretici ve üretici örgütleri dışında hallerde kendi aralarında mal alıp satanlara 2 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Kanun, malın miktarını, satış değerini, komisyon oranını ve ücretini gerçeğe aykırı bir şekilde üreticiye sunanlara ve haldeki atık malları ayıklayarak hal içinde veya dışında satanlara da 3 bin lira para cezası uygulanmasını öngörüyor.

Kap veya ambalaj üzerine ürünün bilgilerini yazmayanlar, malın kalitesine ve gıda güvenilirliğine ilişkin bilgilerde değişiklik yapanlar 5 bin lira; serbest rekabeti engellemek amacıyla kendi aralarında veya üreticilerle ticari anlaşmalar yapan ilgili meslek odasının mensupları, fiyatların yükselmesine neden olanlar, düşmesine engel olmak için malları belirli kişilerde toplayanlar ve malları stoklayanlar ile gerçeğe aykırı analiz raporu düzenleyenler ve bu raporun düzenlenmesini sağlayanlara 10 bin lira idari para cezası kesilecek.

PAZARDA BAĞIRARAK SATIŞ YAPANLARA 50 LİRA CEZA

Geçiş yollarında mal teşhir edenlere ve satanlara, çevreyi rahatsız edecek şekilde satış yapanlara, alıcı veya tüketiciye karşı sözlü veya fiili muamelede bulunanlara ve atık malzemelerini belirlenen alanlarda toplamayanlara ya da satış yerini temiz tutmayanlara, 50 lira idari para cezası verilecek. Ölçü ve tartı aletlerini hileli bir şekilde kullananlar veya hileli ve karışık olarak mal satanlar, malları gıda güvenilirliğine, teknik ve hijyenik şartlarına aykırı olarak satanlar, kaba, ambalajın üzerinde yazılı miktardan az mal koyanlar hakkında, 200 lira idari para cezası uygulanacak.

Toptancı hallerinde tahsisli iş yerleri, mevcut tahsis sahiplerine Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren hiçbir işleme gerek kalmaksızın 12 yıl süreyle kiralanmış sayılacak.

Kanunda yer alan Bakanlığın görev ve yetkilerine ilişkin düzenleme kanunun yayımından itibaren, yasadaki “ticarete konu malların ayıklanması, sınıflandırılması, hazırlanması, ambalajlanması, işaretlenmesi ve etiketlenmesi, taşıma ve muhafazasında kullanılan kap ve nakil vasıtaları, gıda güvenilirliğine ve kalitesine ilişkin standartlar” konusundaki mevzuatın hazırlanarak uygulanmasına ilişkin düzenleme üç yıl sonra, diğer maddelerdeki düzenlemeler ise bir yıl sonra yürürlüğe girecek.